Podągi

wieś w województwie warmińsko-mazurskim

Podągi (niem. Podangen) – osada w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie elbląskim, w gminie Godkowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa elbląskiego. Miejscowość leży w historycznym regionie Prus Górnych[3].

Podągi
osada
Państwo

 Polska

Województwo

 warmińsko-mazurskie

Powiat

elbląski

Gmina

Godkowo

Liczba ludności (2010)

314[potrzebny przypis]

Strefa numeracyjna

55

Kod pocztowy

14-407[2]

Tablice rejestracyjne

NEB

SIMC

0150426

Położenie na mapie gminy Godkowo
Mapa konturowa gminy Godkowo, blisko prawej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Podągi”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Podągi”
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego
Mapa konturowa województwa warmińsko-mazurskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Podągi”
Położenie na mapie powiatu elbląskiego
Mapa konturowa powiatu elbląskiego, blisko prawej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Podągi”
Ziemia54°04′55″N 20°02′05″E/54,081944 20,034722[1]

Historia edytuj

Nieopodal miejscowości znajduje się stanowisko archeologiczne w miejscu dawnego grodziska z wczesnej epoki żelaza. Ślady grodziska odnotowano po raz pierwszy jako Schwedenschanze (1825), potem m.in. jako Miggenwald (1908, 1940). W 1977 roku grodzisko zlokalizował ponownie Stanisław Iwanczenko. W 1993 zostało wpisane do rejestru zabytków archeologicznych[4].

Pierwsze wzmianki o wsi pojawiają się w 1339 roku jako Podangmen (później także jako Podangin). Były to wówczas dobra rycerskie. Od 1551 roku (co potwierdził w dokumencie książę pruski w 1577) należy do rodziny Saucken. W 1663 od wdowy Anny Cathariny von Saucken odkupił i z czasem powiększył te dobra Elias von Kanitz. W rękach tej rodziny pozostały Podągi aż do wkroczenia w 1945 roku Armii Czerwonej do Prus Wschodnich. W czasie działań wojennych okresu wojen napoleońskich w latach 1806/1807 i 1812/1813 dobra te poniosły znaczące szkody wojenne. Wszystko było skrupulatnie dokumentowane przez ich ówczesnego właściciela hrabiego Carla Wilhelma Alexandra von Kanitz (1745–1824), z nadzieją uzyskania rekompensaty, co nigdy nie nastąpiło. Trzem synom, w tym późniejszemu generałowi pruskiemu i ministrowi wojny (August Wilhelm Karl Graf von Kanitz) udało się m.in. dzięki pożyczce państwowej w wysokości 20 tys. talarów odzyskać i przywrócić świetność zniszczonym dobrom. O tym, kto odziedziczy Podągi po śmierci ojca zadecydowało losowanie, które wskazało na najstarszego z trzech braci Aleksandra, który w 1826 roku wykupił pozostałe udziały w majątku. 20 czerwca 1854 Emil Carl Ferdinand von Kanitz gościł w Podągach króla Prus. Ostatnim właścicielem Podągów był Gerhard Graf von Kanitz, minister Rzeszy[5].

Ludność edytuj

  • 1820 – 102[6]
  • 1885 – 163[7]
  • 1905 – 168[8]
  • 1910 – 160
  • 1933 – 262
  • 1939 – 223[9]
 
Podągi 1937 (fot. Annemarie Schwarzenbach)
 
Pałac w Podągach około 1860 na obrazie autorstwa Alexandra Dunckera.

Kultura edytuj

Zabytki edytuj

We wsi znajduje się neoklasycystyczny dwór pruski z 1701, przebudowany w końcówce XIX w.

Religia edytuj

Podągi należą do parafii rzymskokatolickiej Wilczęta[10].

Przypisy edytuj

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 103867
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 954 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Marian Biskup, Wojna pruska, s. 29: „Ukształtowanie terenowe Prus powodowało, że już w XV wieku dzielono je na tak zwane Prusy Górne (Oberland), sięgające od linii dolnej Wisły do Pasłęki, i Prusy Dolne (Niederland) obejmujące nizinne obszary na Wschód od Pregoły (...).”.
  4. Monika Badura i inni, Katalog grodzisk Warmii i Mazur pod redakcją Zbigniewa Kobylińskiego Tom 1, 2017.
  5.   Ten artykuł zawiera treść dostępną na wolnej licencji: Podągi [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2019-07-02] (pol.).
  6. Topographische Übersicht des Verwaltungs-Bezirks der Königlichen Preussischen Regierung, 1820, s. 176.
  7. Gemeindelexikon für das Königreich Preussen, Berlin: Königlichen Statistischen Bureau, 1888.
  8. Gemeindelexikon für das Königreich Preußen I, 1905, s. 240–249.
  9. Podangen – GenWiki [online], wiki-de.genealogy.net [dostęp 2019-07-02].
  10.   Ten artykuł zawiera treść dostępną na wolnej licencji: Parafia pw. Przemienienia Pańskiego w Wilczętach [online], Encyklopedia Warmii i Mazur [dostęp 2019-07-02] (pol.).