Mirełe Efros
Mirełe Efros lub Mirele Efros[2] (jid. מירעלע אפֿרת) – żydowski niemy film fabularny z 1912, oparty na sztuce Jakuba Gordina; trwał 40 minut, miał długość 1030 m, składał się z czterech aktów[3].
| Gatunek | |
|---|---|
| Rok produkcji |
1912 |
| Data premiery |
9 października 1912 |
| Kraj produkcji | |
| Czas trwania |
40 min |
| Reżyseria | |
| Główne role | |
| Zdjęcia | |
| Scenografia | |
| Produkcja |
Nie ma pewności co do osoby reżysera filmu: niektóre źródła podają Kazimierza Kamińskiego (choć brak informacji o jego związkach z kinem żydowskim), inne zaś – Andrzeja Marka (Marka Arnsztejna), którego po zwolnieniu zastąpił Abraham Izaak Kamiński[4]. Autorem zdjęć był Stanisław Sebel, a dekoracji – Izydor Lewenhardt[1].
Zdjęcia do filmu – zarówno plenerowe, jak i „we wnętrzach” – zostały zrealizowane na jednym z podwórek niedaleko teatru przy ulicy Oboźnej w Warszawie[4].
Film wyprodukował Kantor Zjednoczonych Kinematografów Siła. Premiera odbyła się 9 października 1912 roku[1].
Film nie zachował się do dnia dzisiejszego[5].
Fabuła edytuj
Centralną postacią filmu jest tytułowa Mirele Efros, dumna i szanowana przez otoczenie wdowa. Jeden z jej dwu synów, Josef, żeni się z Szajndlą, egoistyczną chłopką, zawistną i zarozumiałą, która chciałaby pozbawić teściową majątku i wypędzić ją z domu. Konflikt między kobietami trwa kilkanaście lat, co wynika także z uległej postawy Josefa wobec żony[2].
Jakub Gordin stworzył dwa zakończenia swej sztuki: w jednym wariancie Mirele pozostaje do końca nieugięta, w drugim zaś dochodzi do pojednania całej rodziny w dniu bar micwy Szlojmele, ukochanego wnuka Mirele (to drugie zakończenie grane jest częściej). Nie wiadomo jednak, jak kończył się film, ponieważ żadna jego kopia się nie zachowała[2].
Obsada edytuj
W filmie wystąpili znani aktorzy teatrów żydowskich, w tym członkowie rodziny Kamińskich[6].
- Ester Rachel Kamińska – jako Mirełe Efros
- Rudolf Zasławski – jako Josef (Josele), syn Mirełe
- Dawid Lui – jako Danilo, syn Mirele
- Ida Kamińska – jako Szlojmele, wnuk Mirełe
- Herman Wajsman – jako Nuchemce
- Sonia Ejdelman – jako Szajndla, córka Nuchemce, żona Josefa
- Jakub Libert – jako Szalmen
- Tania Tajtelbaum – jako Tania (?)
- Regina Kamińska
- Sonia Tajtelbaum
- Juliusz Adler
- Abraham Izaak Kamiński
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Gross 2002 ↓, s. 146.
- ↑ a b c Gross 2002 ↓, s. 22.
- ↑ Gross 2002 ↓, s. 22, 146.
- ↑ a b Gross 2002 ↓, s. 23.
- ↑ Mirełe Efros [online], filmpolski.pl [dostęp 2021-12-18].
- ↑ Gross 2002 ↓, s. 22–23, 146.
Bibliografia edytuj
- Natan Gross: Film żydowski w Polsce. Tłum. Anna Ćwiakowska, red. Roman Włodek. Kraków: Wydawnictwo Rabid, 2002, seria: My, Żydzi Polscy. ISBN 83-88668-23-4.
Linki zewnętrzne edytuj
Mirełe Efros w bazie filmpolski.pl