Mathura (czytaj: Mathura) (w jęz. hindi: मथुरा, w jęz. urdu: متھرا) – święte miasto (miejsce urodzenia boga Kryszny) w stanie Uttar Pradesh w Indiach, położone ok. 50 km na północ do Agry i 150 km na południe od Delhi. Jest siedzibą władz dystryktu Mathura. Liczy 298 827 mieszkańców (2001)[1].

Mathura
Ilustracja
Świątynia Kryszny w Mathurze
Państwo

 Indie

Stan

Uttar Pradesh

Region

Agra

Dystrykt

Mathura

Populacja (2001)
• liczba ludności


298 827

Nr kierunkowy

565

Kod pocztowy

281001

Położenie na mapie Uttar Pradesh
Mapa konturowa Uttar Pradesh, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Mathura”
Położenie na mapie Indii
Mapa konturowa Indii, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Mathura”
Ziemia27°27′N 77°43′E/27,450000 77,716667
Strona internetowa

Mitologia edytuj

Miasto obecne w mitologii indyjskiej, mieszkańcy mieli być nękani wielokrotnie przez demona Dżarasanhę i jego dwie armie. Kryszna miał nakazać mieszkańcom przeprowadzenie się do Dwaraki, miasto spalono, demon zdobył tylko zgliszcza[2]. Wymieniona w Mahabharacie jako stolica królestwa Surasena, rządzonego przez Kansę - wuja boga Kryszny. Uznana za miejsce narodzin Kryszny; tu 3,5 tys. lat temu[potrzebny przypis] miał się urodzić w celi więziennej, nad celą zbudowano świątynię - cel licznych pielgrzymek.

Historia edytuj

Powstała jako ośrodek handlowy na skrzyżowaniu dróg karawanowych. W VI w. p.n.e. została stolicą republiki Śursen. Od IV do II w. p.n.e. w granicach imperium Maurjów. W III w. p.n.e. wymieniona w źródłach greckich jako wielkie miasto Methora. W I w. p.n.e. opanowana przez Saków. Ośrodek dźinizmu i później buddyzmu. Od I do III w. n.e. jedna z dwóch stolic królestwa Kuszanów. W 1018 zniszczona przez afgańskiego władcę Mahmuda z Ghazni. Świątynia Narodzin Kryszny (Keshav Dev) została całkowicie zburzona przez fanatycznego muzułmanina- władcę mogolskiego Aurangzeba, a na jej fundamentach zbudował on tzw. Meczet Piątkowy (Katra Masdżid) (do dziś miejsce ostrych konfliktów między wyznawcami hinduizmu i islamu, pod ścisłym nadzorem wojska i policji). W 1815 Seth Gokuldas Parikh ufundował nową świątynię Kryszny (Dwarikadheesh) tuż obok meczetu, połączoną podziemnym przejściem z kaplicą narodzin Kryszny, znajdującą się pod meczetem.

Po 1947 roku Mathura stała się ważnym ośrodkiem przemysłowym (m.in. jedna z największych w Azji rafineria ropy naftowej, jubilerstwo i fabryki odzieżowe).

Zabytki edytuj

Ok. 15 km na północ znajduje się Vrindavan - mityczne miejsce, w którym Kryszna spędził dzieciństwo, obecnie miasto święte i cel pielgrzymek.

Przypisy edytuj

  1. Census of India: Table - 3 : Population, population in the age group 0-6 and literates by sex - Cities/Towns (in alphabetic order): 2001. [dostęp 2011-12-16]. (ang.).
  2. Wisznu:zachowawca i dobroczyńca. Dzieje Kryszny. W: M.Jakimowicz-Shah A.Jakimowicz: Mitologia indyjska. Warszawa: WAiF, 1982, s. 222. ISBN 83-221-0176-7.