PZL.12
PZL.12 (PZL-12H) – prototyp polskiego samolotu-amfibii konstrukcji inżyniera Zygmunta Puławskiego, opracowany i wyprodukowany w Państwowych Zakładach Lotniczych.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor |
inż. Zygmunt Puławski |
| Typ | |
| Konstrukcja |
górnopłat o konstrukcji mieszanej |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
luty 1931 |
| Liczba egz. |
1 (prototyp) |
| Liczba wypadków • w tym katastrof |
1 |
| Dane techniczne | |
| Napęd |
1 silnik rzędowy de Havilland Gipsy III |
| Moc |
120 KM (88 kW) |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
11,05 m |
| Długość |
7,80 m |
| Wysokość |
2,90 m |
| Powierzchnia nośna |
19,00 m² |
| Masa | |
| Własna |
440 kg |
| Użyteczna |
220 kg |
| Startowa |
660 kg |
| Zapas paliwa |
100 l |
| Osiągi | |
| Prędkość maks. |
180 km/h |
| Prędkość minimalna |
75 km/h |
| Prędkość wznoszenia |
3,7 m/s |
| Pułap |
4 200 m |
| Zasięg |
550 km |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| brak | |
| Liczba miejsc | |
| 1 | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
Historia edytuj
PZL.12 był pierwszym całkowicie polskim wodnosamolotem. Został zaprojektowany przez znakomitego polskiego inżyniera i pilota Zygmunta Puławskiego dla własnych potrzeb, jako samolot turystyczny wodno-lądowy. Budowę prototypu finansował sam konstruktor, dyrekcja PZL zgodziła się na wykorzystanie hali i maszyn. W listopadzie 1930 roku zakończono budowę kadłuba i sprawdzono jego szczelność[1].
Budowę ukończono w lutym 1931 roku nadając maszynie oznaczenie PZL.H[2]. Płatowiec będąc nowoczesną i rozwojową konstrukcją, został następnie przedstawiony we wrześniu 1930 roku Marynarce Wojennej jako samolot szkoleniowy lub łącznikowo-wywiadowczy, pod oznaczeniem PZL.12. Przewidywana cena za samolot wynosiła 38 500 złotych, w tym koszt silnika wynosił 18 500 zł[2].
Oblot prototypu został wykonany w lutym 1931 roku przez konstruktora[3]. Podczas szóstego lotu doświadczalnego 21 marca 1931 roku, pilotowany przez inżyniera Puławskiego, samolot runął na ulicę w warszawskiej dzielnicy Ochota[4] u zbiegu ulic Sękocińskiej i Kaliskiej. W wyniku katastrofy rany odniosło dwóch przechodniów, Puławski zmarł w drodze do szpitala Ujazdowskiego. Dalsze prace nad PZL.12 zostały wstrzymane.
21 marca 2011 roku w miejscu katastrofy odsłonięto pamiątkową tablicę[5].
Służba w lotnictwie edytuj
Samolot ten nigdy nie wyszedł poza stadium prototypu i tym samym nigdy nie trafił do produkcji oraz służby w lotnictwie.
Konstrukcja edytuj
Jednomiejscowy samolot-amfibia w układzie górnopłata z silnikiem pchającym o konstrukcji mieszanej[2].
Kadłub łodziowy z redanem o konstrukcji metalowej, podzielony grodziami na wodoszczelne sekcje[3]. Wszystkie połączenia oraz miejsca nitowań dodatkowo uszczelniono. Kabina otwarta, osłonięta z przodu wiatrochronem. Kabina wyposażona w dwa miejsca obok siebie – z lewej pilota, z prawej pasażera.
Płat drewniany, dwudzielny, dwudźwigarowy o obrysie trapezowym. Do przedniego dźwigara kryty sklejką, dalej płótnem. Pod płatem były umieszczone metalowe pływaki pomocnicze[2], demontowane podczas lotów z lądu. W skrzydle znajdowały się zbiorniki paliwa[1].
Usterzenie o konstrukcji drewnianej, kryte płótnem. Statecznik poziomy dwudzielny, podparty zastrzałami.
Podwozie samolotu klasyczne, amortyzowane, dwukołowe stałe z płozą ogonową. W egzemplarzach seryjnych planowano podwozie składane[3].
Silnik rzędowy czterocylindrowy de Havilland „Gipsy III” o mocy nominalnej 120 KM (88 kW) i maksymalnej 130 KM (96 kW)[3], umieszczony w gondoli nad płatem, z dwułopatowym śmigłem pchającym.
Wersje edytuj
- PZL.H - samolot amfibia, prototyp turystyczno-sportowy.
- PZL.12H - samolot amfibia, ten sam prototyp zaproponowany wojsku jako samolot łącznikowo-wywiadowczy.
-
Wrak samolotu PZL.12, marzec 1931 roku -
Tablica z 2011 roku upamiętniająca katastrofę na Ochocie
Przypisy edytuj
- ↑ a b Jerzy B. Cynk: Polish aircraft 1893-1939. London: Putman & Company, 1971, s. 172-174. OCLC 831346721.
- ↑ a b c d Andrzej Glass: Polskie konstrukcje lotnicze 1893-1939. Warszawa: Wydawnictwo Łączności i Komunikacji, 1976, s. 240-241. OCLC 830596725.
- ↑ a b c d PZL-12 (PZL-H), 1931. samolotypolskie.pl. [dostęp 2019-05-13]. (pol.).
- ↑ Tragiczna śmierć lotnika. „Gazeta Powszechna”. 68/1931, s. 1, 22 marca 1931. Poznań: Gazeta Powszechna S.A. w Poznaniu.
- ↑ Paweł Tomczyk: 86 lat temu zginął Zygmunt Puławski, polski konstruktor lotniczy. dzieje.pl. [dostęp 2019-05-13]. (pol.).