Oppidum Stradonice
Oppidum Stradonice – celtyckie osiedle obronne w środkowych Czechach, w gminie Nižbor, w powiecie Beroun, w kraju środkowoczeskim.
 Oppidum Stradonice od północnego zachodu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Kraj | |
| Powiat | |
| Kraina | |
Położenie na mapie kraju środkowoczeskiego  | |
Położenie na mapie Czech  | |
 50°00′N 14°00′E/49,992500 14,003056
| |
Oppidum Stradonice jest jednym z najbardziej znanych oppidów na ziemiach czeskich[1]
Położenie i opis edytuj
Oppidum Stradonice leży w środkowych Czechach, na Wyżynie Krzywoklatskiej (cz. Křivoklátská vrchovina), w dorzeczu Berounki. Oppidum znajdowało się na spłaszczonym wierzchołku wzniesienia Hradiště o wys. 380 m n.p.m. Zajmowało powierzchnię 90,3 ha. Wzniesienia Hradiště znajduje się pomiędzy Nižborem a Stradonicami.
Wzniesienia Hradiště zbudowane jest z łupkówi obcięte z dwóch stron stromymi zboczami dolin Habrového potoka i Berounki. Najdogodniejszy dostęp był od strony południowo-wschodniej, gdzie znajduje się płytkie i szerokie siodło oddzielające je od reszty krainy.
Historia edytuj
Celtowie osiedlili się tutaj w połowie II w. p.n.e. Początkowo była to niewielka, otwarta osada, związana ze szlakiem handlowym wzdłuż Berounki. Najstarszy etap budowy fortyfikacji sięga 120 r. p.n.e. W fundamentach wałów znaleziono glinianą formę do odlewania złotych monet, co świadczy o randze tego miejsca jeszcze zanim zostało ufortyfikowane. Oppidum było zamieszkałe prawdopodobnie przez plemię Bojów.
Na przełomie naszej ery oppidum zostało zdobyte i zniszczone przez Markomanów.
Kolejne grodzisko pochodzi z I-III w., czyli z okresu osiedlenia się plemion germańskich[2].
Ochrona edytuj
Od roku 1958 jest chronione jako Narodowy zabytek kultury Republiki Czeskiej (cz. Kulturní památka České republiky)[3]
Legendy edytuj
Na Hradišti znajduje się krzyż zwany Prachovým krzyżem. Wiąże się z nim legenda o Franciszku Prachovym (cz. Františku Prachovi), który postawił tam chałupę i szukał złotego skarbu. Zabił go leśny duch Dyma, a chałupa spłonęła. O krzyżu się mówi, że stale zapada się w ziemię[4].
Przypisy edytuj
- ↑ Martin Kuna i in.: Archeologický atlas Čech, Archeologický ústav AV ČR, 2. vyd., Praha 2015, s. 355–359, ISBN 978-80-87365-82-3
- ↑ Topinka>Jiří Topinka: Nižbor: toulky minulostí: Nižbor, Stradonice, Žloukovice, Obec Nižbor, Nižbor 2001, ISBN 80-238-6745-8
- ↑ Ústřední seznam kulturních památek České republiky [online], Národní památkový ústav, [cit. 2017-02-07], Praha, Katalogové číslo 134274: Výšinné opevněné sídliště oppidum Hradiště, archeologické stopy
- ↑ Otomar Dvořák: Tajemné stopy minulosti: mezi Brdy a Berounkou, Knihkupectví U radnice, Beroun 2001, ISBN 80-902881-4-6
Literatura edytuj
- Josef Ladislav Píč: Hradiště u Stradonic jako historické Marobudum, Starožitnosti země České, 1903
- Petr Drda, Alena Rybová: Keltové a Čechy, Academia, Praha 1998, 196 s., ISBN 80-200-0732-6
- Jiří Waldhauser: Encyklopedie Keltů v Čechách, Libri, Praha 2011, 592 s., ISBN 80-7277-053-5
- Vladimír Čtverák, Michal Lutovský, Miloslav Slabina, Lubor Smejtek: Encyklopedie hradišť v Čechách, Libri, Praha 2003, 432 s., ISBN 80-7277-173-6
- Jiří Topinka: Nižbor: toulky minulostí: Nižbor, Stradonice, Žloukovice, Obec Nižbor, Nižbor 2001, ISBN 80-238-6745-8