Kodeks Atlantycki
Kodeks Atlantycki (Codex Atlanticus[1]) – największy zbiór notatek Leonarda da Vinci, który powstał w latach 1478–1518. Kodeks znajduje się w Bibliotece Ambrozjańskiej w Mediolanie. Notatki ułożono w dwanaście tomów[2]. Kodeks zawiera informacje z różnych dziedzin nauki, m.in.: hydrologii[3], inżynierii[4], malarstwa[5], anatomii[6], matematyki, astronomii, filozofii[7], mechaniki, geografii, fizyki, botaniki, chemii[8], a także bajki[9].
W Kodeksie znalazły się studia na temat zmian figur geometrycznych zbudowanych z linii krzywych. Powstały one pod koniec życia Leonarda. Większość ze studiów zawiera tytuł De ludo geometrico (Rozrywki geometryczne)[10]. W Kodeksie znajduje się również m.in. rysunek skrzydła maszyny latającej[11] oraz notatka Leonarda o zapytanie francuskiego mistrza rysunku tuszem Jeana Perréala o metody wykorzystywania welinu. Zapis ten był używany podczas ustalania autorstwa rysunku La Bella Principessa[12].
Na mocy testamentu po śmierci Leonarda notatki odziedziczył jego uczeń Francesco Melzi. Zbiór trzymał w wilii w Vaprio D’Adda pod Mediolanem do swojej śmierci w 1570 roku[7]. Pod koniec XVI wieku potomkowie Melziego sprzedali zbiór rzeźbiarzowi i bibliofilowi Pompeo Leoniemu[7][13]. Porządkując notatki Leoni kierował się nie precyzyjnymi kryteriami, a estetyką. Po śmierci Leoniego kodeks kupił markiz Galeazzo Arconati. W 1637 roku zdecydował się przekazać Kodeks Bibliotece Ambrozjańskiej w Mediolanie. Po zdobyciu Mediolanu przez Napoleona Bonaparte w 1796 roku zbiór przeniesiono do Luwru. Po 1815 roku Kodeks wrócił do Mediolanu. W 1968 przeprowadzono renowację zbioru. Notatki opracowanio w 12 masywnych tomów. Zachowano oryginalną kolejność kart wprowadzoną przez Leoniego[7].
Obecna wersja kodeksu zawiera 2238 stron[13] zawierających 1750 rysunków[14].
Przypisy edytuj
- ↑ Laurenza 2019 ↓, s. 95.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 729.
- ↑ Nicholl 2006 ↓, s. 466.
- ↑ Nicholl 2006 ↓, s. 378.
- ↑ Isaacson 2019 ↓, s. 381.
- ↑ Leonardo da Vinci: rysunek anatomiczny, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-11-04].
- ↑ a b c d Codex Atlanticus. leonardo-ambrosiana.it. [dostęp 2023-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-10-06)]. (ang.).
- ↑ Debolini 2006 ↓, s. 41.
- ↑ Bastek 2019 ↓, s. 53.
- ↑ Vallentin 1951 ↓, s. 588.
- ↑ Kemp 2020 ↓, s. 275.
- ↑ Kemp 2020 ↓, s. 167.
- ↑ a b Isaacson 2019 ↓, s. 172.
- ↑ Sobczak 2019 ↓, s. 46.
Bibliografia edytuj
- Grażyna Bastek. „Chcę stworzyć dzieła chwalebne”. Byłby zdziwiony, że przeszedł do historii jako malarz. „Pomocnik Historyczny. Leonardo da Vinci 1452–1519. Człowiek renesansu i jego epoka”. 3, 2019.
- Francesca Debolini: Klasycy sztuki. Da Vinci. Warszawa: 2006. ISBN 83-60529-03-5.
- Walter Isaacson: Leonardo da Vinci. Kraków: Insignis Media, 2019. ISBN 978-83-66071-41-4.
- Martin Kemp: Mój Leonardo. Pięćdziesiąt lat rozsądku i szaleństwa w świecie sztuki i poza jego granicami. Warszawa: Arkady, 2020. ISBN 978-83-213-5113-1.
- Domenico Laurenza: Maszyny Leonarda. Niezwykłe wynalazki i tajemnice rękopisów Leonarda da Vinci. Mario Taddei, Edoardo Zanon (red.). Kielce: Jedność, 2019. ISBN 978-83-7971-908-2.
- Charles Nicholl: Leonardo Da Vinci. Lot wyobraźni. Warszawa: WAB, 2006.
- Jerzy J. Sobczak. Wizjonerskie machiny. Pomysły Leonarda zrealizowane po 500 latach.. „Pomocnik Historyczny. Leonardo da Vinci 1452–1519. Człowiek renesansu i jego epoka”. 3, 2019.
- Antonina Vallentin: Leonardo da Vinci. Warszawa: Książka i Wiedza, 1951.
