Wikipedia

Księstwo Turowskie

Księstwo Turowskie (od końca XII wieku do początku XIII wieku Księstwo Turowsko-Pińskie) – księstwo z ośrodkiem stołecznym w Turowie, istniejące od X/XI do XIV wieku na Polesiu i rozciągające się wzdłuż środkowego i dolnego biegu Prypeci.

Księstwo Turowskie w 1237 roku (kolor zielony)
Model przedstawiający przypuszczalny wygląd cerkwi w Turowie

Historia edytuj

Większość terytorium księstwa było zamieszkiwane przez plemię przez Dregowiczów, dlatego można je wiązać jego początki z istniejącym organizmem plemiennym tego ludu[1]. Mniejsza część księstwa na południu obejmowała terytoria zajmowane przez plemię Drewlan. Głównym miastem księstwa był Turów, wzmiankowany po raz pierwszy w kronice w 980 roku[1]. Do połowy XII wieku księstwo turowskie funkcjonowało okresowo w ścisłej zależności od Kijowa, jako terytorium oddawane w okresowe władanie krewnym przez księcia kijowskiego[1]. W XII wieku od księstwa turowskiego odłączono Brześć przyłączony do Księstwa halicko-wołyńskiego, jednak przypuszczalnie gród ten nie był wcześniej trwale związany z Księstwem turowskim[1]. Po 1155 roku od księstwa turowskiego odpadł Kleck i Mozyrz, które przeszły we władanie czernihowskich książąt z linii Olegowiczów[1]. W 1158 roku książę Jerzy Jarosławowicz opanował księstwo turowskie i odparł wyprawę księcia kijowskiego, a tym samym uniezależnił księstwo od Kijowa[1]. W tym okresie w Turowie powstał murowany Sobór Zaśnięcia Matki Bożej, którego fundamenty odkryto w 1963 roku[1]. Przypuszczalnie była ona ośrodkiem eparchii turowsko-pińskiej. W XII wieku większe znaczenie zaczął zyskiwać ośrodek grodowy w Pińsku[1]. Pod koniec XII wieku z księstwa turowskiego wyodrębniło się małe księstwo z siedzibą w Dąbrowicy (Dubrowicy)[1]. Na początku XIII wieku od księstwa turowskiego uniezależniło się Księstwo pińskie[1].

W XIV wieku Turów został zniszczony przez Mongołów, a następnie podbity przez Wielkie Księstwo Litewskie i nie odgrywał w późniejszym okresie dużej roli i funkcję głównego ośrodka administracyjnego na Polesiu przejął położony na zachodzie Pińsk, gdzie przeniesiono też siedzibę eparchii[1].

Księstwo posiadało charakter odrębnej jednostki administracyjnej tej samej rangi co Księstwa Kleckie, Dawidgódeckie i Słuckie. Na początku XVI wieku należało do książąt Glińskich, a po ich buncie zostało przekazane książętom Ostrogskim. W następnych wiekach, przez odłączanie kolejnych dóbr było traktowane jako hrabstwo. Ordynację Ostrogską i dobra turowskie dziedziczyli kolejno książęta Zasławscy i Lubomirscy. Ci ostatni, pod koniec XVII w. sprzedali Turów, który następnie, w ciągu XVIII w. jeszcze kilkakrotnie zmieniał właścicieli, należąc m.in. do Sapiehów, Czartoryskich i Ogińskich. Przed samymi rozbiorami znalazł się w rękach Sołłohubów[2].

Książęta turowscy edytuj

Książęta pińscy edytuj

Książęta kleccy edytuj

Książęta słucko-kopylscy edytuj

Książęta dąbrowieccy edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Arkadiusz Filip Siwko, Główne grody księstwa turowskiego w drugiej połowie XII wieku, Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Społeczne, Numer 25 (2/2019), s.41–56
  2. ↑ Mariusz Kowalski, Księstwa Rzeczpospolitej : państwo magnackie jako region polityczny [online], 2013, s. 160 [dostęp 2024-03-20].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Księstwo_Turowskie&oldid=73203589”