Koniczyna białoróżowa

Koniczyna białoróżowa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	bobowce
Rodzina	bobowate
Podrodzina	bobowate właściwe
Rodzaj	koniczyna
Gatunek	koniczyna białoróżowa
	Nazwa systematyczna
	Trifolium hybridum L.; Sp. pl. 2:766. 1753
	Multimedia w Wikimedia Commons

Koniczyna białoróżowa, koniczyna szwedzka (Trifolium hybridum) – gatunek rośliny z rodziny bobowatych (Fabaceae). Pochodzi z obszarów Azji, Europy i Afryki Północnej^[3]. W Polsce jest rośliną uprawną, rośnie również dziko i jest gatunkiem pospolitym.

Morfologia edytuj

Kwiatostan

Pokrój: Bylina o nielicznych, dołem często przylegających do ziemi, potem łukowato wzniesionych, dętych łodygach, długości 30—60 cm. Łodygi są nagie.
Liście: Przylistki skórzaste, liście przynasadowe na długich ogonkach (do 20 cm). Natomiast liście łodygowe i wierzchołkowe złożone z 3 odwrotnie jajowatych, drobno piłkowanych listków są na ogonkach.
Kwiaty: Motylkowe zebrane w kulisty kwiatostan (główkę. Mają białą koronę, z czasem różowiejącą (stąd często kwiatostan dwubarwny z różowymi, starszymi kwiatami w dolnej części i białymi w górnej). Szypułki wewnętrznych kwiatów w główce są 2-3 razy dłuższe od rurki kielicha. Żagielek znacznie dłuższy od skrzydełek i łódeczki.
Owoc: Strąki 1–2-nasienne.

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit. Siedlisko: siedliska ruderalne, łąki, przydroża, pastwiska. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych podgatunek T. hybridum subsp. hybridum jest charakterystyczny dla All. Calthion^[4]. Okres kwitnienia zaczyna się w maju, a kończy we wrześniu. Kwiaty zapylane są przez pszczoły i trzmiele.

Zmienność edytuj

W Polsce występują dwa podgatunki^[5]:

T. hybridum subsp. hybridum – gatunek typowy o słabo rozgałęzionej, dętej i wzniesionej łodydze, listkach długości 2-3 cm, białawo-różowej kornie długości 7-12 mm. Rośnie na bardziej wilgotnych miejscach i jest rośliną uprawną.
T. hybridum subsp. elegans Savi – łodyga w nasadzie jest pełna i leżąca, listki mają długość 1-2 cm, różowa korona osiąga 5-7 mm. Rośnie w bardziej suchych miejscach.

Zastosowanie edytuj

Koniczyna białoróżowa w uprawie

Roślina uprawna : Jest uprawiana jako pasza dla zwierząt. Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej. Dobrze znosi mrozy, udeptywanie i przygryzanie^[6].
- Historia uprawy : Koniczynę białoróżową wprowadzono do uprawy w miasteczku Alsik, w Szwecji. W innych krajach m.in. w Rosji uprawia się ją od połowy XIX w.
- Uprawa: Ma mniejsze wymagania glebowe od koniczyny łąkowej, może rosnąć na glebach wilgotnych i torfowych^[6]. Źle natomiast znosi suszę. Nasiona dojrzewają o 10 – 15 dni wcześniej od nasion koniczyny czerwonej. Pędy zawierają 75% wody, 4,1% białka, 0,7% tłuszczu, 5,2% celulozy, 11,6% bezazotowych substancji wyciągowych, 2,4% popiołu; 100 kg zielonej masy zawiera 22,8 jednostki pokarmowej, 3,1 kg białka strawnego, 340 g wapnia, 50 g fosforu i 4000 mg karotenu. Plon siana wynosi 3,5—6 (do 7) t z 1 ha, plon nasion 200—300 kg z 1 ha.
Roślina lecznicza : W lecznictwie ludowym napar z kwitnącego ziela stosowany jest jako środek przeciwzapalny, przeciwbólowy, zmiękczający i przeczyszczający, a także przy dusznicy bolesnej i bólach mięśniowych. Świeże liście używane są na okłady w tych samych przypadkach co liście koniczyny czerwonej.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).
↑ Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ ^a ^b Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Fabales, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-09-23] (ang.).

[3] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-02-22].

[4] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[A-6] Zbigniew Nawara: Rośliny łąkowe. Warszawa: Oficyna Wyd. MULTICO, 2006. ISBN 978-83-7073-397-1.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]