Obraz Matki Bożej Sokalskiej
Matka Boża Sokalska – obraz przedstawiający Najświętszą Maryję Pannę z Dzieciątkiem Jezus w typie ikonograficznym Hodegetria, czczony pierwotnie w kościele bernardynów w Zabużu pod Sokalem. Oryginał spłonął w 1843 roku, obecnie w kilku kościołach w Polsce czczone są jego kopie.
 Współczesny obraz Jana Kumali odnowiony przez Jerzego Kumalę w Sanktuarium w Hrubieszowie | |
| Miejsca kultu |
Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Sokalu (dawniej), |
|---|---|
| Sanktuarium | |
| Początek kultu |
1591 |
| Czas powstania wizerunku |
XIV w. (oryginał) |
| Data wspomnienia |
pierwsza niedziela września |
| Autor |
Jakub Wężyk (oryginał) |
| Koronowany |
8 września 1724 |
Historia obrazu edytuj
Obraz powstał prawdopodobnie w XIV w., a jego autorem był litewski malarz Jan Wężyk. Według legendy miał on stworzyć kopię obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej będąc ślepym i prosząc Maryję o uzdrowienie. Nowo powstały wizerunek odesłano na wschód, gdzie umieszczono go najpierw w lepiance, a od XVI w. w świeżo wybudowanym kościele Dziewicy Maryi przy klasztorze bernardynów pod Sokalem[1].
Pierwszy udowodniony cud za wstawiennictwem Matki Bożej Sokalskiej pochodzi z 1591 roku, kiedy książę Stanisław Radziwiłł przyprowadził przed jej oblicze swoją córkę Elżbietę chorą na suchoty. Według źródeł kościelnych, dziewczyna natychmiast doznała uzdrowienia. Inna rozpowszechniana historia pochodzi z 1709 roku. Aniela Polanowska, cześnikowa Bełza jechała konno do Sokala, kiedy zwierzę przestraszywszy się czegoś zmyliło drogę i zamiast na most, wjechało prosto do Bugu. Cześnikowa wzywając Matkę Bożą Sokalską na pomoc dała radę wydostać się na drugi brzeg bez żadnego uszczerbku na zdrowiu.
Legenda głosi również, że w czasie powstania Chmielnickiego przybyli do Sokala Kozacy i Tatarzy zobaczyli na murach klasztornych zastępy wojsk anielskich wiedzione przez Matkę Bożą Sokalską i odstąpili od oblężenia. Wieść o cudzie rozniosła się po całym kraju i kilkuset przedstawicieli szlachty koronnej i litewskiej zażyczyło sobie w testamentach, żeby spocząć w katakumbach bernardyńskiego klasztoru w Zabużu pod Sokalem[2].
8 września 1724 roku łaskami słynący obraz Matki Bożej Sokalskiej został ukoronowany przez arcybiskupa lwowskiego Jana Skarbka. Był to czwarty obraz koronowany na prawie papieskim na ziemiach Rzeczypospolitej[1].
W 1843 roku oryginalny obraz spłonął w pożarze kościoła i zabudowań klasztornych. Lwowski artysta Jan Kumala w krótkim czasie wykonał jednak kopię, która od 1848 roku otoczona była przez miejscową ludność takim samym kultem. W dwusetną rocznicę koronacji oryginału, oficjalna sokalska kopia obrazu została koronowana przez arcybiskupa lwowskiego Bolesława Twardowskiego[2].
Kiedy w 1951 roku Zabuże znalazło się poza granicami Polski (Umowa o zmianie granic z 15 lutego 1951), obraz został nielegalnie przewieziony przez polską ludność do kościoła św. Bernardyna w Krakowie i umieszczony w małej kaplicy obok zakrystii. Początkowo pozostawał ukryty ze względu na panujący wówczas terror stalinowski. Od wydarzeń odwilży 1956 roku udostępniony do prywatnej adoracji i modlitwy. W 2001 roku, w 50. rocznicę Akcji H-T (wysiedlenia ludności polskiej z ziemi sokalskiej) obraz poddano konserwacji w pracowni Jerzego Kumali i udekorowano okolicznościowymi sukienkami oraz złotymi koronami autorstwa Tadeusza Rybskiego, a rok później przeniesiono do kościoła św. Stanisława Kostki w Hrubieszowie, który od tej pory nosi tytuł Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej[1][3][4]. Z tej okazji ks. Jan Twardowski napisał Modlitwę do Matki Bożej Pocieszenia z Sokala z okazji przywiezienia wizerunku z Krakowa do nowego Sanktuarium w Hrubieszowie[5][6].
Miejsce pierwotnego kultu obrazu MB Sokalskiej, opuszczony Kościół Matki Bożej Pocieszenia w Sokalu wraz z zabudowaniami klasztornymi po przejęciu terenu przez Sowietów został zamieniony w więzienie o zaostrzonym rygorze. Zakład karny utrzymano po odzyskaniu niepodległości przez Ukrainę w 1991 roku. W 2012 roku z niewyjaśnionych do dzisiaj przyczyn zabudowania spłonęły doszczętnie[7].
Współczesne miejsca kultu edytuj
Głównym ośrodkiem kultu Matki Bożej Sokalskiej jest Hrubieszów. Inne kopie wizerunku czczone są: w kościele św. Bernardyna w Krakowie, w kaplicy wewnątrz pobernardyńskiego kościoła św. Anny w Warszawie oraz w kościele Narodzenia NMP w Ustianowej. Ta ostatnia związana jest bezpośrednio z przesiedleńcami z Sokala i okolic, przeniesionymi w oddane Polsce tereny dzisiejszego powiatu bieszczadzkiego.
-
Kościół Maryi Dziewicy i klasztor ojców bernardynów w Żwirce (Sokalu) przed pożarem w 2012 r. -
Kościół św. Stanisława Kostki w Hrubieszowie -
Kościół św. Bernardyna i klasztor ojców bernardynów w Krakowie -
Kościół św. Anny w Warszawie -
Kościół Narodzenia NMP w Ustianowej
.jpg)
.JPG)
.jpg)
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Historia Cudownego Obrazu oraz Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej. Sanktuarium MB Sokalskiej w Hrubieszowie. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ a b Sanktuarium Matki Bożej Sokalskiej. Oficjalna strona Miasta Hrubieszów. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Bp Jan Śrutwa. Matka Boża Sokalska w Hrubieszowie. „Niedziela zamojsko-lubaczowska”. 14, 2002. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Historia Obrazu Matki Bożej Sokalskiej. hrubieszow.info. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Anna Dziemska: Matka Boża Sokalska w Warszawie i Hrubieszowie. Życie Zakonne, 13.10.2014. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Modlitwy do MB Sokalskiej. Sanktuarium MB Sokalskiej w Hrubieszowie. [dostęp 2021-11-02].
- ↑ Konstanty Czawaga. Spłonął jeden z najpiękniejszych klasztorów na Kresach. „Kurier Galicyjski”. nr 6(154), 30 marca – 12 kwietnia 2012.