Maciejowice

Maciejowice – miasto w Polsce, położone w województwie mazowieckim, w powiecie garwolińskim, w miejsko-wiejskiej gminie Maciejowice. Siedziba gminy oraz rzymskokatolickiej parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Maciejowice

miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Maciejowicki ratusz
Herb
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	garwoliński
Gmina	Maciejowice
Prawa miejskie	1507–1870, od 2024
Burmistrz	Tomasz Kwiatkowski
Powierzchnia	10,8761 km²
Populacja (2021) • liczba ludności • gęstość	1410 129,64 os./km²
Strefa numeracyjna	25
Kod pocztowy	08-480
Tablice rejestracyjne	WG
Położenie na mapie gminy Maciejowice Maciejowice
Położenie na mapie Polski Maciejowice
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Maciejowice
Położenie na mapie powiatu garwolińskiego Maciejowice
51°41′32″N 21°33′17″E
TERC (TERYT)	1403074
SIMC	0680503
Urząd miejski Rynek 7 08-480 Maciejowice
Strona internetowa

Maciejowice uzyskały lokację miejską w 1507 roku. Zostały pozbawione praw miejskich 13 października 1870 i włączone do gminy Maciejowice w powiecie garwolińskim. W latach 1867–1954 siedziba wiejskiej gminy Maciejowice, 1954–1972 gromady Maciejowice, a od 1973 reaktywowanej gminy Maciejowice. W latach 1975–1998 należały administracyjnie do województwa siedleckiego. 1 stycznia 2024 odzyskały status miasta.

Integralne części miasta Maciejowice

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0680510	Podjaminy	część miasta

Położenie

Maciejowice leżą 80 km od Warszawy nad Okrzejką, dopływem Wisły, na południowym krańcu województwa mazowieckiego i wchodzą w skład powiatu garwolińskiego. Przez miejscowość przechodzi droga wojewódzka nr 801 z Warszawy do Puław. Historycznie Maciejowice położone są na ziemi stężyckiej w dawnym województwie sandomierskim w Małopolsce.

Rys historyczny

• epoka brązu – pierwsze osadnictwo kultury łużyckiej;
• 1155 – nadanie przywileju na miasto Kochów (1 km na południe od Maciejowic – przywilej lokacyjny Kazimierz II Sprawiedliwy) dla klasztoru kanoników regularnych z Czerwińska przez Henryka Sandomierskiego;
• XII w. – powstanie parafii w Kochowie, przebiega tutaj szlak do przeprawy z Mazowsza na Ruś;
• koniec XV w. – właścicielem zostaje stolnik sandomierski Kacper Maciejowski (odgałęzienie rodu Ciołków);
• 1507 – lokacja miasta Maciejowice na gruntach wsi Ostrów na mocy przywileju króla Zygmunta I Starego;
• 1525 – sprzedaż Kochowa przez zakonników;
• 1557 – nadanie przywilejów przez króla Zygmunta Augusta za zasługi dla kasztelana sandomierskiego Stanisława Maciejowskiego na: prawa miejskie magdeburskie, jarmarki w maju, targi we wtorek i budowę fortalicjum (zamku obronnego);
• XVI w. – przeniesienie parafii z Kochowa, miasto w rękach Maciejowskich;
• XVII w. – kolejni właściciele to kolejno Szyszkowscy, Oleśniccy, Zbąsscy i Tarłowie, powstaje w mieście szpital;
• od 1705 – własność Potockich;
• 1792 – własność rodu Zamoyskich, założenie Szkoły Rolniczej w Podzamczu;
• 10 października 1794 – bitwa pod Maciejowicami;
• 1800 – ordynatem zamoyskim zostaje Stanisław Kostka hrabia Zamoyski, założył park w Podzamczu, buduje pałac w miejscu zburzonego w czasie bitwy maciejowickiej zamku, cegielnię, garkarnię, fabryczkę tkacką, gorzelnię i browar;
• 1803 – zwolnienie mieszczan maciejowickich z pańszczyzny;
• 28 stycznia 1863 – sformowana w Maciejowicach partia powstańcza dowodzona przez pułkownika Walentego Lewandowskiego bez powodzenia zaatakowała stacjonujący w Łaskarzewie batalion saperów rosyjskich;
• 1870 – utrata praw miejskich;
• lipiec–sierpień 1915 zacięta obrona Rosjan przed Niemcami
• 13 sierpnia 1920 – do Kobylnicy dotarły wojska bolszewickie z Grupy Mozyrskiej;
• wrzesień 1939 – ewakuacja 13 Dywizji Piechoty i Wileńskiej Brygady Kawalerii z Armii „Prusy” przez drewniany most w Przewozie, 9 września most wysadzony w powietrze, tutaj Wisłę przekroczył oddział „Hubala”;
• 1963 – otwarcie szkoły tysiąclatki;
• 1988 – otwarcie Muzeum Tadeusza Kościuszki;
• 1990 – przejęcie znacjonalizowanego majątku Podzamcze przez Agencję Rolną Skarbu Państwa i Gminy.
• 2024 – odzyskanie praw miejskich

10 października 1794 roku w pobliżu miasta miała miejsce bitwa pomiędzy wojskami polskimi dowodzonymi przez gen. Tadeusza Kościuszkę a wojskami rosyjskimi, zwana później bitwą pod Maciejowicami.

W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca we wsi rodzina Sadłów udzieliła pomocy Meirowi, Lejbowi Leonowi Felhender oraz Mojżeszowi, Józefowi i Racheli Honig. W 1993 roku Instytut Jad Waszem podjął decyzję o przyznaniu Piotrowi i Stefanii Sadło tytułu Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Zabytki

• brukowany rynek w Maciejowicach z ratuszem z halami targowymi, mieszczący muzeum oraz dawny szpital z 1796 r. w pierzei zachodniej rynku kościół parafialny pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP 1772–1780 fundacji Ignacego Potockiego, w miejscu drewnianego przeniesionego z Kochowa w 1681 r., przebudowany w latach 1880–1881 według projektu Leonarda Marconiego
• grobowiec Zamoyskich z 1908 r. na tyłach kościoła według projektu Ksawerego Makowskiego
• pomnik Tadeuszowi Kościuszce przy szkole z dwiema armatami odsłonięty w 1984 r. projektu Stanisława Strzyżewskiego
• pomnik Tadeuszowi Kościuszce na rynku odsłonięty w 1976 r. projektu Mieczysława Weltera
• pomnik z kosami na sztorc przy drodze do Podzamcza projektu Macieja Krysiaka
• zespół pałacowy w Podzamczu w miejscu zamku z XVI w. z ciekawymi stajniami w parku pałacowym
• cmentarz żydowski

Galeria

• 
  Kościół Wniebowzięcia NMP.
• 
  Rynek i ratusz po rewitalizacji
• 
  Dawny szpital
• 
  Plebania

Linki zewnętrzne

• Maciejowice, os. miejska, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 884 .
• Maciejowice
• Towarzystwo Miłośników Maciejowic – historia Maciejowic. tmm.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-30)].