Langur

rodzaj ssaka

Langur[4] (Presbytis) – rodzaj ssaka naczelnego z podrodziny gerez (Colobinae) w obrębie rodziny koczkodanowatych (Cercopithecidae).

Langur
Presbytis
Eschscholtz, 1821[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – langur posiwiały (P. thomasi)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Infrarząd

małpokształtne

Parvordo

małpy wąskonose

Nadrodzina

koczkodanowce

Rodzina

koczkodanowate

Podrodzina

gerezy

Plemię

Presbytini

Rodzaj

langur

Typ nomenklatoryczny

Presbytis mitrata Eschscholtz, 1821

Synonimy
  • Corypithecus Trouessart, 1879[2]
  • Lophopithecus Trouessart, 1879[2]
  • Presbypithecus Trouessart, 1879[3]
Gatunki

20 gatunków (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Występowanie edytuj

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w południowo-wschodniej Azji[5][6][7].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 25,7–61 cm, długość ogona 56–89 cm; masa ciała 4,3–9 kg[6][8].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1821 roku estońsko-rosyjski lekarz, botanik i zoolog Johann Friedrich von Eschscholtz[1]. Na gatunek typowy Eschscholtz wyznaczył (oznaczenie monotypowe) langura czepcowego (P. mitrata).

Etymologia edytuj

  • Presbytis: gr. πρεσβυτις presbutis „staruszka”, od πρεσβυτης presbutēs „starzec”; być może również od greckiego słowa πρεσβυτερος presbuteros „senior, ksiądz”[9].
  • Corypithecus: gr. κορυς korus, κορυθος koruthos „kask, hełm”; πιθηκος pithēkos „małpa”[10]. Gatunek typowy: Semnopithecus frontatus S. Müller, 1838.
  • Lophopithecus: gr. λοφος lophos „grzebień”; πιθηκος pithēkos „małpa”[11]. Gatunek typowy: Trouessart wymienił kilkanaście gatunków nie wskazując typu nomenklatorycznego; gatunek typowy w ramach późniejszego oznaczenia – Simia melalophos Raffles, 1821.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki[12][8][5][4]:

Opisano również wymarły gatunek z miocenu dzisiejszych Indii[13]:

Przypisy edytuj

  1. a b J.F. von Eschscholtz: Beschreibung einer neuen Affengattung Presbytis mitrata. W: O. von Kotzebue: Entdeckungs-Reise in die Süd-See und nach der Berings-Strasse zur Erforschung einer nordöstlichen Durchfahrt unternommen in den Jahren 1815, 1816, 1817, und 1818, auf Kosten Sr. Erlaucht des Herrn Reichs-Kanzlers Grafen Rumanzoff auf dem Schiffe Rurick unter dem Befehle des Lieutenants der Russisch-Kaiserlichen Marine Otto von Kotzebue. Weimar: Verlegt von den Gebrüdern Hoffmann, 1821, s. 196. (niem.).
  2. a b Trouessart 1879 ↓, s. 53.
  3. Trouessart 1879 ↓, s. 52.
  4. a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 50–51. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  5. a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 248–252. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  6. a b D. Zinner, G.H. Fickenscher, Ch. Roos, M.V. Anandam, E.L. Bennett, T.R.B. Davenport, N.J. Davies, K.M. Detwiler, A. Engelhardt, A.A. Eudey, E.L. Gadsby, C.P. Groves, A. Healy, K.P. Karanth, S. Molur, T. Nadler, M.C. Richardson, E.P. Riley, A.B. Rylands, L.K. Sheeran, N. Ting, J. Wallis, S.S. Waters & D.J. Whittaker: Family Cercopithecidae (Old World Monkeys). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 715–723. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
  7. D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Presbytis. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-08].
  8. a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 162–165. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  9. Palmer 1904 ↓, s. 562.
  10. Palmer 1904 ↓, s. 201.
  11. Palmer 1904 ↓, s. 383.
  12. N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-26]. (ang.).
  13. R. Lydekker. Notices of Siwalik Mammals. „Records of the Geological Survey of India”. 11, s. 70, 1878. (ang.). 

Bibliografia edytuj