Oranienburg (KL)
 |
Ten artykuł od 2022-05 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. |
Konzentrationslager Oranienburg (KZ Oranienburg) – niemiecki nazistowski obóz koncentracyjny założony w marcu 1933, w miejscowości Oranienburg; około 30 km na północ od Berlina. Funkcjonował do lipca 1935.
 Brama obozu | |
| Typ | |
|---|---|
| Odpowiedzialny | |
| Rozpoczęcie działalności |
marzec 1933 |
| Zakończenie działalności |
lipiec 1935 |
| Terytorium | |
| Miejsce | |
| Liczba więźniów |
ok. 3000 |
| Narodowość więźniów | |
| Liczba ofiar |
16 |
| Komendanci | |
Położenie na mapie Rzeszy Niemieckiej  | |
 52°44′57,40″N 13°14′13,09″E/52,749278 13,236969
| |
Historia edytuj
Obóz został założony przez SA już w marcu 1933 roku w centrum miasteczka Oranienburg, w nieużywanych browarach. W ciągu kilku miesięcy obóz ten został uznany za państwowy i finansowany z budżetu państwa. Po przejęciu pełni władzy przez nazistów stał się głównym miejscem przetrzymywania opozycji antynazistowskiej z Berlina, stolicy III Rzeszy. Liczba więźniów wzrastała szybko i latem 1933 roku już 170 strażników pilnowało ok. 1500 osób. W 1934 roku SS postanowiło zamknąć ten obóz, co wiązało się z rozprawą SS z konkurencyjnym SA. 13 lipca 1934 więźniowie zostali wysłani do KL Lichtenburg. Oranienburg został swoistym „obozem rezerwowym” do ewentualnego późniejszego użytku.
Miasteczko Oranienburg odegrało jeszcze wielką rolę w systemie niemieckich obozów. Wśród wielu organizacji SS tutaj została umieszczona centralna inspekcja SS ds. obozów. Nieopodal został zbudowany w 1936 roku KL Sachsenhausen.
Załoga edytuj
Komendantem obozu był Sturmführer Werner Schäfer. W załodze obozu służyli: Gerhard Palitzsch, Edmund Zdrojewski, Johannes Hassebroek, Michael Körner, Hermann Hackmann, Franz Xaver Kraus, Maximilian List.
Więźniowie i ofiary edytuj
Więźniami byli prawie wyłącznie członkowie niemieckiej politycznej opozycji względem nazistów (wpierw komuniści, później również socjaldemokraci, czasem inni politycy, również ukarani działacze NSDAP), berlińska inteligencja, dziennikarze, również Żydzi, Świadkowie Jehowy i Polacy. Podczas mniej więcej roku funkcjonowania obozu przetrzymywano tu ok. 3000 osób, wśród nich 16 osób zginęło z rąk strażników.
Więźniowie pracowali przy konstrukcji obozu, przy budowie i utrzymaniu dróg i torów kolejowych, przy pracach leśnych.
Dzieje powojenne edytuj
Przez dziesięciolecia obóz, zniszczony pod koniec wojny, został jakby zapomniany. W latach 60. Volkspolizei zorganizowała w tym miejscu swoje garaże. Upamiętnienie tego wczesnego KL przypadło Muzeum – Miejscu Pamięci Sachsenhausen. W 2001 roku wystawa o Oranienburgu została kompletnie odnowiona.