Osiedle Borsiga
Osiedle Borsiga, Kolonia robotnicza Borsigwerk[1] (niem: Siedlung Borsigwerk, śl: Bozywerk) – osiedle robotnicze (należące do grupy śląskich osiedli patronackich) dla pracowników Kombinatu górniczo-hutniczego, należącego do niemieckiego fabrykanta, Augusta Borsiga. Wybudowane zostało w latach 1863–1871, pomiędzy doliną Bytomki a trasą łączącą Bytom z Zabrzem, na południe od pobliskich kopalni Hedwigswünsch („Życzenie Jadwigi”) i Ludwigsglück („Szczęście Ludwika”) i uruchomionej w 1863 roku huty. Obecnie jest częścią dzisiejszej dzielnicy Biskupice w Zabrzu.
 Zabudowa przy ul. Głowackiego | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Stefana Okrzei |
| Typ budynku | |
Położenie na mapie Zabrza  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°19′25″N 18°50′00″E/50,323611 18,833333
| |
Opis edytuj
Równocześnie z podobnymi do siebie domami robotniczymi i pomieszczeniami gospodarskimi w postaci komórek i piwnic, powstała także szkoła, domy dla nauczycieli, park, sala gimnastyczna oraz kaplica ewangelicka i cmentarz, który mieści się przy południowych granicach osiedla. W późniejszych latach dobudowane zostały dwa przedszkola, jedno dla dzieci robotników i jedno dla dzieci pracowników zarządu oraz wyższych rangą inżynierów.
Na ówczesne czasy standard wszystkich mieszkań był bardzo wysoki. Liczyły one średnio 55 metrów kwadratowych, posiadały pomieszczenia kuchni i maksymalnie nawet 3 izby, na zewnątrz mieszkania – na klatce schodowej znajdowały się ubikacje i dostęp do bieżącej wody. Na zabudowania osiedla składało się ponad 50 dwupiętrowych domów, wykonanych tradycyjnie z czerwonej cegły familoków. Kształt osiedla wyznaczony był przez geometryczny układ zabudowań i ulic, zaprojektowany w sposób symetryczny i harmonijny. Większa powierzchnia mieszkań powodowała, że koszty budowy całego założenia osiedla robotniczego były około dwukrotnie wyższe, niż innych tego typu osiedli robotniczych w okolicy[2].
Północna część osiedla, powyżej ul. Okrzei, charakteryzowała się lepszym standardem i inną formą, gdyż przeznaczona była dla pracowników wyższego szczebla. W północnej i środkowej części osiedla znajdują się zabytkowe, prawie stuletnie aleje kasztanowców.
Obecnie osiedle należy do najbardziej unikatowych założeń patronackich na Górnym Śląsku.
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Osiedle robotnicze „Borsigwerk” w Zabrzu. [dostęp 2015-11-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-17)].
- ↑ Michał Bulsa, Patronackie osiedla robotnicze. Tom 1: Górny Śląsk, Łódź 2022, s. 275.
Bibliografia edytuj
- Tomasz Wagner: Zabrze. Nieznane oblicza śląskiej architektury. T. 1. Katowice: Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, 2003, s. 29-31. ISBN 83-85871-37-3.
Linki zewnętrzne edytuj
- Borsigwerk, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 323.