Linia kolejowa nr 401

Linia kolejowa nr 401 – jedno- i dwutorowa, zelektryfikowana, pierwszorzędna linia kolejowa znaczenia państwowego łącząca Dąbie (osiedle Szczecina) ze Świnoujściem[2] przez Goleniów, Wysoką Kamieńską, Wolin i Międzyzdroje. Jest w całości położona w województwie zachodniopomorskim, na obszarze działania Zakładu Linii Kolejowych PKP PLK w Szczecinie.

Linia nr 401
Szczecin Dąbie SDB – Świnoujście Port
Mapa przebiegu linii kolejowej 401
Dane podstawowe
Zarządca

PKP PLK

Numer linii

401

Tabela SRJP

370[1]

Długość

100,716[2] km

Rozstaw szyn

1435 mm

Sieć trakcyjna

3000 V DC

Prędkość maksymalna

130[3] km/h

Zdjęcie LK401
Odcinek przecinający Woliński Park Narodowy
Parłówko, nieistniejący przejazd kolejowo-drogowy z przecinającą linię 401 drogą wojewódzką nr 107
Most kolejowy w ciągu linii kolejowej nr 401 nad Dziwną w Wolinie
Wiadukt w Parłówku w ciągu drogi wojewódzkiej nr 107 budowany nad linią kolejową nr 401 (2010)

Historia do 1945 edytuj

Pierwszy odcinek do Goleniowa i dalej po trasie linii nr 402 do Gryfic został zbudowany przez Altdamm-Colberger Eisenbahn-Gesellschaft (ACE), czyli Towarzystwo Kolei Żelaznej Dąbsko-Kołobrzeskiej, i oddany do użytku w 1882 r. Kolejny odcinek z Goleniowa do Wolina wybudowała 10 lat później Preußische Ostbahn, czyli Pruska Kolej Wschodnia. Po upaństwowieniu Ostbahnu w 1888 r. następny odcinek linii został zbudowany jeszcze przed końcem XIX wieku pod szyldem Preußische Staatseisenbahnen, czyli Pruskich Kolei Państwowych. W 1899 r. otwarto odcinek do Międzyzdrojów, a rok później do Świnoujścia. W 1901 r. połączono obecną stację w Świnoujściu (na wyspie Wolin) kolejową przeprawą promową z dworcem Swinemünde Hauptbahnhof (Świnoujście Główne) na wyspie Uznam[potrzebny przypis].

W ostatnim przed końcem II wojny światowej niemieckim rozkładzie jazdy pociągów Kursbuch (tabela 124e) na trasie Szczecin Gł. – Świnoujście Gł. kursowało 5 par pociągów oraz dodatkowo 6 par na odcinku Szczecin Gł. – Goleniów (docelowo do/z Nowogardu lub Kołobrzegu)[potrzebny przypis].

Nazwy miejscowości na linii przed 1945 r.[potrzebny przypis]:

Historia po 1945 edytuj

W latach 1945–1948 r. z powodu zburzonego mostu na Dziwnie pociągi kursowały do stacji Recław i od Wolina Pomorskiego. Pod koniec lat 40. dla ruchu pasażerskiego otwarto stację Odra Port (obecny przystanek Świnoujście Port). W latach 50. lub 60. zlikwidowano przystanek Grzybnica i zmieniono nazwy stacji Odra na Świnoujście oraz Odra Port na Świnoujście Port. W 2004 r. zamknięto dla ruchu pasażerskiego przystanek Szczecin Dąbie Osiedle[potrzebny przypis].

W 1981 r. na większości linii (od Szczecina Dąbia do Świnoujścia) kursowało 12 par pociągów osobowych, ponadto 5 par pociągów pospiesznych kursujących tylko w sezonie wakacyjnym (żaden nie rozpoczynał trasy w Szczecinie). Tylko 1 para pociągów kończyła lub zaczynała bieg na stacji Świnoujście Port. Również jedna para kursowała do Kamienia Pomorskiego przez Wysoką Kamieńską, a 5 par do/z lub przez Goleniów w kierunku Gryfic[potrzebny przypis].

W grudniu 1979 r. zakończono elektryfikację linii do Goleniowa, a rok później jej pozostałą część. Pomiędzy nastawniami „SDA” (na linii 351 z kierunku Stargardu) a „SDC” (na linii 401) znajduje się tor łączący nr 857, z którego korzystają pociągi kursujące pomiędzy Goleniowem a Stargardem z pominięciem Szczecina Głównego (i Szczecina Dąbia). Cała linia 401 jest objęta umowami europejskimi: AGC jako linia „E-59” (o głównych międzynarodowych liniach kolejowych) i AGTC jako linia „C-E 59” (o ważnych międzynarodowych liniach transportu kombinowanego i obiektach towarzyszących)[2].

W listopadzie 2011 roku, po modernizacji szlaku Szczecin Dąbie „SDC” – Szczecin Załom – Kliniska, nastąpiło zamknięcie stacji Szczecin Załom i jej przekwalifikowanie na przystanek osobowy, a tym samym stworzenie szlaku Szczecin Dąbie „SDC” – Kliniska. 19 kwietnia 2017 rozstrzygnięto przetarg na remont toru nr 1 linii kolejowej z Białunia do Łożnicy, co pozwoli podnieść prędkość z obecnych 100 km/h do 120 km/h[4][5].

Statystyki linii edytuj

Dla pociągów pasażerskich i szynobusów prędkość maksymalna 130 km/h jest dozwolona na długości niecałych 20 km obu torów, a na pozostałym odcinku wynosi co najmniej 70 km/h[3]. Ograniczenia do 80  km/h występują od Warnowa do Świnoujścia Portu (na obu torach) oraz od 42 km (przed Rokitą) do Wysokiej Kamieńskiej (tylko na torze parzystym). Dla pociągów towarowych prędkość maksymalna na większości linii wynosi 70 km/h, a na odcinku od Rurki do Goleniowa na torze parzystym mogą rozwijać prędkość do 80 km/h[potrzebny przypis].

Minimalny (hipotetyczny) czas przejazdu całej linii z maksymalną dozwoloną prędkością wynosi 1:02 h dla toru nieparzystego (pasażerskie i szynobusy – średnio 96,2 km/h) oraz 1:30 h dla towarowych (śr. 66 km/h). Na torze parzystym 58 minut dla pasażerskich i szynobusów (98,8 km/h) i 1:27 h dla towarowych (66 km/h)[potrzebny przypis].

Porównanie czasu przejazdów pomiędzy Szczecinem Dąbiem a Świnoujściem dla pociągów osobowych w wybranych latach (wartości uśrednione)[potrzebny przypis]:

  • 1944/45 r.: ok. 3:10 h
  • 1948 r.: ok. 3:05 h
  • 1951/52 r.: ok. 2:30 h
  • 1967/68 r.: ok. 2:25 h
  • 1983/84 r.: ok. 2:00 h
  • 1989/90 r.: ok. 2:00 h
  • 1995/96 r.: ok. 1:55 h (ze Świnoujścia 2:05 h)
  • 2002 r.: ok. 2:00 h
  • 2007 r.: ok. 1:50 h (pospieszne: 1:30 h)
  • 2009 r.: ok. 1:34 h (pospieszne: 1:25 h)
  • 2016 r.: ok. 1:11 h – pociąg przyspieszony Błękitny (pospieszne: 1:26 h)

Ruch pociągów pasażerskich edytuj

Połączenia dalekobieżne edytuj

Linia 401 ze względu na swój turystyczny charakter jest zapełniona pociągami głównie w lipcu i sierpniu. Przez wiele lat jedynym pociągiem dalekobieżnym dojeżdżającym do Świnoujścia poza sezonem był nocny pociąg do Warszawy i Krakowa, jednak pod koniec 2015 roku został uruchomiony pociąg do Warszawy Wschodniej[potrzebny przypis].

Połączenia regionalne edytuj

Wszystkie pociągi na linii 401 są obsługiwane przez Polregio – są to połączenia relacji Szczecin Główny – Świnoujście Port (część relacji ze stacji Poznań Główny), Szczecin Główny – Kamień Pomorski, Szczecin Główny – Kołobrzeg oraz Szczecin Główny – Port Lotniczy Szczecin–Goleniów[potrzebny przypis].

Liczba par pociągów regio na poszczególnych odcinkach
Odcinek Liczba par
Szczecin Dąbie – Goleniów 19
Goleniów – Wysoka Kamieńska 10
Wysoka Kamieńska – Świnoujście 8
Świnoujście – Świnoujście Port 2

Galeria zdjęć edytuj

Linia kolejowa nr 401
 
Widok tuż za stacją Wysoka Kamieńska
 
Tor nr 857 pomiędzy nastawniami „SDA” (na linii 351) a „SDC” (na linii 401) łączący obie linie
 
Linia kolejowa w okolicy Mokrzycy Wielkiej – widok w kierunku Świnoujścia
 
Widok na linię kolejową 401 z okolicy kilometra 65 drogi krajowej nr 3
 
Trójwagonowy elektryczny zespół trakcyjny EN57 na linii kolejowej nr 401 koło Piasków Wielkich

Przypisy edytuj

  1. Obejmuje także odcinek Szczecin Główny - Szczecin Dąbie
  2. a b c Id-12 (D29) Wykaz linii. plk-sa.pl, 2023-09-08. [dostęp 2023-09-18]. (pol.).
  3. a b Wykaz maksymalnych prędkości. plk-sa.pl, 2022-12-11. [dostęp 2023-09-18]. (pol.).
  4. Kolejne zlecenia dla spółek PLK. Zaczną inwestycje w maszyny - Wszystko na temat branży kolejowej: PKP, Intercity, przewozy regionalne, koleje mazowieckie, rozkłady jazdy PKP,..., rynek-kolejowy.pl [dostęp 2017-11-25].
  5. Platforma Zakupowa PKP Polskie Linie Kolejowe S.A, zamowienia.plk-sa.pl [dostęp 2017-11-25] (ang.).