Podwika
Podwika, podwiczka, podwijka – element stroju noszony przez zamężne kobiety począwszy od wczesnego średniowiecza.
Początkowo była to duża chusta, najczęściej z białego płótna, zasłaniająca szyję, boki twarzy[1], podbródek i uszy[2]. Wiązano ją na czubku głowy[1] lub spinano na karku[2] i przykrywano drugą chustą lub czepcem[1]. W XIV-XV wieku podwika zaczęła w większości krajów europejskich przybierać formę wąskiego paska pod brodą i jako taka noszona była do XVI wieku[1](wg innego źródła w XIII-XIV wieku)[2]. Na podwikę nakładano czepek, który miał formę szerokiej opaski zasłaniającej czoło (gebende). W stroju książęcym na czepek zakładano diadem[2].
W Polsce przetrwała w bardziej tradycyjnej formie i powszechnie noszono ją do połowy XVII wieku[1], głównie z rańtuchem[2]. Stała się elementem szlacheckiego stroju narodowego kobiet. Również w Polsce występowała nieraz w formie paska pod brodą, była jednak wówczas szersza i grubsza niż w krajach Europy Zachodniej.
Później podwika przeszła do stroju ludowego. Pod nazwą namitki jest charakterystyczna dla Białorusi[1].
Określenie podwika stało się synonimem kobiety, niewiasty[3]:
Do czasów współczesnych przetrwała w strojach zakonnych niektórych zgromadzeń np. klarysek[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f Krystyna Kubalska-Sulkiewicz, Monika Bielska-Łach, Anna Manteuffel-Szarota: Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
- ↑ a b c d e Sztuka świata. T. 18. Warszawa: Wydawnictwo „Arkady”, 2013, ISBN 978-83-213-4726-4.
- ↑ Nowa encyklopedia PWN. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1996, ISBN 83-01-11967-5.
- ↑ Nasz strój zakonny. [dostęp 2022-05-06].
