Lachowice
Lachowice – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie suskim, w gminie Stryszawa[4][5].
wieś | |
Kościół pw. św. Apostołów Piotra i Pawła | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Wysokość |
390 (Lachowice Dolne) – 700 (Lachowice Adamy) m n.p.m. |
Liczba ludności (31 grudnia 2010) |
2101[2] |
Strefa numeracyjna |
33 |
Kod pocztowy |
34-232[3] |
Tablice rejestracyjne |
KSU |
SIMC |
0069144 |
Położenie na mapie gminy Stryszawa | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie powiatu suskiego | |
49°42′55″N 19°28′28″E/49,715278 19,474444[1] | |
Strona internetowa |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lachowice. W latach 1975–1998 wieś położona była w województwie bielskim.
Położenie edytuj
Wieś położona jest na zachód od Suchej Beskidzkiej, na wysokości 400–450 m n.p.m. w dolinie potoku Lachówka (dopływ Stryszawki), oraz na zboczach dwóch pasm górskich. Od południowo-wschodniej strony są to zbocza Pasma Solnisk, północno-zachodnie zaś należą do Pasma Pewelskiego. Według opracowanej przez Jerzego Kondrackiego regionalizacji Polski obydwa te pasma należą do Beskidu Makowskiego[6]. Pod koniec 2010 r. we wsi zamieszkiwało 2101 osób[2]. Przez Lachowice przebiega od 1884 r. linia kolejowa Sucha Beskidzka – Żywiec (fragment kolei transwersalnej). Obok Lachowic przebiega droga wojewódzka nr 946.
Integralne części wsi edytuj
przysiółki | Granica, Polanki |
osady | Krale, Laliki, Mączne, Zagrody (SIMC 0069470) |
części wsi | Adamy, Banasie, Bogacze, Buczynka, Chrząszczówka, Elżbieciakówka, Gustawy, Kachlówka, Kalówka, Kapałów Potok, Karczówka, Karówka, Kotliny, Krzystki, Kubińce, Lasiki, Łaciaki, Mącznianka, Mizioły, Pająkówka, Pierchałówka, Pisiak, Rumiaków, Sobalówka, Sobańskie, Świerkoszówka, U Grzesicy, Wojtaszki, Zagrody (SIMC 0069428) |
Historia edytuj
Historia Lachowic sięga XIII wieku. Wtedy to w rejon podbabiogórski napłynęła ludność dwoma głównymi szlakami: z północnego zachodu od Śląska, brzegiem Skawy i z północnego wschodu od Krakowa doliną Raby.
Pierwszymi osadnikami byli Wołosi, którzy pojawili się w XVI wieku. Jednak dopiero w XVII wieku wieś została oficjalnie założona przez Piotra Komorowskiego, właściciela dóbr suskich. Połączona została z czterech osad: Kobylanki, Lubnicy, Lachowic i Mącznej. Lachowice oraz kilka sąsiednich wsi tworzyły tzw. państwo suskie, które przechodziło kolejno w ręce Wielopolskich, Branickich i Tarnowskich.
Pierwsza wzmianka o Kobylance, osadzie pasterskiej z przysiółka Mizioły (Lachowice Górne), pochodzi z 1598 roku. Od 1608 roku obecna jest nazwa Lubnicy, zajmującej polany dolnych Lachowic. Większość mieszkańców osiedliła się w Lachowicach, głównej części wsi. Po jej północnej stronie znajdowała się Mączna. Współczesna nazwa, używana od 1670 roku, wzięła się od napływowej ludności określanej jako „Lachowie”.
Miejscowa ludność, poza rolnictwem i pasterstwem, trudniła się rzemiosłem rękodzielniczym, przeznaczonym na targi w pobliskich miejscowościach – Żywcu, Makowie i Suchej Beskidzkiej. Na przestrzeni XVIII wieku zajmowano się również folowaniem sukna w foluszach.
W Lachowicach istniała mniejszość żydowska, której przedstawiciele byli właścicielami karczm.
W 1834 roku wybudowano leśniczówkę. Parafia w Lachowicach powstała w 1841 roku. Pod koniec XIX wieku wybudowano pierwsze murowane domy. W Lachowicach Dolnych utworzono 3-klasową szkołę, a szkołę powszechną usytuowano w Lachowicach Górnych. Budynek był drewniany i składał się z jednej sali lekcyjnej i trzech mieszkań.
W ostatnich latach XIX wieku okoliczni mieszkańcy zajęli się zabawkarstwem, które pełniło rolę dodatkowego zarobku. Drewniane wyroby trafiały do krakowskich Sukiennic, Poznania i na Kresy Wschodnie. Najbardziej znaną rodziną twórców byli Balcerowie, u których tradycja strugania zabawek przetrwała do czasów współczesnych.
W ramach Ligi Popierania Turystyki we wsi zapewniono 60 miejsc noclegowych.
W 2001 po obfitych opadach deszczu doszło do rozległego osunięcia ziemi, które zniszczyło kilkanaście domostw.
Zabytki edytuj
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7].
- Drewniany kościół św. Piotra i św. Pawła z otoczeniem, ogrodzenie z bramkami i starodrzew, dwie piwnice murowane oraz budynek organistówki.
Kościół z 1789 roku w Lachowicach reprezentuje typową dla tego obszaru Polski drewnianą architekturę sakralną, która nawiązuje swoim stylem do późnego średniowiecza, ale posiada także elementy barokowe. Wraz z dziewięcioma innymi drewnianymi kościołami południowej Polski został on zgłoszony do wpisania na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO, ale ostatecznie na listę wpisano tylko 6 najstarszych budowli. W 2003 roku kościół został laureatem nagrody Ministra Kultury na „Zabytek Zadbany”. Kościół znajduje się na Szlaku Architektury Drewnianej województwa małopolskiego.
Inne zabytki edytuj
- Do historii przeszedł już zabytkowy młyn, wielokrotnie podpalany przez miejscowego szaleńca. Ostatnia jego próba okazała się skuteczna i mimo ogromnej akcji gaszenia prowadzonej przez miejscową ochotniczą straż pożarną, nie udało się go uratować.
- Kilka drzew – pomników przyrody. Większość usytuowana jest w bezpośrednim sąsiedztwie kościoła.
Wypoczynek edytuj
Lachowice stanowią dobry punkt wyjścia szlaków turystycznych w Beskid Żywiecki oraz Beskid Mały. Miejscowość posiada liczne chatki letniskowe, do których przyjeżdżają turyści by wypocząć w ciszy wśród gór. W Lachowicach znajduje się Chatka studencka SST „Pod Solniskiem”[8].
Galeria edytuj
-
Brama na cmentarz
-
Kościół św. Piotra i św. Pawła
-
Dzwonnica przy cmentarzu
-
Organistówka przy kościele
-
Osuwisko ziemi
-
OSP w Lachowicach Dolnych
-
Szlak chatkowy na Chatkę Studencką
-
Chatka studencka SST „Pod Solniskiem”
-
Potok Lachówka
-
Rzeka Kocońka (dopływ Lachówki)
-
Szczyt Kotoń (Solnisko)
Zobacz też edytuj
- Chatka studencka SST „Pod Solniskiem”
- Ludwik Sikora – pochodzący z Lachowic nauczyciel, historyk, autor dzieła pt. Okruchy historyczne Lachowic koło Żywca z 1931 (znanego także jako Kronika Lachowic).
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 66213
- ↑ a b Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Stryszawa. Stryszawa: 2012.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 638 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Jerzy Kondracki: Geografia regionalna Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1998. ISBN 83-01-12479-2.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2024-01-01] .
- ↑ l, Urząd Gminy Stryszawa [online], stryszawa.pl [dostęp 2018-03-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-03-20] .
Bibliografia edytuj
- G. Proszowski, M. Kubica, R. Banaś: Sucha i okolice Babiej Góry na dawnych pocztówkach i fotografiach, Kraków: Text, 2004.
Linki zewnętrzne edytuj
- Lachowice, dawniej ''Lubnica'', [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 55 .