Oset łopianowaty

Oset łopianowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Carduoideae
Rodzaj	oset
Gatunek	oset łopianowaty
	Nazwa systematyczna
	Carduus personata (L.) Jacq.; Fl. Austriac. (Jacquin) 4: 25, t. 348. 1776
Synonimy
	Arctium personata L.; Carduus leucanthemos Schur; Carduus simplicifolius Sanguin.;
	Arctium personata L.; Carduus leucanthemos Schur; Carduus simplicifolius Sanguin.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Oset łopianowaty (Carduus personata (L.) Jacq.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje w górach środkowej Europy, w Alpach, Apeninach, na Bałkanach. W Polsce spotykany w Karpatach i Sudetach; sięga od regla dolnego po piętro kosodrzewiny^[5]. Także na Lubelszczyźnie^[6].

Morfologia edytuj

Kwiatostan

Liście, pęd przed kwitnieniem

Łodyga: O długości od 40 do 160 cm, wąsko oskrzydlona i szczeciniasta.
Liście: Skrętoległe, odziomkowe i dolne kształtu szerokojajowatego i głęboko pierzastodzielne lub lirowate, zwężone w ogonek. Liście środkowe i górne jajowate, siedzące, zaostrzone i obejmujące łodygę, szczeciniasto ząbkowane na brzegu. Górna strona liści naga bądź nieznacznie owłosiona, dolna strona szaro i filcowato owłosiona.
Kwiaty: Koszyczki o długości od 2 do 2,5 cm, skupione po kilka na szczycie łodyg, wzniesione. Listki okrywy nagie, zielone, nabiegłe brunatno lub fioletowo, o szerokości ok. 2,5 mm zwężające się od samej nasady, równej długości, równowąskie, z wygiętym na zewnątrz nieostrym kolcem o długości około 2 mm. Kwiaty rurkowate, obupłciowe, z koroną purpurowoczerwoną, pociętą na 5 łatek.
Owoc: Niełupka jasnobrunatna, o długości ok. 4 mm, z białymi, nierozgałęzionymi włoskami puchu kielichowego (o długości ok. 1 cm)^[5].

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do września. Rośnie na glebach wilgotnych, żyznych i bardzo żyznych, o odczynie obojętnym, w półcieniu. Spotykana w lasach łęgowych i w zbiorowiskach ziołorośli nad brzegami potoków^[5].

W Polsce uznawany za gatunek charakterystyczny związku zbiorowisk ziołorośli wysokogórskich Adenostylion alliariae oraz wyróżniający nadrzecznej olszyny górskiej Alnetum incanae^[7]. W innych krajach, np. w Szwajcarii, opisywany jako niecharakterystyczny gatunek związany ze zbiorowiskami wilgotnych ziołorośli ze związku Petasition officinalis^[8].

Liczba chromosomów 2n=22, 18^[6].

Poza podgatunkiem nominatywnym (C. personata personata) wyróżnia się podgatunek C. personata subsp. albidus (Adamovic) Kazmi (syn. C. bicolorifolius Klokov, C. personata var. albidus (Adamov.) Kazmi)^[4].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ The International Plant Names Index. [dostęp 2014-08-25].
↑ ^a ^b Carduus personata (L.) Jacq.. GBIF.org. [dostęp 2014-08-03].
↑ ^a ^b ^c Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.
↑ ^a ^b Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 496. ISBN 978-83-01-14342-8.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 139, 152. ISBN 978-83-01-14439-5. (pol.).
↑ Carduus personata (L.) Jacq.. Info Flora. [dostęp 2014-08-03].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[3] The International Plant Names Index. [dostęp 2014-08-25].

[gbif-4] Carduus personata (L.) Jacq.. GBIF.org. [dostęp 2014-08-03].

[lw-5] Leokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9.

[lr-6] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Wyd. 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2014, s. 496. ISBN 978-83-01-14342-8.

[7] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007, s. 139, 152. ISBN 978-83-01-14439-5. (pol.).

[8] Carduus personata (L.) Jacq.. Info Flora. [dostęp 2014-08-03].

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[7]

[8]