Milan Nedić

serbski generał

Milan Nedić (srb. Милан Недић, ur. 2 września 1878 w Grocce, zm. 4 lutego 1946 w Belgradzie) – generał serbski, od 1941 roku premier kolaboracyjnego rządu w okupowanej przez III Rzeszę Serbii, nazwanej od jego nazwiska Serbią Nedicia.

Milan Nedić
ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 września 1878
Grocka

Data i miejsce śmierci

4 lutego 1946
Belgrad

Premier Serbii
Okres

od 29 sierpnia 1941
do 4 października 1944

Poprzednik

Milan Aćimović

minister spraw wewnętrznych
Okres

od 5 listopada 1943
do 4 października 1944

Poprzednik

Tanasije Dinić

Odznaczenia
Wielki Oficer Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego z mieczami (Serbia) Wielki Oficer Orderu Korony Jugosłowiańskiej Krzyż Wielki Orderu Świętego Sawy (Serbia) Wielki Oficer Orderu Orła Białego (Serbia) Wielki Oficer Orderu Korony Rumunii (1932–1947)

Życiorys edytuj

Urodził się w miejscowości Grocka, leżącej koło Belgradu[1]. Ukończył akademię wojskową w 1904 i zaczął służbę wojskową. W 1910 awansowano go na majora. W czasie wojen bałkańskich otrzymał sporo odznaczeń i medali za odwagę. W 1913 został awansowany na podpułkownika.

W czasie I wojny światowej Nedić został awansowany na pułkownika i odkomenderowany do sztabu generalnego. W czasie odwrotu wojsk serbskich przez Księstwo Albanii i Królestwo Czarnogóry, jego oddział stanowił ochronę sztabu.

Po I wojnie światowej nadal awansował. W 1923 został mianowany generałem dywizji[2], a w 1930 generałem armii. W 1939 został mianowany ministrem wojny i marynarki. Został jednak zdymisjonowany w listopadzie 1940 przez regenta księcia Pawła po tym, jak sprzeciwił się wojnie z Niemcami.

Po niemieckiej inwazji na Jugosławię Nedić nie został wzięty do niewoli, ale osadzony w areszcie domowym[1]. W sierpniu 1941 Nedić przyjął propozycję zostania premierem marionetkowego państwa, znanego jako Serbia Nedicia[1]. Tzw. Rząd Ocalenia Narodowego został powołany 29 sierpnia 1941 roku. 1 września 1941, w radiowym przemówieniu, Nedić uzasadnił swoją decyzję tym, że „musi ratować jądro serbskiej ludności” przed okupacją niemiecką, włoską, węgierską i bułgarską, a także kolaborantami chorwackimi, bośniackimi i albańskimi. W grudniu 1941 rząd serbski na uchodźstwie pozbawił Nedicia stopnia generalskiego[1]. W czasie jego rządów, przyjęto sporo serbskich uchodźców z innych części Jugosławii, ale też dochodziło do zbrodni niemieckich na serbskich cywilach (patrz: masakra w Kragujevacu). W sierpniu 1942 Niemcy uznali Serbię za wolną od Żydów (niem. Judenfrei).

4 października 1944 rząd Nedicia został rozwiązany. Dwa dni później wyjechał do Wiednia, a stamtąd do Kitzbühel, wraz z kilkoma członkami swojego gabinetu[1]. W Kitzbühel nadal organizował posiedzenia rządu serbskiego. 6 lipca 1945 został aresztowany przez oddział amerykańskiej 3 Armii, która zajmowała Kitzbühel[1]. 1 stycznia 1946 został przekazany władzom komunistycznej Jugosławii. Popełnił samobójstwo 4 lutego 1946, wyskakując przez okno.

Próba rehabilitacji Milana Nedicia została w 2019 odrzucona przez Sąd Najwyższy Serbii[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Правоснажно одбијена рехабилитација Милана Недића. rts.rs. [dostęp 2022-01-09]. (serb.).
  2. S. Żerko, Biograficzny leksykon II wojny światowej, Poznań 2013, s. 293.

Linki zewnętrzne edytuj