Ponte Dom Luís I

Ponte Luís I
Państwo	Portugalia
Miejscowość	Porto
	Podstawowe dane
Przeszkoda	Duero
Długość	172 m
Wysokość	44,6
Liczba torów	2
Data budowy	1881-1886
Projektant	Teófilo Seyrig
	Położenie na mapie Porto Ponte Luís I
	Położenie na mapie Portugalii Ponte Luís I
	41°08′24″N 8°36′34″W/41,140000 -8,609444
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ponte Luís I – dwukondygnacyjny most stalowy w Porto w Portugalii, znak rozpoznawczy miasta, wybudowany w końcu XIX w. Nazwany na cześć króla Ludwika I.

Most łączy brzegi rzeki Duero. Długość całkowita wynosi 385,25 metrów, masa mostu wynosi 3045 ton. Górny pokład mostu został przekształcony w trasę linii metra w Porto.

Historia edytuj

Widok początkowej budowy mostu od strony ujścia rzeki (1881-1886)

Widok z 1883 roku na Ponte Pênsil i Luís I, ukazujący budowę łuku

Perspektywa mostu na początek XX wieku, sfotografowana od północy z Vila Nova de Gaia

W 1879 roku Gustave Eiffel przedstawił projekt budowy nowego mostu nad Douro z jednym, wysokim pokładem, aby ułatwić żeglugę statków^[1]. Projekt został odrzucony z powodu dynamicznego wzrostu ludności miejskiej, co wymagało przemyślenia koncepcji pojedynczego pokładu^[1].

W listopadzie 1880 roku rozpoczęto konkurs na budowę dwupoziomowego mostu metalowego. Wśród uczestników byli m.in. Compagnie de Fives-Lille, Cail & C., Schneider & Co., Gustave Eiffel, Lecoq & Co., Société de Braine-le-Comte, Société des Batignolles (która przedstawiła dwie koncepcje), Andrew Handyside & Co., Société de Construction de Willebroek (również dwa projekty) oraz John Dixon^[1]. W styczniu następnego roku komitet poparł projekt Société de Willebroek, którego koszt wynosił 369,000$00^{[doprecyzuj!]} réis i zapewniał większą nośność^[1]. 21 listopada 1881 roku prace publiczne zostały przyznane belgijskiej firmie Société de Willebroek z Brukseli za 402 contos. Nadzorował je Théophile Seyrig, uczeń Gustave'a Eiffela i autor projektu. Seyrig wcześniej pracował nad mostem D. Maria z Eiffelem, stąd podobieństwo jego nowego mostu do Mostu Maria Pia^[1]. Budowa Ponte Luís I rozpoczęła się obok wież wcześniejszego mostu kolejowego, Ponte Pênsil, który został rozebrany^[1].

26 maja 1886 roku rozpoczęły się pierwsze próby obciążeniowe z transportem 2000 kilogramów (4400 lb) na metr.^[1] 30 października zakończono budowę głównego łuku i górnego pokładu, a inauguracja miała miejsce następnego dnia^[1]. 1 listopada wdrożono system opłat pod nadzorem zwycięskiej firmy, który wynosił 4 réis na osobę^[1]. W następnym roku oddano do użytku dolny pokład, kończąc tym samym projekt. Podczas ceremonii most został poświęcony przez biskupa D. Américo^[1].

Na początek XX wieku (1908) w centrum miasta zainstalowano tramwaje elektryczne, które kursowały również przez most.^[1]

1 stycznia 1944 roku system opłat został zniesiony, a most zaczął funkcjonować jako bezpłatna infrastruktura władz miejskich Porto^[1]. Początkowo, przez ponad sto lat, most obsługiwał ruch drogowy na obu pokładach. Wraz z innymi pojazdami, elektryczne tramwaje przekraczały górny pokład od 1908 roku^[1] do maja 1959 roku, a trolejbusy przekraczały oba pokłady od maja 1959 roku do 1993 roku^[2]. W 1954 roku rozpoczęły się prace publiczne na moście pod kierunkiem inżyniera Edgara Cardoso, który rozszerzył pokłady i usunął elektryfikację pokładu^[1].

W 1982 roku most został uznany za kulturalne dziedzictwo Imóvel de Interesse Público (Nieruchomość o Znaczeniu Publicznym) przez krajową agencję IGESPAR, portugalski Instytut Zarządzania Dziedzictwem Architektonicznym i Archeologicznym^[3]. W 2003 roku ruch drogowy został ograniczony do dolnego pokładu. Górny pokład służy obecnie głównie pieszym i linii metra Porto^[1].

Na początku XXI wieku most przeszedł proces rewitalizacji. Wykonano prace renowacyjne, które przyczyniły się do zachowania i zabezpieczenia konstrukcji dla przyszłych pokoleń. Obecnie most stanowi jeden z kluczowych symboli Porto, stanowiący połączenie między dwiema stronami miasta i umożliwiający mieszkańcom oraz turystom zachwycający widok na rzekę Douro.

Galeria edytuj

Most nocą
Skład metra na moście

Zobacz też edytuj

Funicular dos Guindais

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Ponte de D. Luís (IPA.00005548/PT011312140057), Lizbona, Portugalia: SIPA – Sistema de Informação para o Património Arquitectónico, 2005 [dostęp 2017-04-07] (port.).
↑ B. R. King, J. R. Price: The Tramways of Portugal. Wyd. 4. Londyn: Light Rail Transit Association, 1995, s. 42, 44, 47. ISBN 0-948106-19-0.
↑ Ponte de D. Luís. IGESPAR. [dostęp 2017-04-07]. (port.).

[SIPA-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o Ponte de D. Luís (IPA.00005548/PT011312140057), Lizbona, Portugalia: SIPA – Sistema de Informação para o Património Arquitectónico, 2005 [dostęp 2017-04-07] (port.).

[king-price-4th-2] B. R. King, J. R. Price: The Tramways of Portugal. Wyd. 4. Londyn: Light Rail Transit Association, 1995, s. 42, 44, 47. ISBN 0-948106-19-0.

[IGESPAR-3] Ponte de D. Luís. IGESPAR. [dostęp 2017-04-07]. (port.).

[1]

[2]

[3]