Nieborza
Nieborza – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie wolsztyńskim, w gminie Siedlec[4].
| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
288[2] |
| Strefa numeracyjna |
68 |
| Kod pocztowy |
64-212[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PWL |
| SIMC |
0913226 |
Położenie na mapie gminy Siedlec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wolsztyńskiego  | |
 52°08′53″N 15°58′16″E/52,148056 15,971111[1]
| |
Położenie edytuj
Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 303[5]. Na zachód od wsi rozpościerają się obszary leśne i rynna Jezior Zbąszyńskich[5].
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XIV wieku. Wymieniona została po raz pierwszy w łacińskojęzycznym dokumencie z 1312 pod nazwą Neboriz, 1380 Neborza, 1401 Nieborza, 1406 Neborza, 1431 Nyeborza[6].
Miejscowość początkowo była wsią rycerską, a później w wyniku darowizny stała się własnością kościelną. Przed 1312 właścicielem Nieborzy był Mikołaj z Kiełbowa (Kębłowa) i jego żona Małgorzata[7]. W 1312 nadali Nieborze i Ercelino (Reklin) Opactwu Cystersów w Obrze. Wieś weszła w 1380 w skład nowo utworzonej parafii w Siedlcu i leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego[7][6].
W 1406 odnotowano proces sądowy jaki Tomisław z Nieborzy toczył z Raklem z Dąbrówki o 16 sztuk bydła. W 1496 król Polski Jan Olbracht zmienił wysokość opłaty poradlnego płaconej od łana przez klasztor w Obrze z jednego wiardunku na 2 grosze, jak błędnie płacono go dotąd według niesłusznego zwyczaju. W 1521 przy wyznaczaniu granic między wsiami wspomniano kopiec narożny dzielący wsie Jaromierz, Nieborzę i Wojciechowo, który stał w borze nad strugą Siekierki. W latach 1537-38 odbył się proces sądowy na podstawie pozwu Piotra Kosickiego wobec opata z Obry, który zbudował groblę w Nieborzu przez co spiętrzona woda zalewała łąki i role we wsi Karna. W 1540 odbyło się kolejne rozgraniczenie okolicznych miejscowości: miasta Kopanica oraz wsi Jaromierz, Żodyń, Nieborza i Wojciechowa[6].
Wieś odnotowały historyczne regesty podatkowe. W 1510 wieś Nieborza należała opactwa z Obry. Mieszkało w niej 4 kmieci gospodarujących na łanach osiadłych, a dwa sołectwa we wsi miały po jednym łanie. W 1530 odnotowano pobór podatków od 3 łanów. W 1563 pobór od 4 łanów, 2 łanów sołeckich, karczmy dorocznej. W 1564 w Nieborzy odnotowano 4 łany. W 1571 opat oberski zapłacił pobór od 4 łanów, karczmy dorocznej, 3 zagrodników. W 1580 we wsi miał miejsce pobór od 6,5 łanów. W 1581 pobór od 3,5 łana, 2 ł. sołeckich, 2 zagrodników, a 0,5 łana była opustoszała[6].
Pod koniec XVI wieku miejscowość była wsią duchowną, własnością opata cystersów w Obrze i leżała w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[8].
W wyniku II rozbioru Rzeczypospolitej w 1793, miejscowość przeszła w posiadanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. Nieborze, położone w Prusach Południowych nadane zostało w latach 1796-1797 majorowi von Hünerbeinowi[9]. Pod koniec XIX wieku wieś wchodziła w skład powiatu babimojskiego[10][7]. Liczyła 19 domostw i 133 mieszkańców (26 ewangelików i 107 katolików)[10]. Właścicielem dóbr był wtedy hrabia Karol Mielżyński[10].
Wieś rycerska, własność hrabiego Macieja Mielżyńskiego, położona była w 1909 roku w powiecie babimojskim rejencji poznańskiej w Wielkim Księstwie Poznańskim[11].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.
Rejestr zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa nie wykazuje żadnych zabytków w Nieborzy[12].
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 86359
- ↑ Ludność Gminy Siedlec. UG Siedlec. [dostęp 2020-05-16].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 819 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1365, 13 lutego 2013. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-01-24].
- ↑ a b Elżbieta Mlącka, Anna Tekiel: Świebodzin: mapa topograficzna Polski. Wyd. 2. Warszawa: Wojskowe Zakłady Kartograficzne, 2009. ISBN 978-83-7135-250-8.
- ↑ a b c d Gąsiorowski 1993 ↓, s. 249-250.
- ↑ a b c Nieborze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 375.
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 247.
- ↑ Jan Wąsicki, Ziemie pruskie pod zaborem pruskim, Zielona Góra 1978, s. 64
- ↑ a b c Nieborza, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 41.
- ↑ Księga adresowa polskich właścicieli ziemskich Wielkiego Księstwa Poznańskiego z uwzglednieniem powiatu, stacyi poczty, telegrafu, dworca, Poznań 1909, s. 6.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa wielkopolskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 251. [dostęp 2015-01-24].
Bibliografia edytuj
- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III (L – Q), zeszyt 2, hasło „Nieborza”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1993, s. 249–250.