Nizina Staropruska
Nizina Staropruska, dawniej Nizina Pruska[1][2] (841.5) – makroregion fizycznogeograficzny w północnej Polsce i Rosji, część Pobrzeży Wschodniobałtyckich.
 Zasięg regionu w obrębie Polski | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion |
Nizina Staropruska |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
Polska: |
Mezoregiony edytuj
Na obszarze Polski leżą 3 mezoregiony Niziny Staropruskiej obejmujące jej południową część:
- 841.57 Wzniesienia Górowskie
- 841.58 Równina Ornecka
- 841.59 Nizina Sępopolska
Polska część regionu obejmuje około 2660 km²[3].
Opis edytuj
Większa część Niziny Staropruskiej znajduje się w należącym do Rosji obwodzie królewieckim. Obszar ten nie jest podzielony na mezoregiony, ale w systemie liczbowym zarezerwowano dla niego oznaczenia od 841.51 do 841.56[3].
Nizina Staropruska wraz z Pojezierzem Mazurskim obejmowała niemal cały obszar dawnych Prus Wschodnich. Jednak w odróżnieniu od położonego na południe Pojezierza Mazurskiego jest ona prawie zupełnie pozbawiona jezior, ma natomiast dobrze rozwinięty system dolin. W bardzo małej ilości występują również formy lodowcowe (moreny czołowe)[3].
Prawie cała Nizina Staropruska należy do dorzecza Pregoły, z wyjątkiem dorzeczy Wałszy i Drwęcy Warmińskiej, które są dopływami Pasłęki.
Nazwa edytuj
Nazwa niziny nawiązuje do ludu Prusów oraz nazwy krainy historycznej Prusy, której znaczny obszar obejmowała nizina (w większości Prusy Dolne). Dawniej, jeszcze w okresie powojennym używano nazwy Nizina Pruska[4], min. pojawiła się na ściennej Fizycznej Mapie Polski Państwowego Przedsiębiorstwa Wydawnictw Kartograficznych z 1954 roku[5]. Czasem ta forma nadal występuje w kontekście historycznym lub geopolitycznym[6] albo turystycznym[7].
Jednak w drugiej połowie XX wieku, aby odróżnić niemile widziane przez władze PRL nazewnictwo kojarzące się z zaborem pruskim, wprowadzono nazwy Nizina Staropruska i Wybrzeże Staropruskie, nawiązujące do bałtyjskiego ludu Prusów[8].
Przypisy edytuj
- ↑ Jerzy Kondracki Geografia regionalna Polski, PWN, 2002, str. 99
- ↑ Michał Janiszewski, Fizyczna Mapa Polski 1:2 000 000, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1954.
- ↑ a b c Jerzy Kondracki Geografia regionalna Polski, PWN, 2002, str. 101
- ↑ Komunikaty Mazursko-Warmińskie nr 3 (1969), 440, przypis: „W dzisiejszym naszym nazewnictwie geograficznym na interesującym nas terenie mamy nazwę niżu Nizina Pruska”
- ↑ Michał Janiszewski, Fizyczna Mapa Polski 1:2 000 000, Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1954.
- ↑ Paweł Ładykowski Rzecz o Nizinie Pruskiej, Opcja na Prawo, 19.122010. [dostęp 2021-10-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-26)].
- ↑ Obwód Kaliningradzki – podstawowe informacje, Przegląd Turystyczny, 7.07.2016
- ↑ Jerzy Kondracki Geografia regionalna Polski, PWN, 2002, str. 99