Ogródek (województwo warmińsko-mazurskie)
Ogródek (niem. Ogrodtken, od 1938 Kalgendorf) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie piskim, w gminie Orzysz. Wieś leży nad jeziorami Kraksztyn i Druglin (Kaleńskie).
| wieś | |
_04.jpg) Fragment wsi z Muzeum Michała Kajki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności |
200 |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
12-250[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NPI |
| SIMC |
0763933 |
Położenie na mapie gminy Orzysz  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu piskiego  | |
 53°48′31″N 22°06′04″E/53,808611 22,101111[1]
| |
W Ogródku znajduje się filia Szkoły Podstawowej w Orzyszu.
Historia edytuj
Wieś wymieniana w dokumentach z roku 1550, kiedy to książę Albrecht sprzedał Rafałowi Staroście z Grzegorz 5 włók sołeckich, celem założenia wsi czynszowej na 50 włókach między jeziorami Kraksztyn i Druglin oraz borem skomackim. Po okresie 5 lat wolnizny z szarwarku chłopi mieli obowiązek dostarczać z Orzysza do Rynu 2 fury mąki i siana.
We wsi istniał niewielki folwark, należący do dworu w Skomacku. Przez dłuższy czas folwark był dzierżawiony przez braci polskich. Jednym z dzierżawców był Morsztyn, po nim w 1725 roku Bogusław Arciszewski.
Ogródek do 1752 r. podlegał starostwu w Rynie, rewiru w Skomacku (obok wsi Klusy, Gorzekały, Lipińskie, Rożyńsk, Ruska Wieś) i parafii w Klusach. W 1752 roku zlikwidowano starostwa, wprowadzając nowe, większe jednostki administracyjne zwane powiatami. Powiat piski powstał w 1818 r., obejmował on obszar dawnego starostwa piskiego oraz parafię orzyską i okartowską.
W październiku 1656 r. Tatarzy, podczas najazdu, wzięli do niewoli dwadzieścia trzy osoby, w tym 8 kobiet.
Epidemia dżumy, przeniesiona przez Szwedów, dotarła tu w latach 1709–1711. Pochłonęła tysiące ofiar. Najbardziej ucierpiało starostwo piskie, gdzie epidemia pochłonęła 30% ludności. Chorych wywożono na jedną z wysp jeziora Druglin. Od tego czasu zwana jest ona Parchą.
W Ogródku żył, tworzył i został pochowany Michał Kajka (1859–1940), najwybitniejszy mazurski poeta ludowy, współzałożyciel Mazurskiej Partii Ludowej. W domu, który wybudował w 1883 i w którym mieszkał mieści się obecnie muzeum jego imienia[3].
Podczas akcji germanizacyjnej nazw miejscowych i fizjograficznych historyczna nazwa niemiecka Ogrodtken została w 1938 r. zastąpiona przez administrację nazistowską sztuczną formą Kalgendorf.
W 1939 roku wieś liczyła 444 mieszkańców.
W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie suwalskim.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 91613
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 855 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 305
Bibliografia edytuj
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury, przewodnik. Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7 s. 77
- http://www.orzysz.pl/index.php?k=299