Kloc – odmiana szachów rozgrywana na dwóch szachownicach przez dwie dwuosobowe drużyny. W drużynie gracze grają różnymi kolorami.

Gra w kloca
abcdefgh
8
a8 – Czarna wieża
c8 – Czarny goniec
d8 – Czarny hetman
e8 – Czarny król
f8 – Czarny goniec
g8 – Czarny skoczek
h8 – Czarna wieża
a7 – Czarny pionek
b7 – Czarny pionek
c7 – Czarny pionek
d7 – Czarny pionek
f7 – Biały hetman
g7 – Czarny pionek
h7 – Czarny pionek
c6 – Czarny skoczek
d5 – Biały goniec
e5 – Czarny pionek
e4 – Biały pionek
a2 – Biały pionek
b2 – Biały pionek
c2 – Biały pionek
d2 – Biały pionek
f2 – Biały pionek
g2 – Biały pionek
h2 – Biały pionek
a1 – Biała wieża
b1 – Biały skoczek
c1 – Biały goniec
d1 – Biały hetman
e1 – Biały król
g1 – Biały skoczek
h1 – Biała wieża
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Rozgrywka kloca na jednej z szachownic

W klocu obowiązują normalne zasady szachów międzynarodowych. Wyróżnikiem gry jest zasada, że bierki zdobyte przez jednego z graczy przechodzą "do ręki" partnera z drużyny, który może postawić je na swojej szachownicy. Umieszczenie bierki zastępuje wykonanie ruchu. Reguła ta powoduje, że gracze muszą ze sobą ściśle współpracować – przegrana szachisty oznacza porażkę całej drużyny.

W kloca gra się na czas, z reguły krótki. Podobnie jak blitz, gra ta ma bardziej charakter rozrywkowy i towarzyski, niż sportowy.

Zasady gry nie są ściśle skodyfikowane i zależą od kraju. Np. nie wszędzie dopuszcza się promocję piona, czy też dostawianie bierek dających mata przeciwnikowi. Zwykle, choć nie zawsze, dopuszcza się też werbalną komunikację w zespole ("potrzebuję hetmana", "skoczek matuje!"), w której ujawnia się często silne nacechowanie emocjonalne. W ten sposób rozgrywki kloca są o wiele bardziej żywiołowe i efektowne (także dla kibiców) niż tradycyjne szachy turniejowe.

Możliwość dostawiania bierek powoduje, że strategia ataku czy obrony w klocu różni się znacznie od stosowanej w szachach klasycznych. Np. roszada nie zapewnia dużego bezpieczeństwa królowi, ze względu na możliwość zaatakowania go dodatkowymi skoczkami otrzymanymi od partnera. Typowe motywy ataku we wczesnej grze obejmują poświęcenia figury na punkcie f7 (f2) w celu wyprowadzenia króla przeciwnika na otwarty teren.

Powszechnie używana notacja kloca jest rozwinięciem klasycznej notacji algebraicznej i wprowadza zapis @ symbolizujący dostawienie bierki (zbitej na drugiej szachownicy). Przykładowo:

  1. e4 e5
  2. Gc4 Sc6
  3. G:f7+ K:f7
  4. G@d5+ Ke8
  5. H@f7x

Wprowadzenie możliwości gry online za pomocą odpowiedniego oprogramowania umożliwiło powstanie dwuosobowej wersji kloca. Zbite bierki przeciwnika pojawiają się jako "dostępne" dla gracza z odpowiednio zmienionym kolorem (co w przypadku gry planszowej byłoby dość kłopotliwe). Przykładowo – grając białymi gracz bijąc czarnego skoczka otrzymuje "do dyspozycji" białą figurę. Niektóre serwery gier online (np. www.freechess.org lub lichess.org) oferują możliwości takich rozgrywek (ang. crazyhouse chess), a także organizują turnieje dla wielu zawodników i prowadzą osobne listy rankingowe.

Przykładowa rozgrywka w kloca


Linki zewnętrzne edytuj