Luna (mitologia)
Luna (łac. Luna ‘Księżyc’, gr. Σελήνη Selḗnē ‘Księżyc’) – w mitologii rzymskiej bogini Księżyca; utożsamiana z grecką Selene[1][2].
| bogini Księżyca | |
 Popiersie Luny (Selene), marmurowy relief na sarkofagu z III w. (Termy Dioklecjana, Rzym) | |
| Występowanie |
mitologia sabińska |
|---|---|
| Atrybuty |
półksiężyc, rydwan zaprzężony w dwa konie |
| Teren kultu | |
| Odpowiednik |
Selene (grecki) |
| Rodzina | |
| Rodzeństwo | |
Pierwotnie była bóstwem sabińskim. Sprowadzenie jej kultu do Rzymu (równocześnie z kultem Sola) przypisywano Tytusowi Tacjuszowi[2][3]. Wcześnie utożsamiano ją z italską i rzymską Dianą[4].
W sztuce starożytnego Rzymu najczęściej przedstawiano ją na wzór greckiej Selene, to jest w świetlistej szacie, z półksiężycem, na rydwanie zaprzężonym w dwa konie.
W starożytnym Rzymie wzniesiono dla niej kilka świątyń, z których najważniejsza znajdowała się na Awentynie[5]. W jej sanktuarium na Palatynie (gdzie czczono ją pod przydomkiem Noctiluca –‘Świecąca Nocą’) każdego wieczoru zapalano światło ku jej czci[5][6].
Od słowa Luna pochodzą niektóre nazwy dotyczące Księżyca (naturalnego satelity Ziemi), np. lunochemia, lunacja[7], lunarny[8], a także łacińska nazwa rodzaju roślin z rodziny kapustowatych – Lunaria (miesiącznica).
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 406. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).
- ↑ a b Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 324. ISBN 83-04-04673-3.
- ↑ Andrzej Kempiński: Encyklopedia mitologii ludów indoeuropejskich. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2001, s. 395-396. ISBN 83-207-1629-2.
- ↑ Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Wrocław: Ossolineum, 2008, s. 212, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
- ↑ a b Vojtech Zamarovský, dz. cyt., s. 263. ISBN 80-8046-098-1.
- ↑ Noctiluca. mythindex.com. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-08-16)]. (ang.).
- ↑ Lunacja. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-07-30]. Cytat: „lunacja «odstęp czasu między jednym a drugim nowiem Księżyca»”.
- ↑ Kalendarz księżycowy, lunarny. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-07-30]. Cytat: „kalendarz księżycowy, lunarny «mierzenie czasu oparte na zmianie faz Księżyca»”.
Bibliografia edytuj
- Homer: Odyseja. pl.wikisource.org. [dostęp 2012-05-11].
- Luna. mythindex.com. [dostęp 2010-07-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-02-28)]. (ang.).
- Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2003, s. 685. ISBN 83-7399-022-4.
- Mała encyklopedia kultury antycznej A-Z. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 431. ISBN 83-01-03529-3.
- Sol i Luna. W: Wanda Markowska: Mity Greków i Rzymian. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1987, s. 332. ISBN 83-207-1010-3.
- Oskar Seyffert: Dictionary of Classical Antiquities, 1894, s. 365: Luna. ancientlibrary.com. [dostęp 2011-03-22]. (ang.).
- William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Luna. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-11]. (ang.).
- Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Luna. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-05-11]. (ang.).