Panakeja (także Panaceja; gr. Πανάκεια Panákeia, łac. Panacea ‘Wszechlecząca’, ‘Wszech-lek’, ‘lek uniwersalny’) – w mitologii greckiej bogini i uosobienie uzdrawiania za pomocą ziół (ziołolecznictwo) i panaceum (środka uniwersalnego przeciw wszystkim chorobom), mocy leczenia wszystkich chorób, lecznictwa[1][2][3].

Panakeja
Πανάκεια
bogini uzdrawiania za pomocą ziół i panaceum, lecznictwa
Ilustracja
J. Gazol: Panakeja pomaga choremu, drzeworyt, 1716
Inne imiona

Panaceja, Panacea

Występowanie

mitologia grecka

Teren kultu

starożytna Grecja

Rodzina
Ojciec

Asklepios

Matka

Lampetia lub Epione

Rodzeństwo

Higieja, Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejrios, Machaon

Uchodziła za córkę boga Asklepiosa (Eskulapa) i Lampetii (lub Epione)[1][4][5][6]. Była siostrą Higiei, Iaso, Ajgle, Akeso, Podalejriosa i Machaona[5][6][7], przypuszczalnie także Telesforosa (Akesisa)[8]. Należała do orszaku Asklepiosa[9].

Od Panakei pochodzi nazwa uniwersalnego środka leczniczego – panaceum[10][11]. Imieniem bogini została nazwana jedna z planetoid – (2878) Panacea.

Przypisy edytuj

  1. a b Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2008, s. 274. ISBN 83-04-04673-3.
  2. Władysław Kopaliński: Słownik mitów i tradycji kultury. Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003, s. 915. ISBN 83-7399-022-4.
  3. Mała encyklopedia kultury antycznej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990, s. 90. ISBN 83-01-03529-3.
  4. Vojtech Zamarovský: Bohovia a hrdinovia antických bájí. Bratislava: Perfekt a.s., 1998, s. 70. ISBN 80-8046-098-1. (słow.).; polskie wydanie: Bogowie i herosi mitologii greckiej i rzymskiej (Encyklopedia mitologii antycznej, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej).
  5. a b Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Jerzy Łanowski (red.), Maria Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 87, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
  6. a b Młodsi bogowie. W: Zygmunt Kubiak: Mitologia Greków i Rzymian. Warszawa: Świat Książki, 2003, s. 266. ISBN 83-7391-077-8.
  7. Pierre Grimal, Słownik mitologii greckiej i rzymskiej, Jerzy Łanowski (red.), Maria Bronarska (tłum.), Wrocław [etc.]: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo, 2008, s. 45, ISBN 978-83-04-04673-3, OCLC 297685612.
  8. Aaron J. Atsma: Telesphoros. theoi.com. [dostęp 2011-01-04]. (ang.).
  9. Mity o herosach. W: Michał Pietrzykowski: Mitologia starożytnej Grecji. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1979, s. 177. ISBN 83-221-0111-2.
  10. Panaceum. sjp.pwn.pl. [dostęp 2010-05-08]. Cytat: „panaceum «środek leczniczy mający leczyć wszelkie choroby»”.
  11. panaceum. swo.pwn.pl. [dostęp 2012-04-30].

Bibliografia edytuj

  • Aaron J. Atsma: Panakeia. theoi.com. [dostęp 2010-05-07]. (ang.).
  • Panaceia. mythindex.com. [dostęp 2010-10-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-12-16)]. (ang.).
  • Carlos Parada: Panacea1. maicar.com. [dostęp 2010-10-13]. (ang.).
  • William Smith: A Dictionary of Greek and Roman biography and mythology: Panaceia. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-03-28]. (ang.).
  • Harry Thurston Peck: Harpers Dictionary of Classical Antiquities, 1898: Panacēa. perseus.tufts.edu. [dostęp 2012-03-28]. (ang.).