Meczet Selima w Nikozji
Meczet Selima[1] (tur. Selimiye Camii; gr. Τέμενος Σελιμιγιέ Λευκωσίας) – meczet w Nikozji wzniesiony pierwotnie jako gotycka katedra św. Zofii, miejsce koronacji królów Cypru[2].
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ budynku |
kościół przebudowany na meczet |
| Styl architektoniczny | |
| Rozpoczęcie budowy |
1209 |
| Ukończenie budowy |
ok. 1360 |
| Ważniejsze przebudowy |
przebudowany na meczet po 1571 r. |
Położenie na mapie Cypru  | |
 35°10′35,39″N 33°21′52,12″E/35,176497 33,364478
| |
Architektura edytuj
Katedra jest trójnawową bazyliką. Na prezbiterium otwiera pięć apsydiol, za nimi znajduje się ambit. Na obu końcach transeptu znajdują się kaplice przykryte półkopułami. Każda z naw jest czteroprzęsłowa. W fasadzie widoczne są filary mające wspierać nigdy nieukończone wieże[3].
Historia edytuj
Katedra św. Zofii jest najstarszym zabytkiem sztuki gotyckiej na Cyprze. Budowlę wznieśli francuscy rzemieślnicy, którzy prowadzili prace przez ok. 150 lat, począwszy od 1209 roku[2]. Świątynię wzniesiono na ruinach wcześniejszego kościoła bizantyńskiego Hagia Sophia[4] z 1193 roku[5]. W czasie wizyty na Cyprze król Francji Ludwik IX dostarczył budowniczym kościoła dodatkowe środki finansowe oraz sprowadzonych przez siebie rzemieślników i artystów[6]. Kościół konsekrowano w dopiero 1326 roku[7], mimo to nie był on gotowy, a prace budowlane przebiegały opornie, dodatkowo liczne wojny spowalniały budowę, dopiero bulla papieska z roku 1347 gwarantująca budowniczym 100 dodatkowych dni odpustu przyśpieszyła nieznacznie prace budowlane[8]. W praktyce jednak budowa nigdy nie została ukończona[6]. Gmach został odnowiony częściowo przez Genueńczyków w 1373 roku[4], po uszkodzeniach związanych z genueńskim podbojem. Kolejne uszkodzenia miały miejsce po wojnie przeciw mamelukom[6]. Wschodnią część budowli uszkodziło trzęsienie ziemi z 1491 roku. Napraw dokonali wówczas Wenecjanie[4]. Po uszkodzeniach spowodowanych kolejnym trzęsieniem ziemi z roku 1547[7] konstrukcja została wzmocniona[6].
W katedrze koronowano królów Cypru[2], którzy następnie udawali się do katedry św. Mikołaja w Famaguście na uroczystość koronacji na tytularnego władcę Królestwa Jerozolimskiego[9].
W 1570 roku wyspa została zdobyta przez Osmanów, którzy uszkodzili częściowo katedrę. Zdobywcy spalili ambonę i ławki, otworzyli część grobów i rozrzucili spoczywające w nich szczątki oraz usunęli kamienie nagrobne. Wkrótce potem rozpoczęto przebudowę katedry na meczet[2]. W ramach prac budowlanych dwie niedokończone wieże przekształcone zostały w minarety[8] o wysokości 50 m, na dziedzińcu zbudowano fontannę do ablucji[2], usunięto wszelkie zdobienia, a wnętrze pomalowano na biało[8] i wykonano mihrab oraz minbar[6]. W 1735 roku meczet został po raz kolejny uszkodzony przez trzęsienie ziemi[10].
Obecnie edytuj
W 1976 roku zostały odkryte od strony południowej ruiny poprzedniej budowli[10].
Budowla służy nadal jako meczet, nazwę Selimiye wprowadzono jednak dopiero w 1954 roku[2] na cześć sułtana Selima II, zdobywcy Cypru – wcześniej obowiązywała nazwa meczet Aya Sofya[5]. Zwiedzanie budowli jest możliwe, o ile nie koliduje z obrzędami religijnymi, a strój nie narusza zasad obowiązujących turystów w meczetach[2].
Przypisy edytuj
- ↑ Polski egzonim wprowadzony na 108. posiedzeniu KSNG.
- ↑ a b c d e f g Co warto zwiedzić w Nikozji. Tanie Loty / Artweb-Media. [dostęp 2013-03-25]. (pol.).
- ↑ Stephen Murray, Andrew Tallon, & Rory O'Neill: Nicosia, Selimiye Mosque (St Sophia Cathedral). Mapping gothic France / Media Center for Art History, Columbia University & Art Department, Vassar College. [dostęp 2013-03-28]. (ang.).
- ↑ a b c The Selimiye Mosque (The St. Sophia Cathedral). North Cyprus Online. [dostęp 2013-03-25]. (ang.).
- ↑ a b Selimiye Mosque (St Sophia Cathedral). Cyprus44. [dostęp 2013-03-25]. (ang.).
- ↑ a b c d e Lavinia Neville Smith: The Selimiye Mosque (Cathedral of St. Sophia). North Cyprus. [dostęp 2013-03-28]. (ang.).
- ↑ a b Lonely Planet review for Selimiye Mosque. lonelyplanet.com. [dostęp 2013-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-01)]. (ang.).
- ↑ a b c Marek Skakuj: Nikozja (Λευκωσία). Skakuj.net, 24 lutego 2013. [dostęp 2013-03-25]. (pol.).
- ↑ Selimiye Mosque (St Sophia Cathedral) Nicosia, North Cyprus. Whatson-Northcyprus. A Guide for Residents and Visitors. [dostęp 2013-03-28]. (ang.).
- ↑ a b Meczet Selimiye. Noclegi-Cypr.com, 30 października 2011. [dostęp 2013-03-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-31)]. (pol.).