Lachowice

wieś w województwie małopolskim

Lachowicewieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Stryszawa[4][5].

Lachowice
wieś
Ilustracja
Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

suski

Gmina

Stryszawa

Wysokość

390 (Lachowice Dolne) – 700 (Lachowice Adamy) m n.p.m.

Liczba ludności (31 grudnia 2010)

2101[2]

Strefa numeracyjna

33

Kod pocztowy

34-232[3]

Tablice rejestracyjne

KSU

SIMC

0069144

Położenie na mapie gminy Stryszawa
Mapa konturowa gminy Stryszawa, w centrum znajduje się punkt z opisem „Lachowice”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Lachowice”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Lachowice”
Położenie na mapie powiatu suskiego
Mapa konturowa powiatu suskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Lachowice”
Ziemia49°42′55″N 19°28′28″E/49,715278 19,474444[1]
Strona internetowa
Nieoficjalny herb wsi Lachowice
Lachowice (6.) na planie gminy Stryszawa

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lachowice. W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie bielskim.

Położenie edytuj

Wieś położona jest na zachód od Suchej Beskidzkiej, na wysokości 400–450 m n.p.m. w dolinie potoku Lachówka (dopływ Stryszawki), oraz na zboczach dwóch pasm górskich. Od południowo-wschodniej strony są to zbocza Pasma Solnisk, północno-zachodnie zaś należą do Pasma Pewelskiego. Według opracowanej przez Jerzego Kondrackiego regionalizacji Polski obydwa te pasma należą do Beskidu Makowskiego[6]. Pod koniec 2010 r. we wsi zamieszkiwało 2101 osób[2]. Przez Lachowice przebiega od 1884 r. linia kolejowa Sucha Beskidzka – Żywiec (fragment kolei transwersalnej). Obok Lachowic przebiega droga wojewódzka nr 946.

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Lachowice[4][5]
przysiółki Granica, Polanki
osady Krale, Laliki, Mączne, Zagrody (SIMC 0069470)
części wsi Adamy, Banasie, Bogacze, Buczynka, Chrząszczówka, Elżbieciakówka, Gustawy, Kachlówka, Kalówka, Kapałów Potok, Karczówka, Karówka, Kotliny, Krzystki, Kubińce, Lasiki, Łaciaki, Mącznianka, Mizioły, Pająkówka, Pierchałówka, Pisiak, Rumiaków, Sobalówka, Sobańskie, Świerkoszówka, U Grzesicy, Wojtaszki, Zagrody (SIMC 0069428)

Historia edytuj

Historia Lachowic sięga XIII wieku. Wtedy to w rejon podbabiogórski napłynęła ludność dwoma głównymi szlakami: z północnego zachodu od Śląska, brzegiem Skawy i z północnego wschodu od Krakowa doliną Raby.
Pierwszymi osadnikami byli Wołosi, którzy pojawili się w XVI wieku. Jednak dopiero w XVII wieku wieś została oficjalnie założona przez Piotra Komorowskiego, właściciela dóbr suskich. Połączona została z czterech osad: Kobylanki, Lubnicy, Lachowic i Mącznej. Lachowice oraz kilka sąsiednich wsi tworzyły tzw. państwo suskie, które przechodziło kolejno w ręce Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich.
Pierwsza wzmianka o Kobylance, osadzie pasterskiej z przysiółka Mizioły (Lachowice Górne), pochodzi z 1598 roku. Od 1608 roku obecna jest nazwa Lubnicy, zajmującej polany dolnych Lachowic. Większość mieszkańców osiedliła się w Lachowicach, głównej części wsi. Po jej północnej stronie znajdowała się Mączna. Współczesna nazwa, używana od 1670 roku, wzięła się od napływowej ludności określanej jako „Lachowie”.

Miejscowa ludność, poza rolnictwem i pasterstwem, trudniła się rzemiosłem rękodzielniczym, przeznaczonym na targi w pobliskich miejscowościach – Żywcu, Makowie i Suchej Beskidzkiej. Na przestrzeni XVIII wieku zajmowano się również folowaniem sukna w foluszach.
W Lachowicach istniała mniejszość żydowska, której przedstawiciele byli właścicielami karczm.

W 1834 roku wybudowano leśniczówkę. Parafia w Lachowicach powstała w 1841 roku. Pod koniec XIX wieku wybudowano pierwsze murowane domy. W Lachowicach Dolnych utworzono 3-klasową szkołę, a szkołę powszechną usytuowano w Lachowicach Górnych. Budynek był drewniany i składał się z jednej sali lekcyjnej i trzech mieszkań.

W ostatnich latach XIX wieku okoliczni mieszkańcy zajęli się zabawkarstwem, które pełniło rolę dodatkowego zarobku. Drewniane wyroby trafiały do krakowskich Sukiennic, Poznania i na Kresy Wschodnie. Najbardziej znaną rodziną twórców byli Balcerowie, u których tradycja strugania zabawek przetrwała do czasów współczesnych.
W ramach Ligi Popierania Turystyki we wsi zapewniono 60 miejsc noclegowych.
W 2001 po obfitych opadach deszczu doszło do rozległego osunięcia ziemi, które zniszczyło kilkanaście domostw.

Zabytki edytuj

Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7].

  • Drewniany kościół św. Piotra i św. Pawła z otoczeniem, ogrodzenie z bramkami i starodrzew, dwie piwnice murowane oraz budynek organistówki.
    Kościół z 1789 roku w Lachowicach reprezentuje typową dla tego obszaru Polski drewnianą architekturę sakralną, która nawiązuje swoim stylem do późnego średniowiecza, ale posiada także elementy barokowe. Wraz z dziewięcioma innymi drewnianymi kościołami południowej Polski został on zgłoszony do wpisania na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, ale ostatecznie na listę wpisano tylko 6 najstarszych budowli. W 2003 roku kościół został laureatem nagrody Ministra Kultury na „Zabytek Zadbany”. Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.

Inne zabytki edytuj

  • Do historii przeszedł już zabytkowy młyn, wielokrotnie podpalany przez miejscowego szaleńca. Ostatnia jego próba okazała się skuteczna i mimo ogromnej akcji gaszenia prowadzonej przez miejscową ochotniczą straż pożarną, nie udało się go uratować.
  • Kilka drzew – pomników przyrody. Większość usytuowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła.

Wypoczynek edytuj

Lachowice stanowią dobry punkt wyjścia szlaków turystycznych w Beskid Żywiecki oraz Beskid Mały. Miejscowość posiada liczne chatki letniskowe, do których przyjeżdżają turyści by wypocząć w ciszy wśród gór. W Lachowicach znajduje się Chatka studencka SST „Pod Solniskiem”[8].

Galeria edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 66213
  2. a b Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stryszawa. Stryszawa: 2012.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 638 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  5. a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
  6. Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
  7. Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01].
  8. l, Urząd Gminy Stryszawa [online], stryszawa.pl [dostęp 2018-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-20].

Bibliografia edytuj

  • G. Proszowski, M. Kubica, R. Banaś: Sucha i okolice Babiej Góry na dawnych pocztówkach i fotografiach, Kraków: Text, 2004.

Linki zewnętrzne edytuj