Obwód żambylski

jednostka administracyjna

Obwód żambylski (kaz. Жамбыл облысы) – obwód w południowej części Kazachstanu, graniczący z Kirgistanem. Stolicą obwodu jest Taraz (Тараз). Obwód ma powierzchnię 144 200 km², zamieszkuje go milion mieszkańców. Podstawą gospodarki regionu jest wydobycie fosforanów.

Obwód żambylski
Жамбыл облысы
Obwód
ilustracja
Herb
Herb
Państwo

 Kazachstan

Siedziba

Taraz

Kod ISO 3166-2

KZ-ZHA

Powierzchnia

144 200 km²[1]

Populacja (2017)
• liczba ludności


1 116 700[2]

• gęstość

7,4 os./km²

Numer kierunkowy

+7 (726)

Kod pocztowy

080000

Tablice rejestracyjne

08, H

Szczegółowy podział administracyjny
Liczba rejonów

10

Położenie na mapie
Położenie na mapie
Strona internetowa

Historia edytuj

Region został ustanowiony 14 sierpnia 1939 roku dekretem prezydium Rady Najwyższej ZSRR z części obwodu południowokazachstańskiego (sześć rejonów) oraz obwodu ałmackiego (trzy rejony) jako obwód dżambulski (rus. Джамбульская область). Nazwa ta została zmieniona w dniu 14 maja 1993 na obwód żambylski. Została ona nadana na cześć kazachskiego i sowieckiego poety akyna Żambyła Żabajewa. Początkowo obwód składał się z następujących rejonów:

W 1951 roku, w wyniku wydzielenia z obwodu południowokachstańskiego, dołączony został rejon Żuały. W 1964 roku został utworzony rejon Mojynkum. Rejon Krasnogorsk w 1988 roku wszedł w skład rejonu Kurdaj.

8 stycznia 1997 roku dekretem Prezydenta Kazachstanu nazwa stolicy miasta została zmieniona na Taraz, obwód jednak zachował swoją dawną nazwę.

Rejony edytuj

Geografia edytuj

Obwód zajmuje 144 264 км², z czego większość terytorium to równina. W jego zachodniej części, na północnym wschodzie od osady Karatau, położona jest pustynia Ajkene o powierzchni 3200 км2.

Rejon posiada bogatą faunę i florę. Liczba gatunków roślin szacowana jest na ponad 3 tys., a gatunków zwierząt na ponad czterdzieści. Powierzchnia terenów łownych to około 13,9 tys. hektarów. W obwodzie znajduje się Fundusz Rybacki o powierzchni 27,8 tys. hektarów obejmujący 81 zbiorników, w tym 59 przystosowanych do rybołówstwa. Do największych należą: Tasotkelsk oraz Ters-Aszybulaksk[3]. Najczęściej spotykanymi gatunkami ryb są: amur biały, karp, hypophthalmichthys, sander, wobła kaspijska oraz leszcz.

Na terytorium obwodu położone są trzy zakazniki:

Demografia edytuj

Obecnie (2015 rok) w rejonie żyje 1.098.740 osób. Ludność składa się z ponad 100 przedstawicieli różnych narodowości z czego około 71% stanowią Kazachowie. Największy odsetek innych narodowości znajduje się w mieście Taraz – w 2009 roku wynosił 30%.

Ilość ludności w poszczególnych latach w tysiącach
Źródło: Приложение. Справочник статистических показателей., „Демоскоп Weekly”, demoscope.ru [dostęp 2016-04-16].

Spis ludności z 1999 roku odnotował 988 840 mieszkańców. Wskaźnik urbanizacji wyniósł 47%, natomiast gęstość zaludnienia 6,9 osoby na km².

Rozmieszczenie ludności z podziałem na narodowości w poszczególnych regionach w roku 2015[7]
Rejon Kazachowie Rosjanie Dunganie Turcy Uzbcy Kurdowie Azerowie Koreańczycy Kirgizi Tatarzy Niemcy Inni
Miasto Taraz 235 084 64 206 1 260 4 712 22 091 1 943 978 7 761 4 451 5 569 2 093 6 835
Rejon Bajzak 81 609 2 274 14 8 315 555 1 038 703 243 347 309 239 905
Rejon Żambył 56 457 3 520 7 503 4 003 753 4 733 223 124 819 872 247 766
Rejon Żuały 45 623 3 278 5 13 180 3 597 31 147 66 142 832
Rejon Kordaj 69 680 14 658 43 832 995 321 383 3 681 207 1 422 279 433 1 550
Rejon Merky 60 415 6 470 6 8 838 1 846 376 2 470 140 1 125 360 332 1 297
Rejon Mojynkum 29 670 2 164 6 8 73 307 20 50 141 74 59 205
Rejon Sarysu 40 613 2 104 0 3 77 527 36 33 68 111 39 188
Rejon Tałas 46 007 3 657 1 74 60 2 282 27 169 247 190 138 315
Rejon Ryskułow 60 062 2 798 31 46 361 1 26 57 603 444 180 734
Rejon Szu 70 334 10 196 294 5 569 695 3 127 3 395 481 320 810 507 2 340
Skład etniczny obwodu w poszczególnych latach[8][9]
Spis ludności
w 1989 r.
% Spis ludności
w 1999 r.
% Spis ludności
w 2010 r.
%
Łącznie 1 038 667 100,00% 988 840 100,00% 1 043 843 100,00%
Kazachowie 507 302 48,84% 640 346 64,76% 722 627 69,23%
Rosjanie 275 424 26,52% 179 258 18,13% 141 829 13,59%
Dunganie 23 555 2,27% 30 333 3,07% 42 404 4,06%
Turcy 17 145 1,65% 24 823 2,51% 29 354 2,81%
Uzbecy 21 512 2,07% 22 501 2,28% 24 986 2,39%
Kurdowie 8 796 0,85% 10 855 1,10% 13 220 1,27%
Koreańczycy 13 360 1,29% 14 000 1,42% 12 452 1,19%
Azerowie 11 653 1,12% 10 593 1,07% 12 185 1,17%
Tatarzy 16 618 1,60% 12 576 1,27% 10 651 1,02%
Kirgizi 5 279 0,51% 4 966 0,50% 7 752 0,74%
Niemcy 70 150 6,75% 11 394 1,15% 6 695 0,64%
Ukraińcy 33 903 3,26% 10 013 1,01% 3 888 0,37%
Ujgurzy 2 805 0,27% 2 569 0,26% 2 783 0,27%
Czeczeni 881 0,08% 2 438 0,25% 2 548 0,24%
Grecy 9 273 0,89% 2 024 0,20% 1 637 0,16%
Białorusini 3 986 0,38% 1 481 0,15% 870 0,08%
Inni 17 025 1,64% 8 670 0,83% 7 962 0,76%

Przypisy edytuj

  1. Official site – General Information.
  2. Main socio-economic indicators. Ministerstwo Narodowej Ekonomii Republiki Kazachstan. [dostęp 2018-01-11]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-11)]. (ang.).
  3. В Жамбылской области ведется ежедневный контроль за наполнением водохранилищ [online], inform.kz [dostęp 2016-01-20].
  4. Достопримечательности Урочище Бериккара Официальный туристический портал Республики Казахстан [online], visitkazakhstan.kz [dostęp 2016-04-16].
  5. Государственный природный ботанический заказник «Урочище Каракунуз» [online], karkaralinsk-park.ru [dostęp 2016-04-16].
  6. Андасайский государственный природный (зоологический) заказник [online], visitkazakhstan.kz [dostęp 2016-04-16].
  7. Халық.
  8. Агентство Республики Казахстан по статистике. Архив. stat.kz. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-13)].: Национальный состав населения Республики Казахстан и его областей (том 1).
  9. Численность населения по областям, городам и районам, полу и отдельным возрастным группам, отдельным этносам на 1 января 2010 года.