Mierzęcice
Mierzęcice – wieś w Polsce położona w Zagłębiu Dąbrowskim, w województwie śląskim, w powiecie będzińskim, w gminie Mierzęcice.
| wieś | |
 Zabudowa w Łubnem, po lewej budynek OSP, fot. 2017 r. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
2892[2] |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
42-460[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SBE |
| SIMC |
0217165 |
Położenie na mapie gminy Mierzęcice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu będzińskiego  | |
 50°26′37″N 19°07′20″E/50,443611 19,122222[1]
| |
| Strona internetowa | |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Mierzęcice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
W 2011 roku przez miejscowość prowadziła trasa wyścigu kolarskiego Tour de Pologne 2011.
Miejscowość jest siedzibą gminy Mierzęcice.
Części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj | Sołectwo[6] |
|---|---|---|---|
| 0217171 | Łubne | część wsi | Mierzęcice II |
| 0217188 | Niwiska | część wsi | Mierzęcice II |
| 0217194 | Przy Kościele | część wsi | Mierzęcice |
| 0217202 | Przy Szosie | część wsi | Mierzęcice |
| 0217219 | Targoszyce | część wsi | Mierzęcice |
| 0217225 | Zadzień | część wsi | Mierzęcice II |
Sołectwa edytuj
- Mierzęcice obejmujące obszar wsi Mierzęcice ul. Wolności, Kościuszki, Głowackiego, Bankowa, Gminna, Widokowa oraz Targoszyce ul. Kościelna;
- Mierzęcice II obejmujące obszar wsi Mierzęcice ul. Szkolna, Kolejowa, Leśna, Wspólna, Sosnowa[6].
- Mierzęcice Osiedle obejmujące ul. Osiedle; najmniejsze sołectwo gminy[7].
Nazwa edytuj
Pierwsza wzmianka o miejscowości w formie Mirzenczicze pochodzi z 1357 roku. Nazwa była później notowana także w formach Myrzaczycze, Mirzączycze (1529), Mierzecice, Mirzecice, Mirzęcice (1598)[8], Mierzęcice (1787), Mierzęczyce (1787), Mierzęcin (1827), Mierzęcice (1877), Mierzęcice (1885). Nazwa miejscowości utworzona została przez dodanie sufiksu -ice (okresowo też -in) do nazwy osobowej Mirzęta, pochodzącej od imion złożonych typu Mirogniew, Mirosław. W nazwie widoczne jest przejście -ir(z) > -er(z)[9].
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie leżała w księstwie siewierskim i należała do biskupów krakowskich. Potwierdza to dokument z 1357, w którym Kazimierz I książę cieszyński potwierdził wolności od wszelkich opłat, danin, stacji, powinności i ciężarów na rzecz swego księstwa wsiom Brudzowice, Przeczyce, Toporowice, Mierzęcice, Ożarowice, Najdzieszów, Brzynkowice, Góra oraz Łubianki, które należały do biskupa krakowskiego, a położone były na terytorium księstwa siewierskiego. Książę zastrzegł sobie jednak jurysdykcję własnych sędziów w sporach sądowych pomiędzy swoimi poddanymi, a mieszkańcami wymienionych wsi biskupich[8].
Od połowy XV wieku po sprzedaży całego księstwa siewierskiego biskupom krakowskim przez Wacława I cieszyńskiego wieś znajdowała się w granicach Korony Królestwa Polskiego i należała do diecezji krakowskiej. Miejscowość odnotowują historyczne dokumenty podatkowe. Wieś nie była objęta pańszczyzną ani dziesięciną, ale mieszkańcy płacili czynsz. W 1529 mieszkańcy miejscowości płacili go na rzecz biskupstwa krakowskiego w łącznej wysokości 10,5 grzywny. Kolejny dokument z 1598 odnotował w miejscowości kmiecia o imieniu Mieszko oraz 2 zagrodników[8].
16 kwietnia 1786 w Mierzęcicach urodził się Wincenty Kraiński, polski pisarz i pedagog, uczestnik powstania listopadowego[10].
Po rozbiorach Polski miejscowość znalazła się w zaborze rosyjskim i leżała w Królestwie Polskim. W 1827 wieś należała do rządu Królestwa Polskiego i znajdowało się w niej 90 domów zamieszkanych przez 508 mieszkańców. W 1885 w XIX-wiecznym Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego miejscowość wymieniona jest jako wieś, osada leśna i karczowisko leżące w powiecie będzińskim, gminie Sulików, parafia Targoszyce. We wsi było wówczas 117 domów, w których mieszkało 1028 mieszkańców. Wieś należała prawie w całości do chłopów i miała wtedy 2312 mórg ziemi włościańskiej w tym 1619 ziemi ornej. Znajdowała się w niej szkoła początkowa oraz urząd gminy[11].
W 1919 miejscowość znalazła się granicach II RP. W okresie II wojny światowej w Mierzęcicach, które Niemcy nazwali „Mieren”, znajdował się poligon wojskowy. W 1941 i 1943 roku szkolenia odbywał tu ochotniczy Legion Waloński.
Gospodarka edytuj
Gmina Mierzęcice pełni funkcję rolniczo-mieszkaniową oraz rekreacyjną związaną ze zbiornikiem Przeczyce.
Komunikacja edytuj
Miejscowość na osi wschód-zachód przecina droga krajowa nr 78, a z południowego wschodu na północny zachód przebiega droga ekspresowa S1. Łączy ona znajdujący się częściowo na terenie gminy Port lotniczy Katowice-Pyrzowice z drogą krajową nr 1. W Mierzęcicach stacjonowała jednostka wojskowa JW 4043, pozostały po niej dotychczasowo niezagospodarowane zabudowania koszarowe oraz zamieszkane przez część populacji gminy osiedle (1/7 ludności gminy). Wojsko stacjonowało tutaj aż do likwidacji garnizonu w 2000 roku. Wcześniej i znacznie dłużej jednostka nosiła numer JW 1901 i był to 39 Pułk Lotnictwa Myśliwskiego z samolotami MiG-21. Pułk został rozformowany w 1987 roku Jednostka wojskowa została przekształcona w KOL (Komenda Obsługi Lotniska) której nadano nr 4043. W kolejnych latach zmieniono strukturę organizacyjną i utworzono 1 Batalion Zabezpieczenia z nadanym numerem JW 4043. Równolegle w Mierzęcicach utworzono Bazę Statków Powietrznych (JW 4044). Jednostka ta w początkach swojej działalności zajmowała się remontem śmigłowców Mi-24, a w późniejszym okresie kasacją samolotów będących na wyposażeniu naszego lotnictwa. Jednym z dowódców 39. Pułku Lotnictwa Myśliwskiego (w latach 1976–1981) był ówczesny pułkownik, a dzisiejszy generał, dowódca wojsk lotniczych Jerzy Gotowała. Lotnisko wojskowe w czerwcu 2001 roku przekazano w zarząd Samorządowi Województwa Śląskiego i użytkowanie Górnośląskiemu Towarzystwu Lotniczemu SA (GTL S.A.) oraz Agencji Ruchu Lotniczego. W efekcie zaczęło zamieniać się ono w całodobowe cargo i Międzynarodowy Port Lotniczy.
W Mierzęcicach znajduje się także nieczynna już stacja kolejowa Mierzęcice Zawierciańskie, łącząca niegdyś węzły kolejowe w Tarnowskich Górach i Zawierciu-Łazach, od dłuższego czasu tory w stronę Tarnowskich Gór są nieprzejezdne. Miejscowość posiada stałe połączenia autobusowe typu podmiejskiego z większością miast położonych centralnie województwa śląskiego.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 79949
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 777 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b BIP Urząd Gminy Mierzęcice - Uchwała w sprawie podziału sołectwa Mierzęcice na dwa odrębne sołectwa: Mierzęcice i Mierzęcice II oraz nadania statutu sołectwu Mierzęcice i sołectwu Mierzęcice II. [online], mierzecice.bip.info.pl [dostęp 2020-02-29].
- ↑ Sołectwo Mierzęcice Osiedle
- ↑ a b c Bukowski 2011 ↓.
- ↑ Nazwy miejscowe Polski : historia, pochodzenie, zmiany. pod red. Kazimierza Rymuta. T. 7, Mą-N. Kraków: Wydawnictwo Pandit, 2007, s. 84. ISBN 978-83-88866-46-7.
- ↑ „Literatura polska. Przewodnik encyklopedyczny” Tom I A-M, PWN Warszawa 1984, hasło Kraiński Wincenty str. 490.
- ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. VI, cz. 1, hasło „Mierzęcice”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1885. s. 355. [dostęp 2018-04-03].
Bibliografia edytuj
- Waldemar Bukowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa krakowskiego w średniowieczu, Cz. IV (Mieszczyński Staw - Mogilany), zesz. 3, hasło: „Mierzęcice”. Kraków: Societas Vistulana, 2011, s. 545. ISBN 978-83-61033-50-9.
Linki zewnętrzne edytuj
- Mierzęcice w Słowniku historyczno-geograficznym województwa krakowskiego w średniowieczu (online)
- Mierzęcice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VI: Malczyce – Netreba, Warszawa 1885, s. 355.
- Mierzęcice, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 328.