Wikipedia

Księżyce Kordylewskiego

duże skupiska pyłu występujące w punktach libracyjnych L4 i L5 układu Ziemia – Księżyc

Księżyce Kordylewskiego – obłoki pyłowe znajdujące się w punktach libracyjnych L4 i L5 orbity Księżyca, obiegające Ziemię w tym samym czasie co Księżyc. Ich istnienie w 1961 roku zostało ogłoszone przez polskiego astronoma Kazimierza Kordylewskiego[1][2], jednak jego obserwacje były podważane, a istnienie obłoków pyłowych w punktach libracyjnych zostało potwierdzone dopiero w 2018 roku przez zespół Judit Slíz-Balogh, Andrasa Barta i Gábora Horvátha[3][4].

Rozmieszczenie punktów libracyjnych L4 i L5, w których występują księżyce Kordylewskiego

Kordylewski początkowo poszukiwał planetoid, podobnych do grupy planetoid trojańskich obecnych w punktach libracyjnych Jowisza. Wobec niepowodzenia obserwacji fotograficznych, astronom Józef Witkowski zwrócił mu uwagę na większe prawdopodobieństwo istnienia w tych obszarach obłoków pyłu, możliwych do zbadania metodą fotometryczną. Kordylewski wobec niskiej jakości dostępnych fotometrów zdecydował się na obserwacje dokonywane gołym okiem[5]. Po raz pierwszy miał zaobserwować obłoki w październiku 1956 roku w obserwatorium meteorologicznym na Kasprowym Wierchu, jako poświatę o wielkości kątowej około 2° (później oceniano wielkość obłoków na 6°) i jasności o połowę mniejszej od efektu Gegenschein (przeciwświecenia). Zjawisko to udało się sfotografować 5 lat później, kiedy hipotetyczne obłoki zdawały się zmienić kształt i rozmiar.

Każdy z dwóch obłoków Kordylewskiego ma masę sumaryczną około 10 000 kg, a średnicę ok. 10 000 km[6] (dla porównania średnica Ziemi wynosi ok. 12 745 km).

Istnienie księżyców pyłowych może być zjawiskiem przejściowym (krótkotrwałym), jako że punkty libracyjne L4 i L5 są niestabilne ze względu na perturbacje ze strony planet wewnętrznych.

Francisco Valdes i Robert A. Freitas Jr. poszukiwali bezowocnie obiektów w pobliżu Punktów Lagrange'a układu Ziemia – Księżyc, jednak nie wykluczają istnienia chmur pyłowych w tych miejscach[7].

W 2018 roku węgierscy badacze Judit Slíz-Balogh, Andras Barta i Gábor Horváth opublikowali wyniki obserwacji potwierdzające istnienie księżyców Kordylewskiego[8][4][9][10].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ księżyce Kordylewskiego, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2023-04-11].
  2. ↑ Rene Laufer, Wilfried Tost, Oliver Zeile, Ralf Srama, Hans-Peter Roeser: THE KORDYLEWSKY CLOUDS – AN EXAMPLE FOR A CRUISE PHASE OBSERVATION DURI NG THE LUNAR MISSION BW1. 21.02.2007. [dostęp 2016-06-24].
  3. ↑ Judit Slíz-Balogh, András Barta, Gábor Horváth, Celestial mechanics and polarization optics of the Kordylewski dust cloud in the Earth–Moon Lagrange point L5 – Part II. Imaging polarimetric observation: new evidence for the existence of Kordylewski dust cloud, „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”, 482 (1), 2019, s. 762–770, DOI: 10.1093/mnras/sty2630, ISSN 0035-8711 [dostęp 2022-08-03] (ang.).
  4. ↑ a b Judit Slíz-Balogh, Andras Barta, Gábor Horváth. Celestial mechanic and polarization opitics of the Kordylewski dust cloud in the Earth-Moon Lagrange point L5 I. – Three dimensional celestial mecganical modelling of dyst cloud formation. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 480 (4), s. 5550-5559, 11 listopada 2018. DOI: 10.1093/mnras/sty2049. ISSN 0035-8711. 
  5. ↑ Kazimierz Kordylewski, [w:] Andrzej Woszczyk, Sylwetki Astronomów Polskich,, str.119 [dostęp 2019-02-11] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-24].
  6. ↑ R. Laufe i inni, The Kordylewsky Clouds - An example for a cruise phase observation during the lunar mission BW1, 11th ISU Annual International Symposium, 2007 (ang.).
  7. ↑ Francisco Valdes: A Search for Objects near the Earth-Moon Lagrangian Points. 1982. [dostęp 2016-07-06].
  8. ↑ Radek Kosarzycki: Węgierscy badacze obserwują obłoki Kordylewskiego. Puls Kosmosu, 2018-10-27. [dostęp 2018-10-29].
  9. ↑ Peter Dockrill: Astronomers Have Detected a Gosthly Dust Cloud Orbiting Our Earth. ScienceAlert, 2018-10-29. [dostęp 2018-11-06].
  10. ↑ Tomasz Mrozek: Nowe dowody na istnienie pyłowych Księżyców Kordylewskiego. Urania – Postępy Astronomii, 2018-11-05. [dostęp 2018-11-06].

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Księżyce_Kordylewskiego&oldid=71438182”