Kościół św. Elżbiety w Gdańsku
Kościół św. Elżbiety w Gdańsku – zabytkowy kościół rektorski, leżący w granicach parafii św. Brygidy archidiecezji gdańskiej. W latach 1622-1820 była to druga świątynia gdańskich kalwinistów.
 398 z dnia 06.09.1971 r.[1]
| |||||||||||||||
| kościół rektorski | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||
| Adres |
ul. Elżbietańska 1 | ||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Położenie na mapie Gdańska  | |||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||||||||||||
 54°21′13,86″N 18°38′45,38″E/54,353850 18,645939
| |||||||||||||||
Architektura edytuj
Świątynia jest budowlą gotycką z cegły, jednonawową, posiada jedną wieżę na osi, gwiaździste prezbiterium i jedną boczną kaplicę.
Kalendarium i organy edytuj
- 1393-1394 – do istniejącego przytułku dla ubogich i chorych[2] dobudowano kaplicę św. Elżbiety. Przytułek został zamieniony w szpital.
- 1417 – ukończono budowę właściwego kościoła św. Elżbiety, którego sylwetka do czasów obecnych zasadniczo nie zmieniła się. Zmianie uległa jedynie wieża i jej hełm.
- 1547 – rozpoczęto budowę wysokiego wału fortyfikacyjnego. Zlikwidowano wtedy niektóre zabudowania szpitalne oraz cmentarz przykościelny. Zamurowano główne wejście do kościoła.
- 1557 – świątynia przeszła w ręce ewangelików reformowanych.
- 1844 – władze miasta sprzedały kościół wojsku. Do 1945 roku był to kościół garnizonowy, w którym odprawiano nieliczne nabożeństwa.
- Koniec XIX w. – usunięto wały fortyfikacyjne.
- 1945 – na przełomie marca i kwietnia kościół razem ze szpitalem przykościelnym zostały spalone. Odbudowy podjęli się księża pallotyni. Po 1945 r. nie odtworzono hełmu wieży, zastępując go daszkiem.
- 1947 – otwarcie odbudowanego kościoła.
- 1956-1958 – po październiku 1956 otrzymano pozwolenie na odbudowę dawnego szpitala, który odtąd pełni rolę domu duszpasterskiego.
- 1993 – po remoncie kościół otrzymał obecny wystrój wnętrza.
Znajdujące się w kościele do 1945 r. organy zostały zbudowane w latach 1735-36 przez Andrzeja Hildebrandta i miały 29 głosów. W 1912 r. przebudowano je na system elektropneumatyczny z 24 głosami. Instrument uległ zniszczeniu w pożarze kościoła wznieconym 30 marca 1945 r. przez żołnierzy Armii Czerwonej. Dzisiejsze, zbudowane w 1957 r., mają 15 głosów[3].
Galeria edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2010-05-03].
- ↑ W 35. rocznicę pożaru na Wale Elżbietańskim. trojmiasto.pl, 16 grudnia 2005. [dostęp 2005-12-16].
- ↑ Andrzej Januszajtis Ostatni koncert organisty. Jak zmarł du Grain [dostęp 03.02.2014]