Mariusz Wilk

Mariusz Henryk Wilk (ur. 19 stycznia 1955 we Wrocławiu) – polski dziennikarz, pisarz, eseista i podróżnik.

Mariusz Wilk

Alek Korwin, Mathilde Weckler

Mariusz Wilk, Warszawa, maj 2006 r.
Data i miejsce urodzenia	19 stycznia 1955 Wrocław
Język	polski
Alma Mater	Uniwersytet Wrocławski
Ważne dzieła
Wołoka (dziennik podróży przez Wyspy Sołowieckie)
Odznaczenia

Życiorys

Ukończył filologię polską na Uniwersytecie Wrocławskim.

Od 1978 był działaczem opozycji demokratycznej. Współtwórca „podziemnych” pism opozycyjnych: „Biuletyn Dolnośląski”, „Podaj dalej”, „Tematy”. Podczas wydarzeń Sierpnia 1980 był współredaktorem biuletynu strajkowego NSZZ „Solidarność”, wydawanego w Stoczni Gdańskiej. Od 1980 r. mieszkał w Gdańsku, gdzie był redaktorem naczelnym „Solidarności. Pisma Zarządu Regionu” (tu m.in. jego wywiad z Günterem Grassem). Po wprowadzeniu stanu wojennego ukrywał się, pozostając redaktorem pisma, aż do aresztowania w grudniu 1982 r. Po zwolnieniu z aresztu, od 1983 r. pracował w Spółdzielni Pracy Usług Wysokościowych „Gdańsk”. W 1984 r. wspólnie z Maciejem Łopińskim i Zbigniewem Gachem (pseudonim Marcin Moskit) opublikował w Paryżu książkę o czasach podziemnej „Solidarności” pt. Konspira. Rzecz o podziemnej Solidarności (równocześnie ukazało się „podziemne” wydanie książki w Polsce), z wypowiedziami Bogdana Borusewicza, Zbigniewa Bujaka, Władysława Frasyniuka, Aleksandra Halla, Tadeusza Jedynaka, Bogdana Lisa, Eugeniusza Szumiejki. Książka stała się szybko jednym z największych bestsellerów drugiego obiegu, otrzymała Nagrodę „Solidarności” Pracowników Wydawnictw w 1984 roku i miała dwadzieścia wydań, tysiące egzemplarzy wydrukowanych w podziemnych i emigracyjnych wydawnictwach. Aresztowany ponownie w 1986 r., m.in. pod zarzutem rzekomej współpracy z przedstawicielem obcego wywiadu (na co dowodem miało być wydanie na Zachodzie Konspiry). Zwolniony po kilku miesiącach na mocy amnestii. Po strajkach na Wybrzeżu w 1988 r. nie uczestniczył w czynnej działalności politycznej, ponieważ Okrągły Stół okazał się poważnym rozczarowaniem dla pisarza: nie rozumiał on zgody kolegów na podjęcie rozmów z ludźmi, o których sądzili, że mają krew na rękach. Wtedy wyjechał jako korespondent prasowy do Berlina Zachodniego, gdzie pod pseudonimem „Mathilde Weckler” pisał korespondencje dla pisma „Młoda Polska” (1989-1990).

W latach 90. XX w. przebywał za granicą. Gdy jego korespondencja dla „Młodej Polski” napotkała cenzurę, wyjechał do USA, w końcu zaś osiedlił się w Rosji, na Wyspach Sołowieckich. Później przebywał nad jeziorem Onega, następnie znów na Dalekiej Północy. W tym okresie był rosyjskim korespondentem paryskiej „Kultury”, do ostatniego numeru pisma (2000 r.). Otrzymał m.in. Nagrodę Literacką „Kultury” im. Zygmunta Hertza w 1997 r.). Współpracuje obecnie z „Rzeczpospolitą” (dodatek „Plus-Minus”), jego teksty ukazywały się także w „Zeszytach Literackich”, „Gazecie Gdańskiej” i „Przeglądzie Politycznym”. Nominowany do wyróżnienia: Paszporty „Polityki” 2006.

W 2006, Prezydent RP Lech Kaczyński, odznaczył pisarza Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. 4 czerwca 2015 roku Mariusz Wilk został pozbawiony prawa do życia w Rosji na pięć lat. W 2021 otrzymał Krzyż Wolności i Solidarności.

Wydana w 2023 roku Procidana otrzymała Lubuski Wawrzyn Literacki w kategorii proza.

Język

Pisarz świadomie używa rusycyzmów.

Twórczość

• Konspira. Rzecz o podziemnej „Solidarności” (Editions „Spotkania” 1984, 1985; Przedświt 1984 [II obieg], do 1990 r. co najmniej 16 wydań w II obiegu wydawniczym, m.in.: BiS, Warszawa 1985, 1986; Skarżyska Oficyna Wydawnicza „Sowa”, Skarżysko-Kamienna, 1985; Kształt, Gdańsk 1985; In Plus, Warszawa 1985; Maraton, Warszawa 1985, 1986; Międzyzakładowa Struktura Solidarności „V”, Warszawa 1985; Nawias, Warszawa 1985; Baza, Warszawa 1986; Wydanie oficjalne: Modem Sp. z o.o. Oficyna Wydawnicza, Polski Dom Wydawnicza Sp. z o.o. 1989, ISBN 83-7043-033-3; tłumaczenia na język rosyjski, czeski, węgierski, angielski i chiński; fragmenty drukowane w 1985 r. w tygodniku „Polityka”, bez wiedzy i zgody autorów; wyd. w j. rosyjskim: Nelegaly, tłum. Natalia Gorbaniewska i L. Szatunow, Overseas Publications Interchange, Londyn 1987, ISBN 0-903868-79-2; wyd. czeskie: Konspira: o podzemni Solidarite tłum. Jan Tesař i Jiří Nemec, Editions Spotkania, Paryż 1987; wyd. amerykańskie: Konspira: solidarity underground, tłum. Jane Cave, posłowie Lawrence Weschler, University of California Press, Berkeley 1990, ISBN 0-520-06131-4)
• Black'n Red (Wydawnictwo Gdańskie 1991, ISBN 83-900121-1-1)
• Wilczy Notes. Zapiski sołowieckie 1996-1998 (Słowo Obraz/Terytoria 1998, ISBN 83-87316-86-5; tłum. francuskie: Le journal d'un loup, tłum. Laurence Dyevre, Les Éditions Noir sur Blanc, 1999, ISBN 2-88250-080-7; wyd. angielskie: The journals of a white sea wolf, tłum. Danusia Stok, fotografie Tomasz Kizny, Harvill, Londyn 2003; teksty drukowane w paryskiej „Kulturze”: Kultura 1995, nr 5, 11, 1996, nr 4, 6, 7/8, 9, 10, 12, 1997, nr 4, 5, 6, 7/8, 10, 12, 1998, nr 4, 6; Nominacja do Nagrody Literackiej „Nike”, maj 1999 r.)
• Wołoka (Wydawnictwo Literackie 2005; ISBN 83-08-03774-7; nominacja do Śląskiego Wawrzynu Literackiego, kwiecień 2006; finał Nagrody Literackiej „Nike”, maj 2006; nominacja do Nagrody Literackiej Gdynia 2006)
• Dom nad Oniego (jako część I Dziennika północnego; Oficyna Literacka Noir sur Blanc 2006; ISBN 83-7392-147-8)
• Tropami rena (II część Dziennika północnego; Oficyna Literacka Noir sur Blanc 2007; ISBN 978-83-7392-247-1)
• Lotem gęsi (III część Dziennika północnego; Oficyna Literacka Noir sur Blanc 2012; ISBN 978-83-7392-372-0).
• Dom włóczęgi (IV część Dziennika północnego; Oficyna Literacka Noir sur Blanc 2014; ISBN 978-83-7392-464-2)
• Procidana, Wydawnictwo Bogusław Mykietów 2023, ISBN 978-83-60218-59-4; II wydanie 2024, ISBN 978-83-60218-62-4 (w druku)
• Przechadzki z cieniem. Śladami Herlinga po Neapolu, Wydawnictwo Bogusław Mykietów 2024, ISBN 978-83-60218-63-1 (w druku)

Opracowania twórczości

• Monika Krajewska: Wilcze tropy. O twórczości Mariusza Wilka. Kraków: Instytut Literatury, 2021. ISBN 978-83-66359-99-4.brak strony w książce

Bibliografia

• Mariusz Wilk w „Encyklopedii Solidarności”

Linki zewnętrzne

• Mariusz Wilk – Gdańska Bibliografia Literacka
• Zbigniew Gach. O książce Konspira. Rzecz o podziemnej Solidarności // Polskie Radio