Order Aleksandra Newskiego (ZSRR)
Order Aleksandra Newskiego (ros. Орден Александра Невскoго) – radziecki order wojskowy.
 Awers do 1943 | |
 Awers od 1943 | |
 Baretka | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
| Wielkość |
50 mm |
| Kruszec | |
| Wydano |
42 165 |
| Powyżej |
Order Bohdana Chmielnickiego III klasy |
| Poniżej | |
Historia edytuj
Został ustanowiony dekretem Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 29 lipca 1942 roku. Tym dekretem zatwierdzono również statut oraz opis odznaki orderu. W późniejszym okresie statut został uzupełniony dekretem z 10 listopada 1942 roku, zostały wniesione poprawki w opisie samej odznaki.
Patronem orderu jest Aleksander Newski, ruski wódz, książę Nowogrodu, pogromca krzyżaków podczas bitwy na jeziorze Pejpus w 1242 roku.
Zasady nadawania edytuj
Order był ustanowiony do nagradzania korpusu oficerskiego Armii Czerwonej „za wybitne zasługi w organizacji i kierowaniu operacjami bojowymi i za osiągnięte w ich rezultacie sukcesy w walkach za Ojczyznę”.
Order Aleksandra Newskiego posiadał jeden stopień i byli nim nagradzani dowódcy dywizji, brygad, pułków, batalionów, kompanii oraz plutonów, m.in. za:
- przejawioną podczas walki inicjatywę w wyborze właściwego momentu niespodziewanego, śmiałego i gwałtownego ataku na wroga, zadania mu klęski przy niewielkich stratach własnych,
- dowodząc własną artylerią, za zniszczenie artylerii wroga lub jego punktów ogniowych, które uniemożliwiają działanie własnych wojsk, zniszczenie grupy schronów bojowych czy stałych stanowisk ogniowych lub uporczywe i skuteczne odpieranie ataków dużej grupy czołgów wroga,
- za umiejętne dowodzenie pododdziałem lub jednostką pancerną w walce i przyczynienie się do zadania przeciwnikowi znacznych strat w sile żywej i sprzęcie
- za wytrwałe działanie i inicjatywę w dezorganizowaniu oraz niszczeniu inżynieryjnych umocnień przeciwnika,
- za systematyczną i terminową organizację regularnej łączności podczas wykonywania zadania bojowego oraz utrzymanie jej sprawności,
- za umiejętne przeprowadzenie operacji desantowej i wykonanie zadania bojowego przy najmniejszych stratach własnych.
Opis odznaki edytuj
Odznaka orderu została wykonana ze srebra w formie dziesięcioramiennej, wielopromiennej gwiazdy, na którą nałożona jest pozłacana, emaliowana na czerwono pięcioramienna gwiazda. Order ma średnicę 50 mm.
Na awersie w centrum umieszczona jest okrągła tarcza z popiersiem Aleksandra Newskiego oraz napisem: АЛЕКСАНДР НЕВСКИИ (pol. Aleksander Newski). Tarcza okolona jest złotym wieńcem laurowym, a spoza niej wystają dwie złocone berdysze. U dołu znajduje się srebrna mała tarcza z sierpem i młotem, umieszczona na tle skrzyżowanych: miecza, oszczepu, kołczana i łuku.
Rewers jest gładki, znajduje się ta śruba z nakrętką do umocowania na mundurze.
Baretka orderu jest w kolorze niebieskim z szerokim czerwonym paskiem pośrodku.
Odznaczeni edytuj
Jednymi z pierwszych wyróżnionych orderami byli oficerowie: W.F. Kotow, I.N. Ruban, S.P. Cybulin.
Łącznie za bojowe zasługi nadano 42 165 orderów.
Wśród nagrodzonych znajduje się 1473 jednostek i związków taktycznych, w tym polskie:
- 4 Łużycka Brygada Saperów
- 3 Samodzielny Pułk Moździerzy
- 8 Pułk Artylerii Haubic
- 18 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej
- 19 Pułk Artylerii Przeciwpancernej
- 22 Pułk Artylerii Lekkiej
Osoby odznaczone Orderem edytuj
Jednostki wojskowe odznaczone Orderem edytuj
Zobacz też edytuj
- Order Świętego Aleksandra Newskiego (Imperium Rosyjskie)
- Order Aleksandra Newskiego (Federacja Rosyjska)
Bibliografia edytuj
- Михаил Музалевский, Сергей Шишков: Ордена и медали СССР 1918 – 1991. T. 1. Ворон, 1996, s. 176-182. (ros. • ang.).
- Указ Президиума Верховного Совета СССР «Об учреждении военных орденов: Ордена Суворова, первой, второй и третьей степени, Ордена Кутузова, первой и второй степени и Ордена Александра Невского» от 20 июля 1942 года // Ведомости Верховного Совета Союза Советских Социалистических Республик : газета. — 1942. — 5 августа (№ 30 (189)). — С. 1.