Nukleozydy

każdy związek organiczny będący glikozoaminą, w której zasada azotowa połączona jest wiązaniem β-N-glikozydowym z pentozą
Zasada heterocykliczna Nukleozyd Deoksynukleozyd
Chemical structure of adenine
adenina
Chemical structure of adenosine
adenozyna
A
Chemical structure of deoxyadenosine
deoksyadenozyna
dA
Chemical structure of guanine
guanina
Chemical structure of guanosine
guanozyna
G
Chemical structure of deoxyguanosine
deoksyguanozyna
dG
Chemical structure of thymine
tymina
Chemical structure of 5-methyluridine
5-metylourydyna
m5U
Chemical structure of thymidine
tymidyna
T
Chemical structure of uracil
uracyl
Chemical structure of uridine
urydyna
U
Chemical structure of deoxyuridine
2′-deoksyurydyna
dU
Chemical structure of cytosine
cytozyna
Chemical structure of cytidine
cytydyna
C
Chemical structure of deoxycytidine
deoksycytydyna
dC

Nukleozydyorganiczne związki chemiczne, glikozoaminy zbudowane z zasady azotowej połączonej wiązaniem β-N-glikozydowym z pentozami (rybozą, deoksyrybozą lub rybitolem).

W zależności od rodzaju zasady azotowej wyróżnia się (wytłuszczeniem oznaczono):

Jeśli w skład nukleozydu wchodzi cukier deoksyryboza, nazwy odpowiednich nukleozydów należy poprzedzić przedrostkiem deoksy, np.

Wyjątkiem od tej zasady jest deoksyrybonukleozyd tymidyna, którego odpowiednikiem w serii rybo jest 5-metylourydyna.

Nukleozydy mogą być fosforylowane przez specyficzne kinazy. Powstające w ten sposób nukleotydy lub deoksynukleotydy są elementami budulcowymi odpowiednio RNA i DNA. Trifosforany nukleozydów wykorzystywane są jako przenośniki energii w komórce.

Nukleozydy modyfikowane chemicznie służą jako leki antywirusowe, np. AZT, ddU (2′,3′-dideoksyurydyna), acyklowir, gancyklowir.

Zobacz też edytuj

Uwagi edytuj

  1. a b c d e Podstawowe nukleozydy kwasów nukleinowych.