Poczwarówka zwężona
Poczwarówka zwężona (Vertigo angustior) – gatunek lądowego ślimaka trzonkoocznego z rodziny poczwarówkowatych (Vertiginidae). Jest jednym z najmniejszych lądowych ślimaków w Europie[3].
| Vertigo angustior | |||
| Jeffreys, 1830 | |||
 Rysunek muszli poczwarówki zwężonej | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
poczwarówka zwężona | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Budowa edytuj
Muszla jest lewoskrętna, zbudowana z 5 skrętów, osiąga wysokość 1,9 mm i szerokość 1 mm. W kształcie wrzecionowata, z zaostrzonym szczytem i zwężonym u podstawy ostatnim skrętem. Otwór muszli w kształcie serca z czterema zębami. Powierzchnia muszli z rzeźbą w postaci wyraźnych, regularnych prążków. Muszla o delikatnym, jedwabistym połysku; barwa od rogowożółtej do brązowej[3].
Biologia i ekologia edytuj
Dojrzałe osobniki posiadają męskie i żeńskie gonady. Przystępują do rozrodu na wiosnę, z zapłodnionych jaj młode wykluwają się po około dwóch tygodniach, dojrzewają przez kilka kolejnych tygodni. Poczwarówki zimują hibernując wśród szczątków roślinnych. W niektórych zimujących populacjach dominują osobniki dorosłe, w innych występują wszystkie stadia rozwojowe, co sugeruje dużą plastyczność cyklu rozwojowego[3]. Gatunek ten żywi się prawdopodobnie glonami, grzybami i bakteriami rozwijającymi się w ściółce. Poczwarówka zwężona zamieszkuje niewielkimi koloniami tereny podmokłe. Jej preferencje siedliskowe różnią się w zależności od klimatu. W Europie Środkowej preferuje wilgotne łąki, często na pograniczu z trzcinowiskami czy turzycowiskami. Występuje również na obrzeżach bagien i zbiorników wodnych. W Skandynawii czy na Wyspach Brytyjskich, w strefie wybrzeży morskich, zasiedla wilgotne zagłębienia terenu z niską roślinnością na ciepłych i suchych siedliskach wydmowych[3].
Występowanie edytuj
Gatunek o szerokim rozmieszczeniu europejskim. Od Portugalii[a] na zachodzie do Uralu na wschodzie, na południu od krajów śródziemnomorskich i północnego Iranu do krajów skandynawskich na północy, gdzie nie przekracza jednak 60° szerokości geograficznej północnej. W Polsce dość rozpowszechniony na niżu, jednak jego stanowiska są rzadkie i rozproszone[3].
Zagrożenia i ochrona edytuj
W Polsce jest rzadkim gatunkiem, zasiedlającym rozproszone stanowiska, których liczba maleje[3]. Polskie czerwona księga zwierząt uznaje ją za za gatunek zagrożony wyginięciem[4]. Do głównych zagrożeń należą osuszanie siedlisk, eutrofizacja terenów podmokłych i zmiana sposobu użytkowania gruntów (porzucenie i zarastanie pastwisk)[3].
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody w swojej Czerwonej księdze gatunków zagrożonych umieszcza poczwarówkę zwężoną ze statusem NT – bliski zagrożenia. Gatunek wymieniony jest również w załączniku II dyrektywy siedliskowej[3]. W Polsce objęta jest ścisłą ochroną gatunkową[5].
Zobacz też edytuj
Uwagi edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ MolluscaBase eds., Vertigo angustior Jeffreys, 1830, [w:] MolluscaBase [online] [dostęp 2024-04-22] (ang.).
- ↑ Vertigo angustior, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b c d e f g h Katarzyna Zając: Poczwarówka zwężona (Vertigo (Vertilla) angustior). W: P. Adamski, R. Bartel, A. Bereszyński, A. Kepel, Z. Witkowski: Poradnik ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny. T. 6. Warszawa: Ministerstwo Środowiska, 2004, s. 149–151. ISBN 83-86564-43-1.
- ↑ Beata M. Pokryszko, Vertigo angustior, [w:] Zbigniew Głowaciński, Janusz Nowacki (red.), Polska czerwona księga zwierząt. Bezkręgowce [dostęp 2024-04-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz. U. z 2016 r., poz. 2183). [dostęp 2017-01-16].