Joseph Joffre

francuski dowódca, marszałek Francji

Joseph Jacques Césaire Joffre (ur. 12 stycznia 1852 w Rivesaltes, zm. 3 stycznia 1931 w Paryżu) – francuski dowódca wojskowy, szef Sztabu Generalnego, wiceprezydent Wyższej Rady Wojennej, generał dywizji (Général de Division), naczelny wódz armii francuskiej (1914–1916) w czasie I wojny światowej, marszałek Francji (1916).

Joseph Jacques Césaire Joffre
Ilustracja
Marszałek Francji Marszałek Francji
Data i miejsce urodzenia

12 stycznia 1852
Rivesaltes

Data i miejsce śmierci

3 stycznia 1931
Paryż

Przebieg służby
Lata służby

18691916

Siły zbrojne

Armée française Armée française

Stanowiska

d-ca 2. Korpusu Armijnego, szef Sztabu Generalnego, dowódca Armii Północnej i Północno-Wschodniej, nacz. wódz armii francuskiej w okresie I wojny światowej

Główne wojny i bitwy

wojna francusko-pruska:

wojna chińsko-francuska,

I wojna światowa:

Późniejsza praca

Akademia Francuska

podpis
Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Wielki Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Komandor Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Oficer Orderu du Dragon d'Annam (Francja) Medal Wojskowy (Francja)
Krzyż Wojenny 1914-1918 z brązową palmą (Francja)
Médaille coloniale z okuciem „Sénégal-Soudan” (Francja) Médaille commémorative de l'expédition du Tonkin 1885 (Francja) Médaille commémorative de la guerre 1870-1871 (Francja) Łańcuch Orderu Karola III (Hiszpania) Order św. Jerzego III klasy (Imperium Rosyjskie) Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego z mieczami (Serbia) Wielka Wstęga Orderu Alawitów (do 1955, Maroko) Order Orła Białego (1921–1990) Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Wielki Orderu św. Jakuba od Miecza (Portugalia) Medal Sił Lądowych za Wybitną Służbę (Stany Zjednoczone) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Order Zasługi (Wielka Brytania)

Życiorys edytuj

Syn drobnego handlarza winem. W 1869 rozpoczął uczęszczać na politechnikę, ale wojna francusko-pruska w 1870 przerwała mu studia. Wstąpił do wojska w stopniu oficera czasu wojny. Przydzielono go do pododdziału artylerii. Walczył w obronie Paryża. Po zakończeniu wojny zakończył kursy w Oficerskiej Szkole Inżynieryjnej Artylerii. Stopień oficerski otrzymał w 1872 i został skierowany do wojsk inżynieryjnych. Uczestniczył w pracach związanych z przebudową fortów Paryża. Za zasługi przy wykonywaniu tego zadania awansowany w 1876 do stopnia kapitana.

W 1885 brał udział w ekspedycji na Tajwan, po czym powierzono mu kierowanie pracami fortyfikacyjnymi w Tonkinie (północny Wietnam). W 1892 został oddelegowany do Sudanu, gdzie powierzono mu kierowanie pracami przy budowie kolei senegalsko-nigeryjskiej. Tutaj wyróżnił się organizując oprócz prac obronę budowanej linii od najazdów tubylców. Następnie służył na Madagaskarze, pod dowództwem gen. Josepha Gallieni, gdzie fortyfikował jeden z ważniejszych punktów oporu floty francuskiej Diego Suarez. W 1901 otrzymał awans na stopień generała brygady i został wyznaczony na stanowisko gubernatora wojskowego twierdzy Lille. Następnie służył na stanowiskach: dyrektor oddziału inżynieryjnego w Ministerstwie Wojny, dowódca dywizji, dowódca 2. Korpusu Armijnego. Od 1910 członek Wyższej Rady Wojennej. W 1911 objął stanowisko szefa Sztabu Generalnego, po gen. Augustinie Dubail, jednocześnie został wyznaczony na wiceprezydenta Wyższej Rady Wojennej.

Ze względu na dotychczasowy przebieg służby gen. Joffre nie był przygotowany pod względem operacyjno-strategicznym do pracy na tym stanowisku. Od 1910 francuski Sztab Generalny wypracowywał nową strategię prowadzenia wojny z Niemcami opierającą się na natychmiastowym natarciu przez Alzację i Lotaryngię. Zgodnie z nowym planem operacyjnym wojska francuskie, przeznaczone do prowadzenia natarcia na Niemcy, miały być rozwijane pomiędzy Mezier a Belford.

 
Karykatura Josepha Joffre
 
Pomnik Josepha Joffre w Chantilly

W początkowym okresie I wojny światowej gen. Joffre został wyznaczony na dowódcę Armii Północnej i Północno-Wschodniej. Wojska francuskie rozwijały się wzdłuż granicy Francji z Niemcami, Luksemburgiem i Belgią na froncie 345 km w sile 5 armii; 1 A, 2 A,3 A (4,5,6 KA, 54, 55, 56 Dywizje Rezerwowe i 7 Dywizja Kawalerii – razem 235 tys. żołnierzy i 588 dział), 4 A i 5 A a także Grupa Armijna i Korpus Kawalerii. W podporządkowaniu gen. Joffre znalazły się także związki operacyjne w Belfort (7 dywizji piechoty), Bezul (3 dywizje rezerwowe), Soissons (3 dywizje rezerwowe) i na granicy z Włochami (4 dywizje rezerwowe), oprócz tego w rezerwie głównej twierdz były 4 dywizje rezerwowe. Razem Wojska Francuskie liczyły 1727,6 tys. żołnierzy i 4080 dział (w tym ciężkich 270).

8 sierpnia 1914 gen. Joffre wydał dyrektywę o przejściu do operacji zaczepnej. 13 sierpnia było wiadomym, że siły niemieckie skoncentrowały się nie w rejonie Metz, a na północ od Didenhofen. Po szeregu porażek w strefie przygranicznej armia francuska rozpoczęła wycofywanie na południe. Przewidywano oddanie Paryża oraz wysadzenie fortów Verdun. Gen. Joffre proponował A. Millerand, aby ten zaproponował Radzie Ministrów pozostawić Paryż miastem otwartym, z tym że rząd miał opuścić miasto. Ta propozycja spotkała się z protestem. 25 sierpnia podjęto decyzję o sformowaniu grupy uderzeniowej w składzie: 4 A, 5 A i 6 A. Rano 25 sierpnia minister wojny A. Messimi wydał rozkaz, że w wypadku ogólnego wycofania dla ochrony stolicy będzie sformowana Armia Specjalna, w sile 3 korpusów. Joffre przeciwstawiał się temu, ale zmuszony był rozkaz wykonać i 30 sierpnia wydał rozkaz o przekazaniu dla obrony Paryża 6 Armii, która znajdowała się na skrzydle Armii Niemieckiej.

Przed bitwą nad Marną wojska niemieckie odnosiły sukcesy taktyczne na całym froncie, ale 5 września z inicjatywy Wojskowego Gubernatora Paryża gen. Gallieni 6 Armia uderzyła w skrzydło znajdującej się na skrzydle niemieckiego frontu 1 Armii Niemieckiej. Wojska niemieckie odrzuciły wojska 6 A, lecz w wyniku osłabienia wojsk niemieckich ze względu na przerzut 2 korpusów do Prus Wschodnich i natarcia innych armii francuskich i angielskiej powstała pomiędzy 1 i 2 Armiami niemieckimi luka szerokości 35–40 km, która była przykrywana tylko przez kawalerię, a w którą uderzyła 5 Armia francuska. Ta sytuacja zmusiła naczelne dowództwo niemieckie do wydania 9 września rozkazu o wycofaniu. „Cud nad Marną”, dał gen. Joffre ogromną popularność, oraz praktycznie przesądził o losach kampanii 1914 roku i całej wojny poprzez zniweczenie niemieckiego Planu Schlieffena – planu strategicznego błyskawicznego zwycięstwa Niemiec nad Francją kosztem złamania neutralności Belgii i w konsekwencji wciągnięcia w wojnę przeciw Niemcom Wielkiej Brytanii, po to by po pokonaniu Francji zwrócić wojska niemieckie przeciwko Rosji.

3 grudnia 1915 gen. Joffre wprowadził organ Naczelnego Dowództwa, któremu były podporządkowane wszystkie armie na wszystkich frontach.

Popularność gen. Joffre malała z biegiem dalszych działań wojennych, m.in. na skutek operacji pod Verdun, która przynosiła olbrzymie straty i nie dawała nadziei na rychłe zwycięstwo, a także niespełnienie nadziei w bitwie nad Sommą (czerwiec-listopad 1916). Zwolennik niepopularnej w społeczeństwie strategii wyczerpania. Oprócz tego pomiędzy Naczelnym Dowództwem z jednej strony a rządem i parlamentem z drugiej strony, dochodziło do tarć dotyczących sprawowania władzy.

Dekretem z 12 i 13 grudnia 1916 gen. Joffre został wyznaczony na doradcę technicznego rządu, a gen. Robert Nivelle na naczelnego dowódcę Armii Północy i Północnego Wschodu. Przy tym gen. Joffre, jako pierwszy z francuskich generałów od czasu wojny francusko-pruskiej, został w 1916 mianowany na stopień marszałka Francji. Wiosną 1917 został oddelegowany do USA w celu uczestniczenia w organizacji Armii Stanów Zjednoczonych. W 1918 został członkiem Akademii Francuskiej.

Autor książki: Wspomnienia marszałka Joffre (1910–1917).

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. Dekret Wodza Naczelnego L. 2956 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 11)

Bibliografia edytuj