Wikipedia

Lipinki (województwo małopolskie)

wieś w województwie małopolskim

Lipinki – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, siedziba gminy Lipinki[6][5].

Lipinki
wieś
Ilustracja
Kościół Wniebowzięcia NMP, nowe sanktuarium
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Powiat

gorlicki

Gmina

Lipinki

Liczba ludności (2011)

2123[2][3]

Strefa numeracyjna

13

Kod pocztowy

38-305[4]

Tablice rejestracyjne

KGR

SIMC

0355909[5]

Położenie na mapie gminy Lipinki
Mapa konturowa gminy Lipinki, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Położenie na mapie powiatu gorlickiego
Mapa konturowa powiatu gorlickiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Lipinki”
Ziemia49°40′17″N 21°17′39″E/49,671389 21,294167[1]
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lipinki. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.

W Lipinkach istnieje od 1860 jedna z najstarszych w Polsce kopalni ropy naftowej.

W miejscowości znajduje się Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej.

Położenie geograficzne edytuj

Lipinki położone są w zachodniej części Pogórza Jasielskiego na Pogórzu Środkowobeskidzkim.

Integralne części wsi edytuj

Integralne części wsi Lipinki[6][5]
SIMC Nazwa Rodzaj
0355915 Dół część wsi
0355921 Góra część wsi
0355938 Łysa Góra część wsi
0355944 Na Stawie część wsi
0355950 Pod Lasem część wsi
0355967 Sochacz część wsi
0355973 Za Górą część wsi
0355980 Zalesie część wsi

Historia edytuj

Wieś Lipinki założył w 1363 król Kazimierz III Wielki. Prawdopodobnie wraz z lokacją miejscowości założono również parafię.

II wojna światowa

  • W kwietniu 1942 gestapo w asyście granatowej policji aresztowało kilkunastu działaczy KPP w Lipinkach i okolicy. Wszyscy zginęli w więzieniach i obozach koncentracyjnych.
  • W maju 1944 oddział GL pod dowództwem Wojciecha Kwilosza ps. „Tomek” dokonał rozbicia urzędu gminnego w Lipinkach oraz przeprowadził kilka sabotaży w kopalnictwie naftowym.
  • Na pograniczu Lipinek i Rozdziela 17 sierpnia 1944 w czasie akcji partyzanckiej na dom członków ukraińskiej policji, partyzant kpr. Jan Sajchta z Krygu został ciężko ranny. Zaalarmowany strzałami oddział niemiecki przybył natychmiast na miejsce akcji i tu na podwórzu domu dobił partyzanta. Ludność z pobliskich domów zmuszona była schronić się w lesie.

W miejscowości ma siedzibą parafia Wniebowzięcia NMP, należąca do dekanatu Biecz, diecezji rzeszowskiej. W kościele, wybudowanym w roku 2005, znajduje się, przeniesiona ze starszej świątyni (z roku 1780), łaskami słynąca figura Matki Bożej Lipinskiej, która jest czczona od 5 wieków. Znajdują się tam też epitafia rodzin Kuropatnickich, Jordanów i Łętowskich.

  •  
    Zabytkowy dwór
  •  
    Park
  •  
    Stare sanktuarium
  •  
    Urząd Gminy
  •  
    Pomnik
  •  
    Remiza OSP
Osobny artykuł: Sanktuarium Matki Bożej Wniebowziętej w Lipinkach.

Kopalnictwo nafty edytuj

Poszukiwania ropy rozpoczęto w 1860 w zachodniej części wsi i wtedy staraniem Jadwigi Straszewskiej i Ksawerego Stawiarskiego zorganizowano pierwszą kopalnię. Niedługim później Stawiarski wybudował rafinerię, która pod kierownictwem dr. chemii Stefana Bartoszewicza jako pierwsza w Polsce rozpoczęła produkcję parafiny. Pod koniec XIX wieku w Lipinkach były dwie kopalnie ropy posiadające blisko 200 szybów i rafinerię o zdolności produkcyjnej około 6 tys. ton. Rafineria i część kopalni została zniszczona w czasie I wojny światowej przez wojska austriackie. Rafineria nie została później odbudowana, natomiast działa kopalnia[7].

Na początku XXI wieku powrócono do poszukiwań węglowodorów w rejonie Lipinek. W latach 2006–2010 niemiecka firma RWE Dea wykonała dwa odwierty położone we wschodniej części Lipinek o nazwie "Pola-1" i "Pola-2" o planowanych głębokościach odpowiednio 3500, 2400 m. Prace poszukiwawcze kontynuowano w następnych latach.
W 2016 spółka Orlen Upstream w ramach przedsięwzięcia projektowego poszukiwawczo-wydobywczego węglowodorów o nazwie "Karpaty" zrealizowała odwiert o nazwie "Lipinki-OU1"[8].

  •  
    Pole naftowe Kopalni Lipinki
  •  
    Na polu naftowym
  •  
    Szyb Dziadek
  •  
    2009, wiertnia Pola-2
  •  
    Odwiert Pola-1
  •  
    2016, wiertnia Lipinki-OU1

Zabytki edytuj

Obiekty wpisane do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[9]:

  • kościół Wniebowzięcia NMP;
  • kaplica grobowa rodziny Straszewskich, na cmentarzu rzym-kat. „starym” z 1882;,
  • zespół dworski:
    • dwór z lat 1909–1910;
    • park z 1 poł. XIX wieku.

Ludzie związani z Lipinkami edytuj

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 68627
  2. ↑ Wieś Lipinki w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 654 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c GUS. Rejestr TERYT
  6. ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Aleksander Karp Lipinki zarys dziejów, Wydawnictwo Comdruk, Tarnów 1992, ss. 152-172 ISBN 83-900333-3-X
  8. ↑ Oficjalna strona Orlen - Informacje. [dostęp 2017-07-19].
  9. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023.
  10. ↑ Piśmiennictwo Staropolskie. W: Bibliografia Literatury Polskiej - Nowy Korbut. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1964, s. 93.
  11. ↑ Cyfrowa Biblioteka ↓.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lipinki_(województwo_małopolskie)&oldid=72562020”