Nadczynność tarczycy

Nadczynność tarczycy, hipertyreoza (łac. hyperthyreosis lub hyperthyreoidismus) – stan chorobowy będący wynikiem nadmiernej produkcji hormonów tarczycy. Rzadziej nadczynność tarczycy powstaje na skutek leczenia nadmiernymi dawkami hormonów tarczycy, zaburzeń w ich obwodowym metabolizmie lub upośledzonej czynności wiążących je receptorów.

Rodzaje nadczynności tarczycy edytuj

Choroba Gravesa-Basedowa edytuj

Osobny artykuł: Choroba Gravesa-Basedowa.

Choroba z grupy chorób autoimmunologicznych. Organizm zaczyna produkować immunoglobuliny klasy IgG, które – naśladując fizjologiczne działanie hormonu tyreotropowego przysadki (TSH) – pobudzają tarczycę do produkcji hormonów tarczycy – tyroksyny i trójjodotyroniny. Obecność wymienionych przeciwciał i nadmiar hormonów tarczycy we krwi powoduje wystąpienie objawów klinicznych. Cechami charakterystycznymi towarzyszącymi chorobie jest obecność wola miąższowego i zmiany oczne tzw. orbitopatia tarczycowa (oftalmopatia). Choroba Gravesa-Basedowa jest najczęstszą postacią nadczynności tarczycy występującą u dzieci^[1]^[2].

Wole guzkowe toksyczne (choroba Plummera) edytuj

Spowodowane są powstaniem w miąższu tarczycy guzka lub guzków, które produkują hormony tarczycy, jednakże są autonomiczne, czyli nie podlegają fizjologicznej kontroli sprzężenia zwrotnego zależnego od TSH. Guzki prawie zawsze są łagodne, jednakże w wyniku długotrwałego przebiegu mogą ulec przemianie złośliwej. Nigdy nie występują zmiany oczne pod postacią oftalmopatii.

Inne rzadkie przyczyny edytuj

nadczynność w przebiegu wola Hashimoto
guzy przysadki mózgowej wydzielające TSH
guzy trofoblastu
spożywanie nadmiernych ilości jodu (Jod-Basedow)
zażywanie nadmiernych dawek hormonów tarczycy (Thyreotoxicosis factitia)
tyreotoksykoza ciężarnych – obniżenie stężenia TSH przez hCG, będące jego częściowym agonistą, wiążące się z podwyższeniem poziomu hormonów tarczycowych, występujące w ciąży; zwykle przejściowe – od poziomu ponad kilkunastu procent ciąż w 1. trymestrze, przez kilka procent w drugim, po ok. 1% w trzecim trymestrze; częstsza u Azjatek niż Europejek; jest uznawana za odrębną jednostkę od nadczynności^[3].

Objawy chorobowe edytuj

Osobny artykuł: Objawy tarczycowe.

Są różnorakie i mogą przyjmować poniższą postać jako izolowany objaw, bądź grupa objawów:

wzmożona pobudliwość nerwowa (nadpobudliwość)
zwiększona potliwość
nietolerancja gorąca
kołatania serca i tachykardia^[4]
duszność
uczucie osłabienia (często uczucie zmęczenia podczas chodzenia po schodach)
ogólna niechęć do wysiłków fizycznych i intelektualnych
utrata masy ciała
paradoksalne w stosunku do spadku masy ciała zwiększenie apetytu
drżenie rąk
wytrzeszcz oczu
ciepła i wilgotna skóra
nieregularne miesiączkowanie
bezsenność
zahamowanie wzrostu
powiększenie tarczycy (wole)
u dzieci – przyspieszenie wzrostu

Diagnostyka edytuj

badanie palpacyjne tarczycy
zwiększenie poziomu fT3 i fT4
poziom TSH
przeciwciała anty-TSHR, anty-TPO i anty-Tg
USG tarczycy
scyntygrafia tarczycy

Leczenie edytuj

Ma na celu doprowadzenie, a następnie utrzymania prawidłowych wartości hormonów tarczycy (eutyreozy). W zależności od sytuacji, ale również w przypadku niepowodzenia danej metody, można stosować:

tyreostatyki, początkowo stosowane w dużych dawkach, następnie w dawkach podtrzymujących
- tiamazol, karbimazol, metimazol
- propylotiouracyl, metylotiouracyl, benzylotiouracyl
leczenie jodem radioaktywnym (izotop ¹³¹I)
leczenie chirurgiczne: częściowe usunięcie tarczycy (subtotalna tyreidektomia)
leczenie wspomagające celem opanowania objawów ze strony układu krążenia:
- beta-blokery najczęściej propranolol

Klasyfikacja ICD10 edytuj

kod ICD10	nazwa choroby
ICD-10: E05	Nadczynność tarczycy (tyreotoksykoza)
ICD-10: E05.0	Tyreotoksykoza z wolem rozlanym
ICD-10: E05.1	Tyreotoksykoza z pojedynczym toksycznym guzkiem
ICD-10: E05.2	Tyreotoksykoza z wolem toksycznym wieloguzkowym
ICD-10: E05.3	Tyreotoksykoza spowodowana przez ektopowe guzki tkanki tarczycy
ICD-10: E05.4	Tyreotoksykoza wywołana sztucznie
ICD-10: E05.5	Przełom tarczycowy
ICD-10: E05.8	Inne tyreotoksykozy
ICD-10: E05.9	Tyreotoksykoza, nieokreślona
ICD-10: H06.2	Wytrzeszcz w zaburzeniach czynności tarczycy

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

↑ Choroba Gravesa-Basedowa u dzieci w bazie eMedicine [online], 4 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-15] .
↑ Nadczynność tarczycy u dzieci w bazie eMedicine [online], 12 grudnia 2016 [dostęp 2017-08-15] .
↑ Helena Jastrzębska. Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób tarczycy u kobiety ciężarnej i w okresie poporodowym. „Postępy Nauk Medycznych”. 2, s. 105-114, 2008. (pol.).
↑ JohannJ. Auer JohannJ. i inni, Subclinical hyperthyroidism as a risk factor for atrial fibrillation, „American Heart Journal”, 142(5), 2001, s. 838-842, DOI: 10.1067/mhj.2001.119370 .

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[1] Choroba Gravesa-Basedowa u dzieci w bazie eMedicine [online], 4 sierpnia 2017 [dostęp 2017-08-15] .

[2] Nadczynność tarczycy u dzieci w bazie eMedicine [online], 12 grudnia 2016 [dostęp 2017-08-15] .

[3] Helena Jastrzębska. Postępy w rozpoznawaniu i leczeniu chorób tarczycy u kobiety ciężarnej i w okresie poporodowym. „Postępy Nauk Medycznych”. 2, s. 105-114, 2008. (pol.).

[p1-4] JohannJ. Auer JohannJ. i inni, Subclinical hyperthyroidism as a risk factor for atrial fibrillation, „American Heart Journal”, 142(5), 2001, s. 838-842, DOI: 10.1067/mhj.2001.119370 .

[1]

[2]

[3]

[4]

Nadczynność tarczycy
Hyperthyreosis