Michał III z Anchialos
Michał III z Anchialos, gr. Μιχαὴλ Γ', Michaēl III (zm. w marcu 1178) – patriarcha Konstantynopola w latach 1170–1177/1178(?).
 Pieczęć Michała III | |
| Kraj działania | |
|---|---|
| Data śmierci |
marzec 1178 |
| Patriarcha Konstantynopola | |
| Okres sprawowania |
1170–1177/1178(?) |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Wybór patriarchy |
1170 |
Życiorys edytuj
Przed objęciem urzędu patriarchy Michał zajmował stanowiska referendariosa, epi tou sakelliou, protekdikosa, a wreszcie hýpatosa ton philosóphōn (ὕπατος τῶν φιλοσόφων, „szefa filozofów”)[1]. Jako kierownik wydziału filozoficznego potępiał neoplatoników i zalecał jako antidotum studia nad pracami przyrodniczymi Arystotelesa[2].
Na początku swego urzędowania Michał III był zmuszony interweniować w sporze chrystologicznym. W 1170 r. zwołał synod, który potępił Konstantyna z Kerkyry i jego zwolennika, Jana Irenika jako kryptomonofizytów. Obaj, za Demetriuszem z Lampi, odmawiali zastosowania zdania z J 14, 28 (Ojciec większy jest ode Mnie) do rozróżnienia między boskością a człowieczeństwem Chrystusa. Uważali oni, że tekst ten opisywał cechy Trójcy Świętej, w której ojcostwo było z definicji „większe” od synostwa. Twierdzili, że człowieczeństwo Chrystusa jest przebóstwione i jest całkowicie „jednym” z boskością, a może być odróżnione od Jego boskości, zgodnie z postanowieniami soboru z 553 r., jedynie „w naszym umyśle”. Dlatego nie może być w żaden sposób „mniejsze” od boskości. Kierowany przez Michała III synod odrzucił ten pogląd i potwierdził raz jeszcze decyzje soborów chalcedońskiego i konstantynopolitańskiego II, głosząc, że boskość Jezusa jest hipostatycznie zjednoczona z Jego realnym i aktywnym człowieczeństwem, „stworzonym, dającym się opisać i śmiertelnym". Od takiego człowieczeństwa boskość jest na pewno „większa”[3].
Z inicjatywy Michała III podjętej wspólnie z cesarzem, Teodor Balsamon dokonał uzgodnienia prawodawstwa kościelnego i cesarskiego[4].
Zachowała się częściowo korespondencja Michała III z cesarzem Manuelem I[5]. Inne dokumenty przypisywane Michałowi III, w tym korespondencja z papieżem Aleksandrem III, są XIII-wiecznymi apokryfami, przypisanymi temu patriarsze[6]. Michał III był opiekunem młodego Michała Choniaty, który napisał, zachowane enkomium ku jego czci[7]. Michał III zmarł w marcu 1178 r.[a][8]
Uwagi edytuj
- ↑ Encyklopedia katolicka podaje jako datę śmierci Michała III rok 1177.
Przypisy edytuj
- ↑ Kazhdan 1991 ↓, s. 964.
- ↑ Hussey 1986 ↓, s. 155.
- ↑ Meyendorff 1984 ↓, s. 53.
- ↑ Meyendorff 1984 ↓, s. 110.
- ↑ Magdalino 1993 ↓, s. 21.
- ↑ Hussey 1986 ↓, s. 173.
- ↑ Magdalino 1993 ↓, s. 301.
- ↑ Grumel 1943 ↓, s. 250–270.
Bibliografia edytuj
- Venance Grumel, « La chronologie des patriarches de Constantinople de 1111 à 1206 », W: Études byzantines, tom 1, 1943, ss. 250–270.
- J.M. Hussey: The Orthodoox Church in the Byzantine Empire. Oxford: University Press, 1986.
- Alexander Kazhdan: Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford: University Press, 1991. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Paul Magdalino: The Empire of Manuel Komnenos. Cambridge: University Press, 1993.
- John Meyendorff: Teologia bizantyjska. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1984. ISBN 83-211-0451-7.