Mistrzostwa Polski w szachach

Indywidualne mistrzostwa Polski w szachach – najważniejszy turniej krajowy, mający na celu wyłonienie najlepszych szachistów w Polsce. W oparciu o wyniki (w głównej mierze) tego turnieju Polski Związek Szachowy wyłania kadrę narodową, a z niej – olimpijską.

Medaliści mistrzostw Polski w szachach z roku 2004,
od lewej: Iweta Radziewicz, Michał Krasenkow, Monika Soćko, Bartłomiej Macieja, Beata Kądziołka oraz Robert Kempiński.

Pierwszy turniej o mistrzostwo Polski mężczyzn rozegrany został w roku 1926, natomiast pierwszy turniej kobiet – w roku 1935, oba – w Warszawie. W okresie międzywojennym rozegrano cztery finały mężczyzn i dwa kobiet. Po II wojnie światowej turnieje o mistrzostwo kraju odbywały się (z nielicznymi wyjątkami) corocznie. W przeważającej większości rozgrywane były systemem kołowym (turnieje męskie najczęściej z udziałem 14-16 zawodników, zaś kobiece – z udziałem 12-14 zawodniczek), system szwajcarski zastosowano w dziewięciu finałach mężczyzn (1975, 1976, 1977, 1979, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014) oraz w siedmiokrotnie w turniejach kobiet (1959, 1965, 1966, 1975, 1976, 1977, 1978). W 2010 r. mistrzostwa kobiet odbyły się systemem pucharowym. Dwukrotnie (1937, mężczyźni oraz 1962, kobiety) turnieje finałowe rozegrano w obsadzie międzynarodowej, w roku 1962 medale przyznając jednak tylko zawodniczkom polskim (w turnieju tym zwyciężyła Margareta Perevoznic przed Évą Karakas i Milunką Lazarević).

W 1958 r. nie odbył się finałowy turniej mężczyzn. W latach 1960 i 1963 odbyły się tylko mistrzostwa mężczyzn, zamiast finałów mistrzostw Polski, kobiety rozegrały 6-osobowe, dwukołowe turnieje kadry, będące eliminacjami do turniejów strefowych (eliminacji mistrzostw świata kobiet); w 1960 r. w Łodzi zwyciężyła Henryka Konarkowska, przed Haliną Szpakowską i Mirosławą Litmanowicz, natomiast w 1963 r. w Myślenicach – Henryka Konarkowska, przed Mirosławą Litmanowicz oraz Krystyną Radzikowską.

Dwukrotnie, w latach 2008 i 2013, turnieje kobiet i mężczyzn kończyły się zwycięstwem małżonków, Moniki i Bartosza Soćków.

Wielokrotni mistrzowie i mistrzynie Polski

Zawodnicy, którzy zdobyli min. 2 tytuły 7 Włodzimierz Schmidt 1971 – 1994 6 Bogdan Śliwa 1946 – 1960 5 Tomasz Markowski Radosław Wojtaszek 1993 – 2007 2005 – 2022 4 Mateusz Bartel Aleksander Sznapik 2006 – 2012 1976 – 1991 3 Kazimierz Plater Bartosz Soćko 1949 – 1957 2008 – 2023 2 Witold Balcerowski Zbigniew Doda Robert Kempiński Jerzy Kostro Michał Krasenkow Bartłomiej Macieja Krzysztof Pytel Ksawery Tartakower Aleksander Wojtkiewicz Kacper Piorun 1962 – 1965 1964 – 1967 1997 – 2001 1966 – 1970 2000 – 2002 2004 – 2009 1972 – 1973 1935 – 1937 1989 – 1995 2017 – 2020

Zawodniczki, które zdobyły min. 2 tytuły 9 Krystyna Radzikowska (Hołuj) 1951 – 1969 8 Monika Soćko (Bobrowska) Iweta Rajlich (Radziewicz) 1995 – 2017 1999 – 2019 6 Grażyna Szmacińska 1975 – 1988 5 Hanna Ereńska-Radzewska Anna Jurczyńska 1971 – 1980 1962 – 1978 4 Agnieszka Brustman Jolanta Zawadzka 1982 – 1996 2006 – 2018 3 Joanna Dworakowska 1997 – 2001 2 Regina Gerlecka Róża Herman Henryka Konarkowska Michalina Rudzińska 1935 – 1937 1949 – 1950 1958 – 1964 2022 – 2023

Medaliści mistrzostw Polski mężczyzn

Lp	Rok	Lokalizacja	1 miejsce	2 miejsce	3 miejsce
1	1926	Warszawa	Dawid Przepiórka	Paulin Frydman	Stanisław Kohn
2	1927	Łódź	Akiba Rubinstein	Ksawery Tartakower	Kazimierz Makarczyk
3	1935	Warszawa	Ksawery Tartakower	Mieczysław Najdorf	Paulin Frydman
4	1937	Jurata	Ksawery Tartakower	Gideon Ståhlberg	Mieczysław Najdorf
5	1946	Sopot	Bogdan Śliwa	Jan Gadaliński	Kazimierz Plater
6	1948	Kraków	Kazimierz Makarczyk	Stanisław Gawlikowski	Bogdan Śliwa
7	1949	Poznań	Kazimierz Plater	Alfred Tarnowski	Edward Arłamowski
8	1950	Bielsko	Wiktor Balcarek	Kazimierz Plater	Kazimierz Makarczyk
9	1951	Łódź	Bogdan Śliwa	Edward Arłamowski	Henryk Szapiel
10	1952	Katowice	Bogdan Śliwa	Kazimierz Makarczyk	Aleksander Szymański
11	1953	Kraków	Bogdan Śliwa	Henryk Szapiel	Marian Ziembiński
12	1954	Łódź	Bogdan Śliwa	Stefan Witkowski	Edward Arłamowski
13	1955	Wrocław	Józef Gromek	Roman Dworzyński	Andrzej Pytlakowski
14	1956	Częstochowa	Kazimierz Plater	Adam Dzięciołowski	Wacław Łuczynowicz
15	1957	Warszawa	Kazimierz Plater	Bogdan Śliwa	Jerzy Kostro
16	1959	Łódź	Stefan Witkowski	Józef Gromek	Jerzy Kostro
17	1960	Wrocław	Bogdan Śliwa	Zbigniew Doda	Ryszard Drozd
18	1961	Katowice	Alfred Tarnowski	Bogdan Śliwa	Ryszard Drozd
19	1962	Poznań	Witold Balcerowski	Zbigniew Doda	Włodzimierz Schmidt
20	1963	Głuchołazy	Jacek Bednarski	Kazimierz Plater	Stefan Brzózka
21	1964	Warszawa	Zbigniew Doda	Jacek Bednarski	Stefan Witkowski
22	1965	Lublin	Witold Balcerowski	Zbigniew Doda	Andrzej Sydor
23	1966	Rzeszów	Jerzy Kostro	Bogdan Pietrusiak	Józef Gromek
24	1967	Szczecin	Zbigniew Doda	Bogdan Śliwa	Włodzimierz Schmidt
25	1968	Łódź	Romuald Grąbczewski	Jan Adamski	Włodzimierz Schmidt
26	1969	Lublin	Jerzy Lewi	Jan Adamski	Andrzej Sydor
27	1970	Piotrków Tryb.	Jerzy Kostro	Jan Adamski	Włodzimierz Schmidt
28	1971	Poznań	Włodzimierz Schmidt	Jerzy Kostro	Andrzej Filipowicz
29	1972	Wrocław	Krzysztof Pytel	Aleksander Sznapik	Jacek Bednarski
30	1973	Gdynia	Krzysztof Pytel	Andrzej Maciejewski	Jan Adamski
31	1974	Zielona Góra	Włodzimierz Schmidt	Aleksander Sznapik	Jan Adamski
32	1975	Poznań	Włodzimierz Schmidt	Jan Adamski	Jacek Bednarski
33	1976	Bydgoszcz	Aleksander Sznapik	Jerzy Pokojowczyk	Włodzimierz Schmidt
34	1977	Piotrków Tryb.	Ryszard Skrobek	Włodzimierz Schmidt	Aleksander Sznapik
35	1978	Kraków	Adam Kuligowski	Aleksander Sznapik	Włodzimierz Schmidt
36	1979	Tarnów	Jan Przewoźnik	Krzysztof Pytel	Włodzimierz Kruszyński
37	1980	Łódź	Aleksander Sznapik	Włodzimierz Schmidt	Adam Kuligowski
38	1981	Warszawa	Włodzimierz Schmidt	Aleksander Sznapik	Jerzy Pokojowczyk
39	1982	Zielona Góra	Jan Adamski	Artur Sygulski	Paweł Stempin
40	1983	Piotrków Tryb.	Zbigniew Szymczak	Jacek Flis	Piotr Staniszewski
41	1984	Poznań	Aleksander Sznapik	Paweł Stempin	Piotr Staniszewski
42	1985	Gdynia	Ignacy Nowak	Jan Adamski	Piotr Staniszewski
43	1986	Bytom	Marek Hawełko	Stefan Dejkało	Robert Kuczyński
44	1987	Wrocław	Robert Kuczyński	Roman Tomaszewski	Marek Hawełko
45	1988	Lublin	Włodzimierz Schmidt	Robert Kuczyński	Aleksander Sznapik
46	1989	Słupsk	Aleksander Wojtkiewicz	Robert Kuczyński	Aleksander Sznapik
47	1990	Warszawa	Włodzimierz Schmidt	Paweł Stempin	Zbigniew Jaśnikowski
48	1991	Cetniewo	Aleksander Sznapik	Klaudiusz Urban	Krzysztof Pańczyk
49	1992	Częstochowa	Jacek Gdański	Aleksander Wojtkiewicz	Aleksander Sznapik
50	1993	Częstochowa	Tomasz Markowski	Mirosław Grabarczyk	Robert Kuczyński
51	1994	Gdańsk	Włodzimierz Schmidt	Marek Matlak	Paweł Jaracz
52	1995	Warszawa	Aleksander Wojtkiewicz	Mirosław Grabarczyk	Tomasz Markowski
53	1996	Brzeg Dolny	Klaudiusz Urban	Bogdan Grabarczyk	Aleksander Wojtkiewicz
54	1997	Sopot	Robert Kempiński	Michał Krasenkow	Jacek Gdański
55	1998	Książ	Tomasz Markowski	Bartłomiej Macieja	Robert Kempiński
56	1999	Polanica-Zdrój	Tomasz Markowski	Robert Kempiński	Bartłomiej Macieja
57	2000	Płock	Michał Krasenkow	Tomasz Markowski	Bartłomiej Macieja
58	2001	Warszawa	Robert Kempiński	Michał Krasenkow	Łukasz Cyborowski
59	2002	Warszawa	Michał Krasenkow	Bartłomiej Macieja	Tomasz Markowski
60	2003	Warszawa	Tomasz Markowski	Bartosz Soćko	Michał Krasenkow
61	2004	Warszawa	Bartłomiej Macieja	Michał Krasenkow	Robert Kempiński
62	2005	Poznań	Radosław Wojtaszek	Bartosz Soćko	Robert Kempiński
63	2006	Kraków	Mateusz Bartel	Bartosz Soćko	Radosław Wojtaszek
64	2007	Opole	Tomasz Markowski	Bartosz Soćko	Mateusz Bartel
65	2008	Lublin	Bartosz Soćko	Bartłomiej Macieja	Radosław Wojtaszek
66	2009	Chotowa	Bartłomiej Macieja	Radosław Wojtaszek	Aleksander Miśta
67	2010	Warszawa	Mateusz Bartel	Radosław Wojtaszek	Jacek Gdański
68	2011	Warszawa	Mateusz Bartel	Paweł Jaracz	Radosław Wojtaszek
69	2012	Warszawa	Mateusz Bartel	Bartłomiej Macieja	Kamil Mitoń
70	2013	Chorzów	Bartosz Soćko	Grzegorz Gajewski	Mateusz Bartel
71	2014	Warszawa	Radosław Wojtaszek	Grzegorz Gajewski	Jan-Krzysztof Duda
72	2015	Poznań	Grzegorz Gajewski	Maciej Klekowski	Jacek Tomczak
73	2016	Poznań	Radosław Wojtaszek	Kacper Piorun	Mateusz Bartel
74	2017	Warszawa	Kacper Piorun	Jacek Tomczak	Grzegorz Gajewski
75	2018	Warszawa	Jan-Krzysztof Duda	Kacper Piorun	Jacek Tomczak
76	2019	Warszawa	Kamil Dragun	Kacper Piorun	Bartosz Soćko
77	2020	Warszawa	Kacper Piorun	Daniel Sadzikowski	Grzegorz Gajewski
78	2021	Bydgoszcz	Radosław Wojtaszek	Wojciech Moranda	Bartosz Soćko
79	2022	Kruszwica	Radosław Wojtaszek	Kacper Piorun	Bartosz Soćko
80	2023	Warszawa	Bartosz Soćko	Radosław Wojtaszek	Szymon Gumularz

Medalistki mistrzostw Polski kobiet

Lp	Rok	Lokalizacja	1 miejsce	2 miejsce	3 miejsce
1	1935	Warszawa	Regina Gerlecka	Irena Kuczewska	Ewelina Januszewska
2	1937	Warszawa	Regina Gerlecka	Barbara Flerow-Bułhak	Wera Obermüller
3	1949	Łódź	Róża Herman	Wera Obermüller	Regina Gerlecka
4	1950	Toruń	Róża Herman	Wera Obermüller	Władysława Górska
5	1951	Częstochowa	Krystyna Hołuj	Róża Herman	Apolonia Osikowicz
6	1952	Krynica	Krystyna Hołuj	Apolonia Litwińska	Halina Guzińska
7	1953	Sopot	Krystyna Hołuj	Halina Szpakowska	Wera Obermüller
8	1954	Gdańsk	Władysława Górska	Halina Szpakowska	Krystyna Hołuj
9	1955	Szczecin	Krystyna Hołuj	Halina Szpakowska	Anna Jurczyńska
10	1956	Lądek-Zdrój	Krystyna Hołuj	Anna Jurczyńska	Henryka Konarkowska
11	1957	Polana	Krystyna Hołuj	Mirosława Litmanowicz	Klara Knapik
12	1958	Łódź	Henryka Konarkowska	Mirosława Litmanowicz	Krystyna Hołuj
13	1959	Katowice	Krystyna Hołuj	Halina Szpakowska	Henryka Konarkowska
14	1961	Wrocław	Apolonia Litwińska	Henryka Konarkowska	Mirosława Litmanowicz
15	1962	Grudziądz	Anna Jurczyńska	Henryka Konarkowska	Danuta Samolewicz
16	1964	Spała	Henryka Konarkowska	Mirosława Litmanowicz	Anna Jurczyńska
17	1965	Łódź	Anna Jurczyńska	Aleksandra Szpakowska	Danuta Samolewicz
18	1966	Koszalin	Krystyna Radzikowska	Irena Kondracka	Danuta Samolewicz
19	1967	Kielce	Elżbieta Kowalska	Jolanta Szota	Mirosława Litmanowicz
20	1968	Lublin	Mirosława Litmanowicz	Krystyna Radzikowska	Anna Jurczyńska
21	1969	Poznań	Krystyna Radzikowska	Mirosława Litmanowicz	Apolonia Litwińska
22	1970	Kielce	Bożena Pytel	Anna Jurczyńska	Hanna Ereńska-Radzewska
23	1971	Piotrków Tryb.	Hanna Ereńska-Radzewska	Jolanta Szota	Janina Rybarska
24	1972	Lublin	Hanna Ereńska-Radzewska	Mirosława Litmanowicz	Krystyna Radzikowska
25	1973	Grudziądz	Anna Jurczyńska	Hanna Ereńska-Radzewska	Krystyna Radzikowska
26	1974	Polanica-Zdrój	Anna Jurczyńska	Irena Kasprzyk	Danuta Adamczewska
27	1975	Wrocław	Grażyna Szmacińska	Hanna Ereńska-Radzewska	Krystyna Radzikowska
28	1976	Istebna	Grażyna Szmacińska	Krystyna Radzikowska	Bożena Pytel
29	1977	Cieplice	Hanna Ereńska-Radzewska	Grażyna Szmacińska	Małgorzata Wiese
30	1978	Elbląg	Anna Jurczyńska	Małgorzata Wiese	Krystyna Radzikowska
31	1979	Piotrków Tryb.	Hanna Ereńska-Radzewska	Grażyna Szmacińska	Bożena Pytel
32	1980	Częstochowa	Hanna Ereńska-Radzewska	Agnieszka Brustman	Małgorzata Wiese
33	1981	Poznań	Grażyna Szmacińska	Bożena Sikora	Iwona Świecik
34	1982	Warszawa	Agnieszka Brustman	Małgorzata Wiese	Hanna Ereńska-Radzewska
35	1983	Tarnów	Grażyna Szmacińska	Małgorzata Wiese	Agnieszka Brustman
36	1984	Konin	Agnieszka Brustman	Hanna Ereńska-Radzewska	Joanna Jagodzińska
37	1985	Sandomierz	Małgorzata Wiese	Joanna Jagodzińska	Barbara Kaczorowska
38	1986	Konin	Grażyna Szmacińska	Małgorzata Wiese	Hanna Ereńska-Radzewska
39	1987	Wrocław	Agnieszka Brustman	Halina Jałowiec	Liliana Leszner
40	1988	Bielsko-Biała	Grażyna Szmacińska	Małgorzata Wiese	Bożena Sikora-Giżyńska
41	1989	Poznań	Joanna Detko	Barbara Kaczorowska	Danuta Kłusek
42	1990	Konin	Bożena Sikora-Giżyńska	Małgorzata Wiese-Jóźwiak	Iwona Świecik
43	1991	Lubniewice	Czesława Grochot	Joanna Jagodzińska	Anna Lissowska
44	1992	Świeradów-Zdrój	Krystyna Dąbrowska	Małgorzata Bednarska	Joanna Jagodzińska
45	1993	Lublin	Barbara Kaczorowska	Monika Bobrowska	Liliana Leszner
46	1994	Gdańsk	Magdalena Gużkowska	Liliana Leszner	Marta Zielińska
47	1995	Warszawa	Monika Bobrowska	Joanna Dworakowska	Agnieszka Brustman
48	1996	Brzeg Dolny	Agnieszka Brustman	Monika Aksiuczyc	Marta Zielińska
49	1997	Cisna	Joanna Dworakowska	Barbara Grabarska	Monika Bobrowska
50	1998	Sopot	Joanna Dworakowska	Monika Bobrowska	Marta Zielińska
51	1999	Wrocław	Iweta Radziewicz	Agnieszka Brustman	Monika Bobrowska
52	2000	Brzeg Dolny	Iweta Radziewicz	Joanna Dworakowska	Marta Zielińska
53	2001	Brzeg Dolny	Joanna Dworakowska	Monika Soćko	Barbara Grabarska
54	2002	Ostrów Wlkp.	Iweta Radziewicz	Marta Zielińska	Beata Kądziołka
55	2003	Środa Wlkp.	Marta Zielińska	Joanna Dworakowska	Beata Kądziołka
56	2004	Warszawa	Monika Soćko	Iweta Radziewicz	Beata Kądziołka
57	2005	Suwałki	Iweta Radziewicz	Monika Soćko	Jolanta Zawadzka
58	2006	Trzebinia	Jolanta Zawadzka	Marta Przeździecka	Joanna Dworakowska
59	2007	Barlinek	Iweta Rajlich	Jolanta Zawadzka	Monika Soćko
60	2008	Kraków	Monika Soćko	Joanna Majdan	Anna Warakomska
61	2009	Bogatynia	Iweta Rajlich	Jolanta Zawadzka	Joanna Majdan
62	2010	Warszawa	Monika Soćko	Iweta Rajlich	Jolanta Zawadzka
63	2011	Warszawa	Jolanta Zawadzka	Monika Soćko	Karina Szczepkowska-Horowska
64	2012	Warszawa	Iweta Rajlich	Joanna Majdan-Gajewska	Jolanta Zawadzka
65	2013	Chorzów	Monika Soćko	Jolanta Zawadzka	Karina Szczepkowska-Horowska
66	2014	Warszawa	Monika Soćko	Jolanta Zawadzka	Klaudia Kulon
67	2015	Poznań	Jolanta Zawadzka	Karina Szczepkowska-Horowska	Iweta Rajlich
68	2016	Poznań	Monika Soćko	Jolanta Zawadzka	Iweta Rajlich
69	2017	Warszawa	Monika Soćko	Klaudia Kulon	Karina Szczepkowska
70	2018	Warszawa	Jolanta Zawadzka	Anna Warakomska	Monika Soćko
71	2019	Warszawa	Iweta Rajlich	Monika Soćko	Jolanta Zawadzka
72	2020	Ostrów Wielkopolski	Karina Cyfka	Klaudia Kulon	Joanna Majdan
73	2021	Bydgoszcz	Klaudia Kulon	Jolanta Zawadzka	Karina Cyfka
74	2022	Kruszwica	Michalina Rudzińska	Monika Soćko	Maria Malicka
75	2023	Warszawa	Michalina Rudzińska	Julia Antolak	Alina Kaszlinska

Zobacz też

• drużynowe mistrzostwa Polski w szachach
• mistrzostwa Polski w szachach szybkich
• mistrzostwa Polski w szachach błyskawicznych
• mistrzostwa Polski w szachach korespondencyjnych

Bibliografia

• W.Litmanowicz, J. Giżycki, Szachy od A do Z, tom I, Warszawa 1986, str. 648-687
• miesięczniki „Szachy” z lat 1970–1990
• miesięczniki „Szachista” z lat 1991–2002
• miesięczniki „Magazyn Szachista” od 2003 r.
• archiwum Andrzeja Filipowicza
• Mistrzostwa Polski Seniorów. polbase.w.interia.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-25)].