Polski pas graniczny
Polski pas graniczny (niem. Polnischer Grenzstreifen) – obszar, który miał w planach Cesarstwa Niemieckiego zostać włączony do tego państwa kosztem Królestwa Polskiego po zwycięskim dla państw centralnych zakończeniu I wojny światowej.
W granicach pasa miały znaleźć się m.in. Częstochowa, Kalisz, Płock i Mława. Obszar pasa granicznego obejmował około 30 tysięcy km² i zamieszkiwany był przez ok. 3 miliony ludzi[1]. Niemieccy planiści przewidywali przymusowe przesiedlenie z tego obszaru ludności polskiej i żydowskiej i zastąpienie jej przez kolonistów niemieckich[2][3][1]. Włączony do Niemiec i skolonizowany przez Niemców obszar miał też docelowo oddzielić Polaków zamieszkujących rejencję poznańską i bydgoską od reszty narodu. Planowano także niesprecyzowane „zachęcenie” Polaków z terenu Prus do przesiedlenia na teren Królestwa Polskiego[1].
Plan utworzenia „polskiego pasa granicznego” powstał w lipcu 1917 roku w pruskim sztabie generalnym (Oberste Heeresleitung OHL) dowodzonym przez generała Ericha Ludendorffa[2]. Plan popierany był przez niemiecką mniejszość mieszkającą w Królestwie Polskim, której przedstawiciele skierowali list do rządu niemieckiego z propozycją poszerzenia go aż do Łodzi[4]. Niemiecki rząd przyjął i rozwinął plan utworzenia „pasa granicznego” w marcu 1918 roku, a w kwietniu zyskał on poparcie w pruskiej Izbie Panów (Herrenhaus). Plan był przedmiotem szerokiej dyskusji z udziałem partii politycznych, politologów, przemysłowców i organizacji nacjonalistycznych, takich jak Liga Pangermańska. Idea planu „polskiego pasa granicznego” została przejęta przez nazistów i stała się inspiracją dla Generalnego Planu Wschodniego[1].
Plan „polskiego pasa granicznego” został opisany przez historyka Hajo Holborna jako pierwszy w nowoczesnej historii Europy mający na celu przesiedlenie ludności na wielką skalę w celu rozwiązania konfliktów narodowościowych[5].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Immanuel Geiss: Tzw. polski pas graniczny 1914-1918 : przyczynek do niemieckiej polityki wojennej w czasie I wojny światowej. Warszawa: 1964.
- ↑ a b Keith Bullivant, Geoffrey J. Giles, Walter Pape: Germany and Eastern Europe: Cultural Identity and Cultural Differences. Rodopi, 1999, s. 28-29.
- ↑ Hein Erich Goemans: War and Punishment: The Causes of War Termination and the First World War. Princeton University Press, 2000, s. 104-105.
- ↑ Aleksander Kraushar: Warszawa podczas okupacji niemieckiej 1915-1918. Lwów: 1921, s. 39.
- ↑ Hajo Holborn: A History of Modern Germany: 1840-1945. Princeton University Press, 1982, s. 449.
