Medal Niepodległości Litwy

odznaczenie

Medal Niepodległości Litwy (lit. Lietuvos nepriklausomybės medalis) – jedno z litewskich odznaczeń państwowych ustanowione w 1928 w celu nagradzania obywateli za ich wkład w odzyskanie i umocnienie niepodległości Litwy[2].

Medal Niepodległości Litwy
Lietuvos nepriklausomybės medalis
Awers
Awers
Baretka
Baretka
Ustanowiono

1928

Wielkość

3,6 cm

Kruszec

brąz[1]

Pomnik Wolności w Kownie, który posłużył za motyw Medalu Niepodległości Litwy

Historia edytuj

Medal Niepodległości Litwy został ustanowiony w 1928 na pamiątkę X rocznicy odzyskania niepodległości przez Litwę[3] i był przyznawany do 1940. Medal zaprojektował artysta Juozas Zikaras, autor Pomnika Wolności w Kownie, z którego personifikacja Wolności posłużyła jako główny motyw medalu[1]. Odznaczenie zostało zlikwidowane po zajęciu Litwy przez ZSRR. Po odzyskaniu niepodległości przez Litwę w 1991 odznaczenie zostało odnowione w niemal identycznej formie (dokonano jedynie drobnej modyfikacji daty w napisie na rewersie) i jest nadawane przez prezydenta kraju. W latach międzywojennych odznaczenie było produkowane przez szwajcarską firmę Huguenin[1]. Obecnie jest wytwarzane w Wilnie przez mennicę państwową[2].

Zasady nadawania edytuj

W okresie międzywojennym medal był nadawany osobom, które w okresie zakazu druku w języku litewskim czcionkami łacińskimi, wprowadzonego po powstaniu styczniowym przez władze rosyjskie (1865)[4], zajmowały się przemycaniem z Prus książek litewskich. Nagradzano nim także uczestników walk o niepodległość w latach 1918-1920, kawalerów Orderu Krzyża Pogoni, uczestników powstania w Kraju Kłajpedzkim z 1923[2]. W latach 1928-1940 medalem zostało odznaczonych ponad 44 tys. osób[2]. Po odzyskaniu niepodległości w 1991 medalem nagradza się osoby, które przyczyniły się do odzyskania niepodległości Litwy uczestnicząc zarówno w walce zbrojnej jak i w innych formach oporu wobec okupacji sowieckiej[2]. W szczególności, w 2000 medalem odznaczono m.in. wszystkich sygnatariuszy Aktu Przywrócenia Państwa Litewskiego[5].

Opis odznaki edytuj

Odznaką Medalu Niepodległości Litwy jest okrągły brązowy medal. Na awersie znajduje się stylizowana personifikacja Wolności z Pomnika Wolności w Kownie na tle wschodzącego słońca. Na rewersie medalu znajduje się napis: PER AMŽIUS BUDĖJĘ-LAISVĘ LAIMĖJOM PER AUKAS IR PASIŠVENTIMĄ 1000-2000 (Przez wieki trwaliśmy - wolność zdobyliśmy ofiarami i poświęceniem 1000-2000)[2]. W okresie międzywojennym napis ten był identyczny, różnił się jedynie datą: 1918-1928[1]. Medal zawieszany jest na klamrze umocowanej na wstążce z żółtej mory z dwoma czarnymi paskami wzdłuż obu brzegów wstążki i oraz żółtą bordiurą. Szerokość wstążki 32 mm[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e Algimantas Astikas: Lietuvos ordinai, medaliai ir ženkleliai 1918–1940, Wilno 1993, str. 77
  2. a b c d e f Independence Medal
  3. Algimantas Astikas: Lietuvos ordinai, medaliai ir ženkleliai 1918–1940, Wilno 1993, str. 76
  4. Jerzy Ochmański, Historia Litwy, Wrocław: Ossolineum, 1982, s. 228-229, ISBN 83-04-00886-6, OCLC 830207544.
  5. Dekret Prezydenta Republiki Litewskiej z 1 lipca 2000 r. Nr 929, Valstybės žinios, 2000, Nr.: 54 -1573.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj