Karol Turno

Karol Turno
	generał
Data urodzenia	1788
Data śmierci	1860
	Przebieg służby
Główne wojny i bitwy	wojny napoleońskie; powstanie listopadowe

Karol Turno herbu własnego (ur. 7 maja 1788 w Warkowiczach na Wołyniu, zm. 10 marca 1860 w Objezierzu) – wojskowy, uczestnik powstania listopadowego.

Ukończył Wojskową Akademię Techniczną w Wiedniu. Od 1807 służył w wojsku austriackim. W 1809 wstąpił do służby w Armii Księstwa Warszawskiego i jako adiutant gen. Kazimierza Turno odbył kampanię austriacką. W 1811 w stopniu kapitana. Uczestniczył we wszystkich kampaniach lat 1812 – 1814.

Od 1815 w armii Królestwa Polskiego jako instruktor jazdy, adiutant przyboczny księcia Konstantego. Awansowany do stopnia pułkownika.

Z orderów posiadał Order Virtuti Militari IV kl., Order Świętego Stanisława II kl., rosyjski Order Świętej Anny II kl. z brylantami, niderlandzki Order Wojskowy Wilhelma III kl., francuski Order Legii Honorowej V kl^[1]. W 1830 roku został nagrodzony Znakiem Honorowym za 15 lat służby^[2].

Po wybuchu powstania listopadowego odprowadził księcia Konstantego do granicy Królestwa Polskiego, po czym oficjalnie zameldował swój powrót do powstania, by walczyć przeciwko Rosji (carewicz zaakceptował jego postępowanie). Początkowo zajmował się reorganizacją i rozbudową jazdy powstańczej. Od lutego 1831 szef jej sztabu.

Mianowany w maju 1831 generałem jako dowódca Brygady Jazdy. Od czerwca dowódca Dywizji Jazdy w stopniu generała brygady. Uczestniczył w nieudanej wyprawie i klęsce wojsk powstańczych pod Łysobykami. Ratował honor oręża polskiego pod Budziskami. Ranny w boju. Pod Szelkowem rozbił trzy pułki kozackie, pod Raciążem starł się z I. Paskiewiczem.

Po kapitulacji Warszawy pozostał w niej „dla słabości zdrowia”. Zesłany w głąb Rosji do Permu.

Powrócił w 1833 i gospodarował na roli w Grodzieńskiem, później gościł u rodziny w majątku Objezierze w Poznańskiem, gdzie zmarł. Pochowany w krypcie rodzinnej Turnów w kościele pw. św. Bartłomieja Apostoła w Objezierzu.

Bibliografia edytuj

H.P. Kosk: Generalicja polska, t. 2. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Ajaks", 2001

Przypisy edytuj

[1] Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego 1830, s. 13

[2] Przepisy o znaku honorowym niemniej Lista imienna generałów, oficerów wyższych i niższych oraz urzędników wojskowych, tak w służbie będących, jako też dymisjonowanych, znakiem honorowym ozdobionych w roku 1830, [b.n.s]

[1]

[2]