Pomoc:Kiedy wstawić link
- Dla każdego
- Te informacje dotyczą zarówno edytora wizualnego, jak i edytora wikikodu (Czym to się różni?)
Odnośniki (linki) w tekście mają pomóc w zrozumieniu treści objaśniającej hasło. Należy zadbać, aby nie prowadziły do artykułów niezwiązanych z tematem oraz stron spoza Wikipedii. Nadmiar linków zaciemnia obraz, dlatego linkuje się pojęcia akcentowane w zdaniu. Ponadto należy uwzględniać standardy artykułów.
Ściągawka pokazująca, jak w kodzie źródłowym wstawić linki, znajduje się na stronie Formatowanie tekstu. Strona Jak wstawić link szerzej opisuje różne metody (w edytorze wizualnym i w kodzie źródłowym).
Linki do nieistniejących artykułów edytuj
Brak w Wikipedii artykułu opisującego jakieś ważne pojęcie nie oznacza, że nie należy go linkować. Powinno ono jednak być encyklopedyczne i spełniać zwykłe warunki linkowania podane poniżej (m.in. być odpowiednio akcentowane, w odpowiednim kontekście). Nie należy natomiast linkować do pojęć, które dopiero w przyszłości mogą uzyskać znaczenie wymagane, aby nadawały się do opisania w encyklopedii (np. dobrze zapowiadający się artysta). Przy pisaniu swoich pierwszych artykułów trudno jest określić, co nadaje się do Wikipedii, można więc spytać przewodnika.
Linki do nieistniejących artykułów wyświetlane są na czerwono. Gdy dany artykuł zostanie utworzony, kolor linku zmienia się automatycznie na niebieski.
Linki do stron ujednoznaczniających edytuj
Należy unikać wstawiania linków do stron ujednoznaczniających; link powinien kierować do artykułu o właściwym znaczeniu.
- Przykład:
- Źle:
W Polsce wydobywa się [[węgiel]]→ W Polsce wydobywa się węgiel. - Dobrze:
W Polsce wydobywa się [[Węgle kopalne|węgiel]]→ W Polsce wydobywa się węgiel.
W miarę możliwości należy poprawiać zauważone linki do stron ujednoznaczniających w artykule. Warto w preferencjach konta włączyć sobie gadżet „Kolorowanie linków wewnętrznych do stron ujednoznaczniających”, dzięki czemu linki te można łatwo odróżnić od linków do normalnych artykułów. Ich wyłapanie i naprawę ułatwia też inny gadżet – disFixer.
Akcent w zdaniu edytuj
Jeśli mamy zdanie:
„Pewnego słonecznego dnia Krecik wybrał się na wycieczkę z kotem Filemonem”,
to akcent pada na kota Filemona – to o nim możemy się chcieć dowiedzieć czegoś więcej, jako o drugim bohaterze zdania, także znanym z filmowej bajki. Linkowanie wyrazu „wycieczka” w artykule o Kreciku jest przesadą. Byłoby natomiast odwrotnie w artykule o turystyce: wtedy wycieczkowicz jest mało ważny, liczy się za to wycieczka jako forma turystyki. Akcentowanie zależy więc od kontekstu.
Nie należy linkować wyrazów z zupełnie innego zakresu znaczeń albo potocznych! Dlatego w powyższym zdaniu nie linkujemy „dnia”, bo artykuł nie dotyczy kalendarza ani „słonecznego”, bo chodzi tylko o to, że była ładna pogoda (warunki meteorologiczne), a nie o to, co świeciło (astronomia).
Takie zbędne linki mają zwykle na celu pochwalenie się, że w Wikipedii można znaleźć materiały na najrozmaitsze tematy, czyli są autoreklamą. Przy ponad milionie napisanych artykułów, gdy praktycznie każde podstawowe pojęcie ma już swój opis, takie podejście jest bezcelowe i może być odebrane jako tani chwyt albo nawet obrażanie inteligencji czytelnika. Przede wszystkim jednak zaciemnia pojęcie drobiazgami, zamiast pomagać w jego wyjaśnianiu.
Wiele linków edytuj
Zwykle w zdaniu będzie pojedynczy akcent, więc resztę można sobie darować. Nie zawsze jednak, bo gdy pojawiają się specjalistyczne wyrażenia, to może być kilka takich słów, które warto podlinkować:
„Bzura opływa cały lądolód, tworzy tam parowy pełne uroczysk i meandruje aż do samego ujścia, które ma postać delty”.
Podlinkować można: lądolód, parów, uroczysko, meandrowanie (tylko jeśli ma specyficzny sens poza potocznym!), ujście i deltę. Mogłoby to być optycznie za dużo, więc można to trochę odcedzić i pozostawić np. po jednym na każdy segment między przecinkami. Jeśli to jest tylko zdanie w ramach artykułu o rzece, to najlepiej wyodrębnić artykuły związane z rzekami (meandrowanie, ujście, delta), a jeśli to artykuł o tej konkretnej rzeczce, to warto podlinkować najbardziej charakterystyczne dla niej rzeczy (czyli pewnie lądolód, parów, uroczysko i meander). W pierwszym wypadku warto tylko zrezygnować z linku do ujścia rzeki, bo delta rzeczna to tylko rodzaj ujścia, a nie zupełnie osobne pojęcie.
Inne ograniczenie przy większej liczbie linków to unikanie dwóch tuż koło siebie – odpowiedni spójnik albo przecinek to najprostszy sposób, żeby rozdzielić sąsiadujące linki, jak to widać w poprzednim akapicie. Nie zawsze tak prosto się da bez szkody dla sensu.
Nie należy wielokrotnie linkować do tego samego artykułu, zwłaszcza jeśli linki te byłyby położone blisko siebie. Linkowanie można jednak powtórzyć w kolejnych sekcjach lub odległych częściach artykułu, gdy czytelnik mógłby mieć problem z odszukaniem wcześniejszego podlinkowania danego pojęcia.
Pojęcia, nie wyrazy edytuj
Linkujemy pojęcia i obiekty, a nie wyrazy. W prostszym przypadku wystarczy kojarzyć sąsiadujące ze sobą wyrazy, które razem tworzą pojedyncze określenie, w trudniejszym trzeba znać szerszy kontekst.
Złożone określenia edytuj
W zdaniu:
„W bitwie wsławił się generał Dąb-Buczyna.”
nie ma sensu osobne linkowanie „generał” i „Dąb-Buczyna”, bo w jego biogramie na pewno jest link objaśniający, co to jest dokładnie generał, a to nie szarża generalska się wsławiła, tylko ta osoba. Podobnie jeśli idzie o użycie „papież Jan XXIII” itp., gdzie wyraz „papież” jest tylko dookreśleniem (ad hoc albo zwyczajowym), ale w rzeczywistości mamy na myśli konkretną osobę. Wyjątkiem może być np. jakieś nietypowe stanowisko, np. dziś już nieużywane, a mające znaczenie dla danego artykułu, ale optycznie będzie wtedy i tak trochę niezgrabnie.
Równie często zdarzają się też zlepki dwu linków typu „węgiel kamienny” (czyli jeden do węgla, a drugi do kamienia, zamiast właściwie: węgiel kamienny). Zdecydowanie warto zamieniać je na pojedynczy link do konkretnej sprawy, nawet jeśli rozbite sformułowania nie są aż tak absurdalne (np. „statek parowy” zamiast linków do „statku” i „silnika parowego”).
Linki kontekstowe edytuj
Przypadkowo wyżej znalazł się nieco trudniejszy przypadek („słoneczny dzień”), kiedy dla ustalenia, gdzie link ma wskazywać, trzeba skorzystać z kontekstu. Nie linkujemy do „słońca”, bo to jest wyrażenie potoczne, ale gdyby nawet pominąć tę zasadę, to i tak link powinien prowadzić np. do artykułu „ładna pogoda”, bo taki jest jego właściwy sens.
Inny przykład to odnośnik w zdaniu o 95 tezach Marcina Lutra:
„Dzięki rozwijającej się sztuce drukarskiej, w dwa tygodnie tezy były znane w całych Niemczech, a po miesiącu obiegły całą Europę, mimo że sam Luter nie przyłożył do tego ręki”.
Wyraz „drukarskiej” nie powinien wcale wskazywać na artykuł „druk”, bo nie chodzi przecież o współczesne techniki drukarskie. Dopiero rzut oka na pierwszy człon zdania daje podpowiedź – chodzi o link na temat „rozwoju drukarstwa”, czyli w tym wypadku „historia druku”. Można się nawet pokusić o bardziej szczegółowe określenie i wskazać na Gutenberga, bo tam akurat jest najwięcej o początkach druku przemysłowego. Jednak kolejne informacje o historii druku będą trafiać raczej do „historii druku”, a nie do jego biogramu, więc nasz link może się okazać tylko chwilowym zyskiem, mało intuicyjnym na dłuższą metę.
Najwyższy stopień trudności (który zdarza się bardzo rzadko) wymaga znajomości nie tylko kontekstu, ale i stanu rozwoju Wikipedii w danej dziedzinie. W zdaniu:
„Polacy od wieków odbywali wyprawy między innymi na tereny dzisiejszej Turcji”.
najlepszy link od słów „odbywali wyprawy” powinien prowadzić do artykułu kontakty Polski z Bliskim Wschodem do II wojny światowej… Tego typu odnośniki będą wstawiać tylko ci, którzy wiedzą o takich nietypowych artykułach, ale ten przykład jasno pokazuje sens dobrze dobranych linków. Mają one pomagać dojść do istoty sprawy nawet niezorientowanemu w temacie czytelnikowi, i to niezależnie od tego, jak zostało sformułowane zdanie.
W praktyce powyższy przykład jest dosyć sztuczny. Takie nieintuicyjne sposoby nie są zwykle potrzebne, a odsyłacze do szczegółowych artykułów podaje się jawnie na górze danej sekcji.