Justunek

materiał zecerski do wypełnienia miejsc nie dających odbitki w druku

Justunek – tzw. materiał ślepy, materiał zecerski bez oczka, wszystkie niedrukowalne elementy dystansowe układane w składzie i łamaniu razem z czcionkami, liniami, ornamentami, "kliszami" itp. Justunkiem były różnego kształtu metalowe płytki i sztabki wstawiane pomiędzy czcionki oraz wypełniające wszelkie inne puste miejsca na kolumnie. Ze względu na wymiary justunek był dzielony na:

Metalowy justunek długi

Do składu ręcznego elementy te były wykonane w odlewni czcionek (poza drukarnią), stąd justunek ten nazywano ręcznym lub fabrycznym, a wymiarowany był w punktach typograficznych.

W składzie monotypowym justunek był odlewany tak samo jak wszystkie znaki z oczkiem i był wymiarowany w liczbach całkowitych jednostek monotypowych (ściśle związanych z zadanym stopniem pisma). Zarówno justunek, jak i czcionki pochodzące z odlewu monotypowego mogły być wykorzystywane do składu ręcznego.

Justunek, zwłaszcza długi i pochodzący z monotypu, bywał często przycinany na wymiar w ręcznych gilotynach. W ten sposób unikano łączenia wielu elementów justunku. Było to szczególnie cenne przy składaniu tabeli, których komórki rzadko kiedy można było wyliczyć w pełnych kwadratach.

Przy odlewaniu wierszy linotypowych stosowano tzw. justunek zmienny w postaci klinów rozpychających na zadany wymiar odstępy pomiędzy składanymi wyrazami.

Zobacz też edytuj