Wikipedia

Pierieswiet (1898)

Pierieswiet (ros. Пересвет[a]) – rosyjski pancernik generacji przeddrednotów z początku XX wieku, pierwszy z trzech okrętów typu Pierieswiet. Wodowany w 1898 roku, wszedł do służby w 1901 roku. Brał udział w działaniach pod Port Artur podczas wojny rosyjsko-japońskiej. Zdobyty w Port Artur w 1905 roku przez Japończyków, służył pod banderą japońską pod nazwą Sagami, po czym podczas I wojny światowej powrócił pod banderę i nazwę rosyjską, przeklasyfikowany na krążownik pancerny. Zatonął 4 stycznia 1917 roku na niemieckich minach na Morzu Śródziemnym postawionych przez okręt podwodny U-73.

Pierieswiet (Пересвет)
Ilustracja
„Pierieswiet” w 1901 r.
Klasa

pancernik

Typ

Pierieswiet

Historia
Stocznia

Zakłady Bałtyckie, Petersburg Rosja

Położenie stępki

9 (21) listopada 1895

Wodowanie

7 (19) maja 1898

 MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa

Pierieswiet

Wejście do służby

wrzesień/październik 1901

Wycofanie ze służby

7 grudnia 1904

 Dai-Nippon Teikoku Kaigun
Nazwa

Sagami

Wejście do służby

22 sierpnia 1905

Wycofanie ze służby

4 kwietnia 1916

 MW Imperium Rosyjskiego
Nazwa

Pierieswiet

Wejście do służby

4 kwietnia 1916

Zatonął

4 stycznia 1917 na minach

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

projektowa: 12 674 t
pełna: 14 790 t

Długość

132,4 m

Szerokość

21,8 m

Zanurzenie

8,43 m

Napęd
3 maszyny parowe o mocy 14 500 KM, 3 śruby
Prędkość

18 węzłów

Zasięg

5000 Mm przy 12 w.

Uzbrojenie
4 działa 254 mm (2 x II)
11 dział 152 mm (11 x I)
20 dział 75 mm (20 x I)
20 dział 47 mm, 6 dział 37 mm
5 wt 381 mm, 50 min
Opancerzenie
burty do 229 mm, pokład do 76 mm, wieże 229 mm (stal Harveya)
Załoga

675-778

Multimedia w Wikimedia Commons

Budowa edytuj

Osobny artykuł: pancerniki typu Pierieswiet.

„Pierieswiet” był głównym okrętem swojego typu, mającego w założeniach stanowić pancerniki słabiej opancerzone i uzbrojone, lecz za to dysponujące większym zasięgiem pływania i szybkością od zwykłych pancerników. Na skutek długiego projektowania i budowy, ich szybkość nie przewyższała jednak już nowo budowanych pancerników, od których pozostawały słabsze, zwłaszcza pod względem opancerzenia. O budowie „Pierieswieta” wraz z bliźniaczą „Oslabią” car Mikołaj II postanowił 24 lipca 1895 roku[1]. Budowę rozpoczęto w 1895 roku[2]. Oficjalnie uroczyste położenie stępki, w obecności cara i wielkiego księcia Aleksego miało miejsce 9 listopada 1895 roku (21 listopada nowego stylu)[3].

„Pierieswiet” budowany był w Zakładach Bałtyckich (Bałtijskij Zawod) w Petersburgu, które też wykonywały maszyny dla całej trójki okrętów[3]. Budowa odbywała się na starej drewnianej krytej pochylni zakładów[3]. Kadłub wodowano 7 (19) maja 1898 roku, w obecności cara Mikołaja[4]. 3 listopada 1898 roku okręt przeszedł do bazy w Kronsztadzie w celu wyposażenia i montażu artylerii[4]. 23 października 1899 roku „Pierieswiet” rozpoczął próby morskie, po których jego maszyny zostały odebrane przez zamawiającego[5]. 17 sierpnia 1901 roku okręt był oglądany przez cara Mikołaja II, który nakazał dodać skrzydła mostka[6]. 6-7 (19-20) września 1901 roku przeprowadzono próby artylerii, po czym okręt ostatecznie wszedł do służby[6]. „Pierieswiet” od początku miał 1136 t przeciążenia konstrukcyjnego (9%), przez co zanurzenie z pełnym zapasem węgla wzrosło z projektowanego 7,93 do 8,43 m, a pas pancerny znalazł się w znacznej części pod wodą i wystawał tylko na 40 cm do góry[7].

Zewnętrznie „Pierieswiet” różnił się od pozostałych pancerników tego typu obecnością bojowego marsu z 2 działkami 47 mm także na maszcie rufowym, z którego zrezygnowano na dalszych okrętach. Koszt budowy wyniósł 10,05 miliona rubli[7]. Okręt otrzymał jako kolejna jednostka imię półlegendarnego XIV-wiecznego mnicha-wojownika Aleksandra Pierieswieta, świętego prawosławnego (towarzysza Oslabii), poległego na Kulikowym Polu w pojedynku z tatarskim wojownikiem Czełubiejem. Nazwę nadano mu i wciągnięto na listę floty już 3 (15) października 1895 roku[2].

Skrócony opis edytuj

Szczegóły w artykule pancerniki typu Pierieswiet

Okręty typu Pierieswiet były nietypowymi pancernikami, skonstruowanymi według specyficznych założeń, słabiej opancerzonymi i uzbrojonymi, mimo stosunkowo dużych rozmiarów kadłuba. Długość kadłuba wynosiła 132,4 m, szerokość 21,8 m, a wyporność projektowa 12 674 ton[8]. Zmierzona w 1901 roku wyporność „Pierieswieta” w stanie lekkim wynosiła 12 781,5 t (zanurzenie 7,73 m), a pełna wyliczona wyporność 14 789,7 t (zanurzenie 9,1 m)[9]. Spośród ówczesnych pancerników generacji przeddrednotów okręty wyróżniały się dużą powierzchnią wysokich burt, zwłaszcza w podniesionej o jeden pokład części dziobowej, które dawały im bardzo dobre własności morskie[10].

 
Schemat opancerzenia

Opancerzenie okrętów było stosunkowo słabe i mało rozległe. Wąski pas pancerny na większości długości linii wodnej, wykonany ze stali Harveya, miał maksymalną grubość na śródokręciu 229 mm, a w rejonie wież – 178 mm[11]. Nad jego środkową częścią był górny pas pancerny grubości 102 mm. Powyżej burty były nieopancerzone, z wyjątkiem pięciu kazamat dział kalibru 152 mm na każdej burcie, osłoniętych pancerzem 127 mm[11]. Osłonę poziomą stanowił wewnętrzny pokład pancerny grubości 51 mm, opadający po bokach skosami do burt[11]. Wieże dział miały pancerz pionowy grubości 229 mm, a stanowisko dowodzenia – 152 mm[11]. „Pierieswiet” jako jedyny z okrętów typu miał także rufowe stanowisko dowodzenia osłonięte płytami 102 mm[11]. W celu pełnienia służby na Dalekim Wschodzie, miał dno obite na zewnątrz drewnem i blachą miedzianą[11].

Uzbrojenie główne stanowiły cztery działa kalibru 254 mm w dwóch wieżach dwudziałowych na dziobie i rufie. Wieże „Pierieswieta” były wykonane przez Zakład Mietalliczeski[12]. Jego działa mogły teoretycznie strzelać na odległość 17,6 km (95 kabli)[10]. Artyleria średnia obejmowała 11 dział kalibru 152 mm L/45, z czego 10 było umieszczonych w opancerzonych kazamatach (dwie dwupiętrowe i jedna jednopiętrowa na każdej burcie), a jedenaste było umieszczone w kadłubie nad stewą dziobową, jako pościgowe[13]. Uzbrojenie uzupełniało 20 pojedynczych dział 75 mm L/45 (16 w stanowiskach burtowych na śródokręciu i 4 na najwyższym pokładzie, nad skrajnymi kazamatami) i 20 dział 47 mm (na „Pierieswiecie”: cztery w stanowiskach burtowych na dziobie i dwa na rufie, cztery na najwyższym pokładzie, po dwa na mostku dziobowym i rufowym, cztery na marsie masztu dziobowego i dwa na marsie masztu rufowego)[13]. Dodatkowo okręty miały do 10 dział 37 mm, z których sześć można było ustawić na kutrach i szalupach, lecz ich liczba mogła być mniejsza[13]. Dla oddziałów desantowych przewożono dwie armaty 64 mm systemu Baranowskiego i dwa karabiny maszynowe[13]. Okręty typu Pierieswiet miały pięć wyrzutni torpedowych kalibru 381 mm, w tym jedna stała dziobowa i cztery burtowe[13]. Przenosiły ponadto w magazynie 50 min morskich i były wyposażone w dwa kutry parowe z wyrzutnią torped i dwa kutry z miotaczami min i minami wytykowymi[13].

Napęd pancerników tworzyły trzy pionowe 3-cylindrowe maszyny parowe potrójnego rozprężania o łącznej mocy projektowej 14 500 KM (indykowanych), które napędzały trzy śruby napędowe. Na próbach sześciogodzinych w 1899 roku „Pierieswiet” osiągnął prędkość średnią 18,44 węzłów i łączną moc indykowaną 14 532,63 KM (nieco większą od kontraktowej 14 500 KM)[5]. Na dalszych próbach 19 września 1900 roku osiągnął maksymalnie 6-godzinną prędkość średnią 18,64 węzłów, a przez pierwsze 4 godziny nawet 19,08 w[14]. Parę dostarczało 30 kotłów parowych wodnorurkowych Belleville[12]. Zapas paliwa (węgla) wynosił 1046 t, a maksymalnie 2058 t[8]. Zasięg według wyliczeń przy prędkości 10 węzłów wynosił 5610 mil morskich[8].

Załoga „Pierieswieta” etatowo liczyła 778 osób (w tym 28 oficerów), a faktycznie 675 (w tym 22 oficerów)[15].

Służba edytuj

W nawiasach daty w nowym stylu.

W I Eskadrze Oceanu Spokojnego edytuj

Wkrótce po wejściu do służby, „Pierieswiet” 11 (24) października 1901 roku wypłynął z Kronsztadu na Daleki Wschód, w skład Eskadry Oceanu Spokojnego, pod dowództwem komandora N. Korolowa[9][b]. Po drodze, 18 (31) października pancernik wszedł na mieliznę w cieśninie Wielki Bełt i został zdjęty dopiero z pomocą duńskich holowników; powstałe niewielkie uszkodzenia dna zostały usunięte podczas trwającego miesiąc dokowania w Tulonie od 19 listopada[9]. Po przejściu przez Morze Śródziemne i Kanał Sueski i odwiedzinach w Adenie, Kolombo, Batawii i Hongkongu, 5 (18) kwietnia 1902 roku zawinął do bazy Port Artur. W sierpniu 1902 roku był dokowany we Władywostoku, po czym, w drodze powrotnej w październiku, zwyciężył w wyścigu rosyjskich pancerników z Nagasaki do Port Artur (z „Sewastopolem” i „Połtawą”), ze średnią prędkością 15,7 w[16]. W styczniu-lutym 1903 roku odbył wizytę w Japonii i Korei i był dokowany w Nagasaki, po czym przez Władywostok powrócił do Port Artur[17].

 
„Pierieswiet” w 1901 r.

Podczas wojny japońsko-rosyjskiej „Pierieswiet” wraz z półbliźniaczą „Pobiedą” brał udział w walkach z japońską flotą pod Port Artur, a następnie w obronie twierdzy. Był okrętem flagowym zastępcy dowódcy eskadry, kontradmirała Pawła Uchtomskiego, a dowódcą pancernika był komandor Wasilij Bojsman[18]. Podczas rozpoczynającego wojnę ataku torpedowego japońskich niszczycieli na rosyjskie okręty w nocy z 26 na 27 stycznia (8/9 lutego) 1904 roku „Pierieswiet” nie odniósł uszkodzeń. 27 stycznia wziął udział w dziennej bitwie z podchodzącymi głównymi siłami japońskiej floty, w której wystrzelił 17 pocisków 254 mm, 86 – 152 mm i 205 – 75 mm, bez większych efektów, nie odnosząc też uszkodzeń[18]. Pomimo mniejszego kalibru dział, zaletą pancerników typu Pierieswiet była największa z okrętów rosyjskich donośność artylerii. Według części źródeł, 9 marca wraz z „Pobiedą”, „Pierieswiet” odpowiedział na ostrzał bazy przez japońskie pancerniki ponad półwyspem górującym nad bazą (według rosyjskich obserwatorów, Rosjanie mieli uzyskać jedno trafienie)[19][c]. 13 (26) marca „Pierieswiet” lekko uszkodził dziobem w kolizji pancernik „Sewastopol”, samemu też odnosząc niewielkie uszkodzenia[19]. 2 (15) kwietnia „Pierieswiet” ostrzelał 28 pociskami z dużej odległości ok. 16,5 km japońskie krążowniki pancerne „Kasuga” i „Nisshin”, bombardujące Port Artur, i według rosyjskich relacji, spowodował uszkodzenie i odholowanie jednego z nich[20] (czego jednak brak jest potwierdzenia). Znaczne wstrząsy przy prowadzeniu ognia na duży dystans powodowały jednak obawy uszkodzeń konstrukcji, zawodził też przy dużych kątach podniesienia elektryczny system podawania amunicji[20]. Sam „Pierieswiet” otrzymał jedno trafienie w pas pancerny poniżej linii wodnej, lecz pocisk nie wybuchł ani nie przebił pancerza[20]. Podczas obrony bazy, w patrolowaniu i trałowaniu min aktywnie uczestniczyły też kutry parowe pancerników. Między innymi w nocy na 20 kwietnia kuter z „Pierieswieta” ostrzelał miotaną miną i pociskami z działka 37 mm japoński brander, który usiłował zablokować port[21]. Pod koniec kwietnia cztery działa 152 mm oraz część dział małokalibrowych z okrętu ustawiono na stanowiskach lądowych[21].

 
„Pierieswiet” zatopiony w Port Artur

„Pierieswiet” jako okręt flagowy kontradmirała Uchtomskiego wziął udział w nieudanej próbie przebicia się do Władywostoku 10 (23) czerwca 1904 roku, zakończonej zawróceniem eskadry rosyjskiej po napotkaniu japońskich sił głównych[22] Z artylerii średniej miał wówczas na uzbrojeniu 8 dział 152 mm[22]. Podczas odpierania późniejszych ataków niszczycieli, wystrzelił 7 pocisków 254 mm, 61 – 152 mm, 150 – 75 mm i 426 – 47 mm[22]. 27 lipca (9 sierpnia) okręt został trafiony dwoma pociskami kalibru 120 mm podczas japońskiego ostrzału bazy przez armaty polowe, przy czym jeden rozerwał się w kajucie dowódcy (zginął jeden członek załogi)[22]. Następnie wziął udział w kolejnej próbie przerwania blokady, zakończonej bitwą na Morzu Żółtym 28 lipca (10 sierpnia) 1904 r. Podczas tej bitwy „Pierieswiet” odniósł poważne uszkodzenia od pocisków różnego kalibru, otrzymując ok. 40 trafień[23]. Na skutek przebić nieopancerzonego dziobu z prawej burty, zatopieniu uległa część przedziałów i okręt nabrał przechyłu (w razie dalszego kontynuowania bitwy prawdopodobne byłoby jego zatonięcie na skutek uszkodzeń części dziobowej)[23]. Uszkodzeniu uległy m.in. dwa kotły, drugi i trzeci komin oraz część artylerii, w tym lufa jednego działa 254 mm (od pocisku kalibru 57 mm japońskiego niszczyciela, podczas powrotu) – po bitwie sprawne pozostały 3 działa 254 mm, 8 – 152 mm, 13 – 75 mm i 17 – 47 mm[23]. Straty wyniosły 13 zabitych i 69 rannych, w tym ranny został dowódca kmdr Bojsman (zmarł później w niewoli japońskiej)[24]. Po niepowodzeniu próby przebicia się, okręty powróciły do Port Artur. „Pierieswiet” wystrzelił podczas bitwy i późniejszego odpierania ataków z niszczycieli 109 pocisków 254 mm, 720 – 152 mm, 315 – 75 mm i 755 – 47 mm[25].

Po bitwie aktywność rosyjskiej floty spadła prawie do zera, a część załóg i dział zdemontowanych z pancerników służyła w różnym charakterze na froncie lądowym wokół twierdzy (z „Pierieswieta” 3 działa 152 mm, 2 – 75 mm, 2 – 47 mm, 4 – 37 mm oraz 3 reflektory)[23]. Oficer torpedowy pancernika Nikołaj Krotkow opracował system podłączania zasieków do prądu, zastosowany w praktyce[26]. Nowym dowódcą okrętu został jego starszy oficer kmdr por. Apołłon Dimitrijew[27]. Od września 1904 r. Japończycy uzyskali możliwość korygowanego ostrzału okrętów stojących na wewnętrznej redzie ogniem z dział 120 mm i „Pierieswiet” otrzymał między 15 a 18 września 11 trafień[28]. Od 19 września (2 października) ostrzał bazy podjęły ciężkie działa lądowe i już tego dnia „Pierieswiet” został uszkodzony 9 pociskami 280 mm, 28 września – 11 pociskami i 30 września – czterema, po czym zmienił miejsce postoju na chwilowo bezpieczniejsze[28]. Aktywność w tym okresie podejmowały kutry parowe pancerników „Pierieswiet” i „Pobieda”, m.in. stawiając 23 października miny (zatonął na nich następnie 17 listopada?/30 listopada 1904 stary japoński krążownik pancernopokładowy „Saien”)[29]. Ostatni raz „Pierieswiet” przeprowadził ostrzał celów lądowych siedmioma pociskami głównego kalibru 13 (26) listopada[30]. Po zdobyciu przez Japończyków nowego punktu obserwacyjnego na górze Wysokiej, 23 listopada (6 grudnia) „Pierieswiet” został trafiony 5 pociskami 280 mm, a 24 listopada (7 grudnia) – około 20 pociskami 280 mm, po czym został samozatopiony na płyciźnie z powodu pożaru[31]. Przed kapitulacją, dodatkowo wysadzono w powietrze niektóre elementy[31].

 
„Sagami”, dawny „Pierieswiet”

W służbie japońskiej edytuj

Daty nowego stylu

Po zajęciu Port Artur 2 stycznia 1905 roku, Japończycy 29 czerwca 1905 r. podnieśli „Pierieswieta” i po prowizorycznych naprawach wcielili do swojej floty pod nazwą „Sagami”[32]. 22 sierpnia 1905 roku został zaklasyfikowany jako pancernik I klasy[33]. Okręt o własnych siłach przeszedł do Sasebo, gdzie był dokowany. 17 sierpnia ukończył dokowanie, po czym wziął udział w paradzie zwycięstwa w Zatoce Tokijskiej w sierpniu 1905 roku, po czym powrócił do stoczni na kapitalny remont połączony z modernizacją[34]. Remont w Yokosuka trwał aż do grudnia 1907 roku[33]. W kwietniu 1908 roku przeklasyfikowano go na okręt obrony wybrzeża I klasy[33] (według innych publikacji, 28 sierpnia 1912 roku[35][36]). Okręt przejęty przez flotę został dopiero 20 lipca 1908[35]. Japończycy nie wprowadzali większych zmian, lecz usunęli dziobowe działo 152 mm, cztery działa 75 mm i marsy bojowe. Pozostałe 16 dział 75 mm zamienili na 76,2 mm Typ 41[33]. Część publikacji podaje, że również działa 152 mm zamieniono na standardowe japońskie działa takiego kalibru Typ 41 systemu Armstronga[35][33], lecz okręt przekazany z powrotem Rosjanom miał rosyjskie armaty[d]. Według niektórych informacji, liczba działek 47 mm sięgnęła 26[33]. Usunięto nadwodne wyrzutnie torped, a dwie podwodne zamieniono na kalibru 457 mm[34][e]. Japończycy zmienili ponadto konfigurację mostka, umieszczając go nad pancernym stanowiskiem dowodzenia, a nie przed nim. Według większości publikacji, kotły zamieniono na japońskie Miyabara[34][33], jednakże według innych źródeł, „Sagami” przekazany Rosjanom miał wciąż oryginalne kotły[37]. Zastosowano też typowe japońskie kominy z wąskich segmentów. Załoga liczyła 732 ludzi, a na etacie wojennym 775[33].

Podczas I wojny światowej, z uwagi na potrzebę wzmocnienia Flotylli Oceanu Lodowatego, Rosja poszukiwała możliwości nabycia okrętów za granicą i w marcu 1916 roku Japonia – obecnie sojusznicza – odsprzedała jej z powrotem dawny „Pierieswiet” za 7 mln jenów (wraz z dawnym pancernikiem „Połtawa” i krążownikiem „Wariag”)[38].

 
„Pierieswiet” osadzony na skałach, maj 1916 r.

Dalsza służba „Pierieswieta” edytuj

22 marca (4 kwietnia) 1916 r. „Sagami” został we Władywostoku przemianowany z powrotem na „Pierieswiet” i wcielony do rosyjskiej służby[38]. Tymczasowym dowódcą został komandor H. Struwie, następnie komandor D. Zabotkin[38]. Stan okrętu oceniano jako zaniedbany, z mocno zużytymi mechanizmami, kotłami i artylerią[39]. Liczne wewnętrzne przegrody i grodzie były cienkie[38]. Przestarzały okręt został przeklasyfikowany na krążownik pancerny, której to klasie już bardziej w tym czasie faktycznie odpowiadał[39]. „Pierieswiet” miał być okrętem flagowym kontradmirała A. Bestużewa-Riumina, mianowanego dowódcą Flotylli, lecz podczas pierwszego ćwiczebnego wyjścia w morze 10 (23) maja 1916 r. wszedł we mgle na skały podwodne przed Władywostokiem. Został z nich zdjęty dopiero 25 czerwca (8 lipca) 1916 roku, po znacznym odciążeniu części dziobowej, połączonym z demontażem części dział i pancerza, z pomocą japońskich specjalistów[40]. Nowym dowódcą okrętu został komandor K. Iwanow XIII[40]. Po załataniu przebić we Władywostoku, 14 lipca 1916 roku okręt został wysłany na remont do Maizuru w Japonii, przy tym na skutek zaniedbań przy dokowaniu doszło tam do dalszych deformacji dna i naruszenia kotłów[40]. Koszt prac ratowniczych ogółem wyniósł 740 000 rubli[40].

Po remoncie „Pierieswiet” wypłynął 5 (18) października 1916 roku do Rosji z przeznaczeniem dla Flotylli Oceanu Lodowatego, przez Kanał Sueski. Po wypłynięciu z Port Saidu, 22 grudnia 1916 (4 stycznia 1917) r. o 17.30 „Pierieswiet” wszedł na dwie miny postawione w grudniu przez niemiecki okręt podwodny U-73[40]. Doszło do wybuchu dziobowej komory amunicyjnej i okręt szybko zatonął o 17.47, ok. 10 mil morskich od Port Saidu[41]. Większość załogi zdołała się uratować – zginęło 91 członków załogi (w tym 6 oficerów), alianckie jednostki z Port Saidu uratowały 737 ludzi wraz z dowódcą, z czego 9 jednak zmarło[f]. 28 marca (10 kwietnia) 1917 roku okręt skreślono z listy floty[41].

Dane techniczne edytuj

Uzbrojenie:[17] (szczegółowe dane w artykule pancerniki typu Pierieswiet)

  • 4 działa kaliber 254 mm Zakładów Obuchowskich wz. 1891 w wieżach na dziobie i rufie (2 x II)
  • 11 dział kaliber 152 mm Canet wz. 1891 w kazamatach
  • 20 dział 75 mm Canet wz. 1891, L/50 w stanowiskach burtowych
  • 20 dział 47 mm wz. 1896 Hotchkiss (4 na dziobie i 2 na rufie w nieopancerzonych kazamatach na pokładzie bateryjnym, 4 na pokładzie na śródokręciu, po 2 na skrzydłach dziobowego i rufowego mostka, 4 na marsie masztu dziobowego i 2 – rufowego).
  • 6 dział 37 mm wz. 1896 Hotchkiss (można było je ustawić na kutrach i szalupach)
  • 2 działa 63,5 mm Baranowskiego wz. 1882 dla oddziałów desantowych
  • 5 wyrzutni torpedowych 381 mm (1 stała nadwodna dziobowa, 2 ruchome nadwodne burtowe, 2 stałe podwodne burtowe)
  • 2 parowe kutry torpedowe (długość 17,1 i 15,2 m) z wyrzutnią torped
  • 2 kutry parowe (długość 12,2 i 10,4 m) z miotaczami min i minami wytykowymi
  • 50 min morskich

Opancerzenie: (stal Harveya)[17]

  • burty
    • pas pancerny na linii wodnej: 178-229 mm (wymiary: 95 x 2,4 m)
    • dolna część pasa pancernego: 102-127 mm
    • górny pas pancerny: 102 mm (wymiary: 57,3 x 2,2 m)
    • kazamaty: 127 mm, od góry 51 mm
  • pokład pancerny: 51-76 mm
  • wieże dział artylerii głównej: 229 mm, od góry 38 mm
  • barbety: 203 mm
  • tarcze dział 152 mm: 63 mm
  • stanowisko dowodzenia: 152 mm
  • masa: 2900 t

Uwagi edytuj

  1. ↑ Według pisowni przed reformą: Пересвѣтъ (Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 10, 67)
  2. ↑ Dowódca N. Korolow został oceniony jako całkowicie niekompetentny, według wspomnień oficera torpedowego, wielkiego księcia Kiryła, który też kiepsko ocenił wyszkolenie większości załogi na początku służby okrętu (Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 62-66, 72.
  3. ↑ Według innych źródeł, 9 marca japońskie okręty wraz z „Pobiedą” ostrzeliwał pancernik „Retwizan”, a nie „Pierieswiet”. Mielnikow 2006 ↓, s. 75-76
  4. ↑ Na „Pierieswiecie” przekazanym Rosjanom w 1916 roku były m.in. dwa działa 152 mm z pancernika „Orieł” i trzy z „Retwizana”. Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 154
  5. ↑ Według O. Myszora (op.cit.) miał tylko jedną wyrzutnię torped kalibru 457 mm.
  6. ↑ Dane według Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 156-157. W starszym źródle tych autorów Krestjaninow i Mołodcow 1998 ↓, s. 36 – 557 uratowanych, 252 poległych.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Mielnikow 2006 ↓, s. 5.
  2. ↑ a b Mielnikow 2006 ↓, s. 19.
  3. ↑ a b c Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 10.
  4. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 12.
  5. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 24-25, 28.
  6. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 29.
  7. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 37.
  8. ↑ a b c Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 24.
  9. ↑ a b c Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 62.
  10. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 39.
  11. ↑ a b c d e f Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 25-26.
  12. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 26-27.
  13. ↑ a b c d e f Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 32-33.
  14. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 17-20.
  15. ↑ Mielnikow 2006 ↓, s. 23.
  16. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 85.
  17. ↑ a b c Krestjaninow i Mołodcow 1998 ↓
  18. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 88-89.
  19. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 91.
  20. ↑ a b c Mielnikow 2006 ↓, s. 77-78.
  21. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 92-93.
  22. ↑ a b c d Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 95-96.
  23. ↑ a b c d Krestjaninow i Mołodcow 1998 ↓, s. 24-25.
  24. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 1998 ↓, s. 24.
  25. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 107.
  26. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 109-111.
  27. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 109, 118.
  28. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 114-115.
  29. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 116-117.
  30. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 111.
  31. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 118-119.
  32. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2007 ↓, s. 101-102.
  33. ↑ a b c d e f g h Oskar Myszor: Cesarstwo Japonii. Tom I. Pancerniki, lotniskowce i krążowniki. Tarnowskie Góry: Wydawnictwo Okręty Wojenne, 2014, s. 41-42, seria: „Okręty Wojenne”. Numer specjalny 47. ISBN 978-83-61069-26-3.
  34. ↑ a b c Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 149.
  35. ↑ a b c Tadeusz Klimczyk, Trzy razy na dnie. Pancerniko-krążownik Pierieswiet, "Morze, Statki i Okręty" nr 7-8/2009, s. 63
  36. ↑ Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 150.
  37. ↑ (ros.) Siergiej Bałakin, Bywszyje russkije korabli w japonskom fłotie, „Nawal” nr 1, 1991, s. 44.
  38. ↑ a b c d Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 151-152.
  39. ↑ a b Mielnikow 2006 ↓
  40. ↑ a b c d e Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 154-155.
  41. ↑ a b Krestjaninow i Mołodcow 2013 ↓, s. 156-157.

Bibliografia edytuj

  • Władimir Krestjaninow, Siergiej Mołodcow: Bronienoscy tipa «Pierieswiet» (Броненосцы типа «Пересвет»). Moskwa: 1998, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 1(19)/1998. (ros.).
  • Władimir Krestjaninow, Siergiej Mołodcow: Eskadriennyje bronienoscy tipa «Pierieswiet». Sankt Petersburg: Gangut, 2007, seria: Midiel-Szpangout. Nr 12bis. ISBN 5-85875-053-2. (ros.).
  • Władimir Krestjaninow, Siergiej Mołodcow: Bronienoscy tipa «Pierieswiet». «Bogatyrskaja tragiedija». Moskwa: Jauza, Eksmo, Gangut, 2013, seria: Midiel-Szpangout. ISBN 978-5-699-64278-6. (ros.).
  • Rafaił Mielnikow: Bronienoscy tipa «Pierieswiet». Moskwa: Wojennaja Kniga, 2006. ISBN 5-902863-11-2. (ros.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pierieswiet_(1898)&oldid=72043560”