Maczuga (rum. măciucă, łac. matteuca) – jedna z najstarszych broni obuchowych; znana była od paleolitu, rozpowszechniona na wszystkich kontynentach zamieszkiwanych przez człowieka. Jej późniejsze odmiany, takie jak berło, buława czy buzdygan, bywały często oznaką władzy.

Herakles walczący z hydrą lernejską przy użyciu maczugi

Ma kształt pałki rozszerzającej się na jednym końcu, wykonanej najczęściej z twardego drewna z masywną głowicą, którą nabijano czasem kamieniami (najczęściej krzemiennymi kolcami) lub metalowymi ćwiekami. W miarę ewolucji tej broni, do drewnianego trzonka mocowano głowice z kamienia lub metalu, na przykład w średniowieczu używano maczug o stalowych głowicach – maczug rycerskich, wekier, buzdyganów i buław. W wiekach XVI–XVIII były w Polsce oznaką godności oficerskiej, na przykład buzdygan nosił pułkownik lub rotmistrz, a buławę – hetman lub regimentarz[1][2].

W mitologii greckiej maczuga była atrybutem herosa Heraklesa. Plemiona Indian zamieszkujących do początków XIX wieku lesiste obszary Ameryki Północnej używały maczug bojowych, które białym przybyszom przypominały kształtem drewniane łoża broni palnej, stąd anglojęzyczna ich nazwa gunstock clubs.

Przypisy edytuj

  1. Michéle Byam: Broń i zbroje. Wyd. III. Warszawa: Arkady, 1991, s. 31. ISBN 83-213-3754-0.
  2. Michał Gradowski, Zdzisław Żygulski: Słownik uzbrojenia historycznego. Warszawa: PWN, 2010, s. 60–62. ISBN 978-83-01-16260-3.