Myrothamnaceae Nied.rodzina roślin okrytonasiennych z rzędu parzeplinowców (Gunnerales). Jest to takson monotypowy – obejmuje jeden rodzaj z dwoma gatunkami. Myrothamnus flabellifolia występuje w południowej Afryce sięgając na północy Angoli i Kenii. Myrothamnus moschatus rośnie na Madagaskarze. Oba gatunki związane są z bardzo suchymi siedliskami, z wychodniami granitowymi i dolomitowymi na rzędnych od 300 do 2400 m n.p.m. Rośliny te są przykładami zmartwychwstanek – roślin bardzo odpornych na długotrwałe susze, silnie odwadniających się i wyglądających w tym czasie na martwe, po czym szybko wchłaniają wodę, gdy pojawi się w zasięgu nie tylko za pośrednictwem korzeni, ale też hydatod w liściach[4].

Myrothamnaceae
Ilustracja
Myrothamnus flabellifolius
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

Myrothamnanae

Rząd

parzeplinowce

Rodzina

Myrothamnaceae

Nazwa systematyczna
Myrothamnaceae Niedenzu
H.G.A. Engler & K.A.E. Prantl, Nat. Pflanzenfam. III, 2a: 103. 9 Mar 1891[3]

Morfologia edytuj

 
Pęd Myrothamnus flabellifolius z liśćmi i kwiatostanami
Pokrój
Niewielkie, kserofityczne krzewy o pędach rozgałęziających się sympodialnie[5], naprzeciwlegle[6], nagich, tworzących długo- i krótkopędy[4].
Liście
Naprzeciwległe, drobne, żywiczne. W czasie pory suchej czernieją i zwijają się, zielenią się i prostują podczas pory wilgotnej. Liście są siedzące, z pochwiasto rozszerzoną nasadą (nasady par liści obejmują łodygę) i z przylistkami. Blaszka liściowa niepodzielona, owalna do jajowatej, na szczycie ząbkowana, z użyłkowaniem dłoniastym[6][4].
Kwiaty
Drobne, rozdzielnopłciowe, zebrane w wyprostowanych kłosach i wsparte przysadkami[6][4]. Ponieważ dolne kwiaty w obrębie kwiatostanu zebrane są w triady, zakłada się, że kwiatostan jest zredukowaną wiechą[4]. Kwiatostany rozwijają się na szczytach krótkopędów[5]. Okwiat zredukowany całkowicie lub w postaci kilku listków (zwykle do czterech, czasem jest ich więcej)[4]. Kwiaty męskie zawierają od 3 do 8 pręcików z okazałymi pylnikami. Kwiaty żeńskie składają się ze słupka złożonego z 3–4 owocolistków i odpowiednio takiej samej liczby komór[6]. W każdej z komór rozwijają się 28–32 anatropowe zalążki[5]. Szyjki 3–4 odgięte, zakończone znamionami[6].
Owoce
Niewielkie, skórzaste[5], suche torebki zawierające drobne (do 0,3 mm długości), jajowate nasiona rozsiewane przez wiatr[4][6].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna

Rodzina w ujęciu APweb (aktualizowany system APG IV z 2016) siostrzana dla parzeplinowatych (Gunneraceae) z rzędu parzeplinowców (Gunnerales), stanowiącego jeden ze starszych kladów dwuliściennych właściwych[2]. W systemie APG II (2003) wyodrębnianie tej rodziny było opcjonalne, rodzaj Myrothamnus mógł być włączany także do szerzej ujmowanej rodziny parzeplinowatych. W dawniejszych systemach klasyfikacyjnych rodzaj uznawany był za bardzo izolowany, sytuowany był blisko grujecznikowatych Cercidiphyllaceae, bukszpanowatych Buxaceae i Geissolomataceae[4].

Podział rodziny[2][7]

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  2. a b c Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-02] (ang.).
  3. James Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – MA-MZ. [dostęp 2011-04-01]. (ang.).
  4. a b c d e f g h K. Kubitzki, Myrothamnaceae, [w:] K. Kubitzki, G. Rohwer, V. Bittrich (red.), The Families and Genera of Vascular Plants. Vol. II. Flowering Plants Dicotyledons, Berlin, Heidelberg: Springer-Verlag, 1993, s. 468-469, ISBN 978-3-642-08141-5.
  5. a b c d Armen Takhtajan: Flowering Plants. Springer Netherlands, 2009, s. 106-107. ISBN 978-1-4020-9609-9.
  6. a b c d e f L. Watson, M. J. Dallwitz: Myrothamnaceae Niedenzu. [w:] The Families of Flowering Plants [on-line]. [dostęp 2011-04-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-10-29)]. (ang.).
  7. Myrothamnus. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2011-04-01]. (ang.).
  8. Myrothamnus Welwitsch, [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [online], Smithsonian Institution [dostęp 2023-02-12].