Maszkaron lub maskaron (z wł. mascherone, w fr. mascaron) – rzeźbiarski motyw dekoracyjny w postaci stylizowanej głowy ludzkiej lub fantastycznej postaci, stosowany w rzeźbie architektonicznej i rzemiośle artystycznym.

Maszkaron – Collegium Maius w Krakowie
Maszkaron na krakowskich Sukiennicach

Maszkarony zwykle mają zdeformowane groteskowo rysy i fantastyczny układ włosów[1][2].
Stosowany był jako ozdoba np. kapitelu, wspornika, kolumny, zwornika[3], najczęściej w okresie gotyku, renesansu, manieryzmu oraz baroku[1]. Wykonywane były w formie reliefu lub pełnoplastycznej rzeźby[4]. Wykorzystywane były także jako ozdoba fontann, gdzie stanowiły ujście strumienia wody[1] oraz jako element groteski, ornametu chrząstkowo-małżowinowego[4].

Najbardziej znane w Polsce są maszkarony na krakowskich Sukiennicach, a w Europie – na katedrze Notre-Dame w Paryżu.

Przypisy edytuj

  1. a b c Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 252, ISBN 978-83-01-12365-9.
  2. Słownik języka polskiego (red. Mieczysław Szymczak). T. 2, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1979, s. 120, ISBN 83-01-00283-2.
  3. Architektura i budownictwo. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1882, s. 224, ISBN 83-204-0291-3.
  4. a b Sztuka świata. Słownik terminów L-Ż. T. 18. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, s. 55, ISBN 978-83-213-4726-4.

Bibliografia edytuj