Kręczynka

Kręczynka
	; Spiranthes ochroleuca
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	szparagowce
Rodzina	storczykowate
Podrodzina	storczykowe
Rodzaj	kręczynka
	Nazwa systematyczna
	Spiranthes Rich.; Orchideis Eur. Annot. 20, 28, 36. Aug-Sep 1817
	Typ nomenklatoryczny
	S. autumnalis Rich.
Synonimy
	Aristotelea Lour. ; Gyrostachis Pers. ; Gyrostachys Pers. ex Dumort. ; Helictonia Ehrh. ; Monustes Raf. ; Orchiastrum Ség. ; Orchiastrum Micheli ex Greene ; Triorchis Millán ; Tussacia Desv.
	Aristotelea Lour. ; Gyrostachis Pers. ; Gyrostachys Pers. ex Dumort. ; Helictonia Ehrh. ; Monustes Raf. ; Orchiastrum Ség. ; Orchiastrum Micheli ex Greene ; Triorchis Millán ; Tussacia Desv.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kręczynka (Spiranthes Rich.) – rodzaj roślin z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Liczy 41 gatunków, spośród których typowym jest kręczynka jesienna Spiranthes autumnalis^[3], zarazem jedyny przedstawiciel rodzaju we florze Polski^[7].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według Angiosperm Phylogeny Website

Jeden z rodzajów podplemienia Spiranthinae w plemieniu Cranichideae w obrębie podrodziny storczykowych (Orchideae) z rodziny storczykowatych (Orchidaceae). Storczykowate są kladem bazalnym w rzędzie szparagowców Asparagales w obrębie jednoliściennych^[2]^[8].

Pozycja rodziny w systemie Reveala (1994–1999)

Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd storczykowce (Orchidales Raf), podrząd Orchidineae Rchb., rodzina storczykowate (Orchidaceae Juss.), podplemię Spiranthinae Lindl. ex Meisn., rodzaj kręczynka (Spiranthes Rich.)^[9].

Wykaz gatunków^[5]^[6]

Spiranthes aestivalis (Poir.) Rich.
Spiranthes arcisepala M.C.Pace
Spiranthes australis (R.Br.) Lindl.
Spiranthes bightensis M.C.Pace
Spiranthes brevilabris Lindl.
Spiranthes casei Catling & Cruise
Spiranthes cernua (L.) Rich.
Spiranthes delitescens Sheviak
Spiranthes diluvialis Sheviak
Spiranthes eatonii Ames ex P.M.Br.
Spiranthes flexuosa (Sm.) Lindl.
Spiranthes graminea Lindl.
Spiranthes igniorchis M.C.Pace
Spiranthes incurva (Jenn.) M.C.Pace
Spiranthes infernalis Sheviak
Spiranthes lacera (Raf.) Raf.
Spiranthes laciniata (Small) Ames
Spiranthes longilabris Lindl.
Spiranthes lucida (H.H.Eaton) Ames
Spiranthes magnicamporum Sheviak
Spiranthes maokensis M.C.Pace
Spiranthes nebulorum Catling & V.R.Catling
Spiranthes niklasii M.C.Pace
Spiranthes ochroleuca (Rydb.) Rydb.
Spiranthes odorata (Nutt.) Lindl.
Spiranthes ovalis Lindl.
Spiranthes perexilis (Sheviak) M.C.Pace
Spiranthes pitouchaoensis S.S.Ying
Spiranthes porrifolia Lindl.
Spiranthes praecox (Walter) S.Watson
Spiranthes pusilla (Blume) Miq.
Spiranthes romanzoffiana Cham.
Spiranthes sinensis (Pers.) Ames
Spiranthes spiralis (L.) Chevall. – kręczynka jesienna
Spiranthes suishaensis (Hayata) Schltr.
Spiranthes sunii Boufford & Wen H.Zhang
Spiranthes sylvatica P.M.Br.
Spiranthes torta (Thunb.) Garay & H.R.Sweet
Spiranthes triloba (Small) K.Schum.
Spiranthes tuberosa Raf.
Spiranthes vernalis Engelm. & A.Gray

Mieszańce^[5]^[6]

Spiranthes × eamesii P.M.Br.
Spiranthes × heteroaustralis J.M.H.Shaw
Spiranthes × hongkongensis S.Y.Hu & Barretto
Spiranthes × intermedia Ames
Spiranthes × kapnosperia M.C.Pace
Spiranthes × sierrae M.C.Pace
Spiranthes × simpsonii Catling & Sheviak
Spiranthes × stellata P.M.Br., Dueck & K.M.Cameron
Spiranthes × zahlbruckneri H.Fleischm.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
↑ Spiranthes. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-30].
↑ ^a ^b ^c Spiranthes. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2023-04-30].
↑ ^a ^b ^c Spiranthes. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-30].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 171, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-03]. (ang.).
↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Spiranthes. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-09]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-08-03] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].

[tropicos-4] Spiranthes. Tropicos.org. [dostęp 2023-04-30].

[kew-5] Spiranthes. [w:] Plants of the World online [on-line]. Kew Royal Botanic Gardens. [dostęp 2023-04-30].

[CoL-6] Spiranthes. [w:] The World Checklist of Vascular Plants [on-line]. Catalogue of Life Checklist. [dostęp 2023-04-30].

[checklist-7] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 171, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[tree-8] Florida Museum of Natural History: Orchid Tree: a phylogeny of epiphytes (mostly) on the tree of life. [dostęp 2010-08-03]. (ang.).

[9] Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Spiranthes. The Compleat Botanica. [dostęp 2009-03-09]. (ang.).

[3]

[7]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[8]

[9]