Rezerwat przyrody Kajasówka
Kajasówka – wzgórze objęte rezerwatem przyrody nieożywionej o tej samej nazwie, położone w gminie Czernichów w powiecie krakowskim w województwie małopolskim – pomiędzy wsiami Przeginia Duchowna i Czułówek. Stanowi unikatowy zrąb tektoniczny, zbudowany z wapieni jurajskich i pokryty w części roślinnością kserotermiczną[1].
| |
| rezerwat przyrody nieożywionej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Położenie | |
| Mezoregion | |
| Data utworzenia |
1962 |
| Akt prawny | |
| Powierzchnia |
11,83 ha |
| Ochrona |
częściowa |
Położenie na mapie gminy Czernichów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu krakowskiego  | |
 50°01′52″N 19°40′00″E/50,031111 19,666667
| |
Struktura i budowa edytuj
Zrąb tektoniczny Kajasówki to wzgórze o długości ok. 2,5 km i szerokości maksymalnie do 0,3 km, o głównym kierunku rozciągłości wschód-zachód, ograniczone strefami uskokowymi. Odseparowany jest dwoma zapadliskami tektonicznymi (rowami): od północy zapadliskiem Rybnej, od południa zapadliskiem Cholerzyn-Półwieś[1]. Grzbiet wzgórza od strony zachodniej jest szeroki i łagodny, a od wschodniej – wąski, ze stromymi stokami[2].
W południowej i wschodniej części wzgórza w ścianach skalnych i opuszczonych kamieniołomach odsłonięte są skały wapienne (w dwóch odmianach: skaliste i uławicone) pochodzące z okresu jurajskiego, z których jest zbudowany zrąb. W skałach licznie występują skamieniałości gąbek i liliowców[1].
Najwyższe wzniesienie Kajasówki to Bustryk. Na Kajasówce znajduje się też niewielka jaskinia Przegińska, posiadająca dwa otwory i korytarz o długości ok. 10 m[1].
Flora i fauna edytuj
Wzgórze Kajasówka porasta las (bór sosnowy oraz grąd subkontynentalny). Na skalistych zboczach występują zarośla z rzędu Prunetalia spinosae. Szczególną wartość przyrodniczą mają znajdujące się tam także zbiorowiska muraw kserotermicznych Inuletum ensifoliae. Te ostatnie jednak w ostatnich dziesięcioleciach znacznie zubożały i zajmują już tylko niewielką powierzchnię – wskutek zaprzestania upraw bydła są one zastępowane zaroślami tarninowymi. Występują tutaj m.in. dziewięćsił bezłodygowy, rojownik pospolity, kruszczyk szerokolistny, pierwiosnek wyniosły i kalina koralowa[3].
Na murawach kserotermicznych Kajasówki występuje rzadki w Polsce gatunek motyla – skalnik driada[4].
Ochrona przyrody edytuj
Wzgórze Kajasówka stanowi rezerwat przyrody nieożywionej. Rezerwat został założony w 1962 i obejmuje obszar o powierzchni 11,83 ha[5]. Jest położony w obrębie Rudniańskiego Parku Krajobrazowego[1]. Ponadto wzgórze jest częścią obszaru Natura 2000 „Rudniańskie Modraszki-Kajasówka”, który stanowi specjalny obszar ochrony siedlisk motyli[4].
Turystyka edytuj
Na Kajasówkę prowadzi czarny szlak turystyczny z Rusocic. Ponadto na wzgórzu wytyczono ścieżkę turystyczno-dydaktyczną przedstawiającą jego budowę geologiczną i porastającą je roślinność[1].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Piotr Dmytrowski, Anna Gał, Marek Kołodziej: Rudniański Park Krajobrazowy: Mini przewodnik. red. Jerzy Zawartka. Kraków: Zespół Parków Krajobrazowych Województwa Małopolskiego, 2013, s. 11, 15, 21. ISBN 978-83-7475-898-7. [dostęp 2017-02-19].
- ↑ Rezerwat przyrody Kajasówka.. [w:] Twoja Małopolska: Przewodnik po Małopolsce [on-line]. [dostęp 2017-02-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-20)].
- ↑ Rezerwat przyrody Kajasówka. [w:] Murawy kserotermiczne Małopolski [on-line]. [dostęp 2017-02-19].
- ↑ a b Rudniańskie Modraszki – Kajasówka. [w:] Katalog obszarów Natura 2000 [on-line]. Instytut na Rzecz Ekorozwoju. [dostęp 2018-03-06].
- ↑ Rezerwat przyrody Kajasówka. [w:] Centralny Rejestr Form Ochrony Przyrody [on-line]. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska. [dostęp 2019-05-10].